“Η ζωή αποτελείται από καιρούς…’’
Εύστοχη και αληθινή η άποψη του σπουδαίου Γ. Σεφέρη. Την διατύπωσε, έχοντας κατά νου ομόκεντρους και παράλληλους, συχνά, κύκλους της ζωής μας, στα διάφορα στάδια, τους καιρούς. Στην κυκλική μορφή τους, συμπλέκονται γεγονότα χαρούμενα και θλιβερά. Ποτέ ένας καιρός δεν είναι αίθριος μόνο και μέσα στο καλοκαίρι, ή βροχερός με καταιγίδες, μέσα στον χειμώνα…
Ανασυρόμαστε από τα σκοτάδια της μητρικής κοιτίδας και παραδινόμαστε στο χάραμα της ζωής μας. Μέσα σε μία έκρηξη του σώματος της μάννας, ύστερα από διεργασίες εννέα μηνών και προετοιμασίας στα σπλάχνα της, ερχόμαστε στο νέο, άγνωστο κόσμο, που αποκαλύπτεται μπροστά μας, σιγά – σιγά. Με την είσοδό μας σ’ αυτόν αρθρώνεται ο πρώτος ανθρώπινος «λόγος». Η μικρή κραυγή και το κλάμα του βρέφους. Έτσι, αρχίζουν όλα – με πόνο – για τον καθένα, που το έχει η μοίρα του να πορευτεί στον κόσμο των ζωντανών και κάπως έτσι, συνήθως, με πόνο τον εγκαταλείπει. Έτσι, βρέθηκα και ‘γω ανάμεσά τους – πριν την ώρα μου – ακουμπισμένη στη βελούδινη σάρκα της νιότης της μητέρας των είκοσι χρόνων, ανασαίνοντας το φρέσκο άρωμα του κόρφου της και γνωρίζοντας – μέσα από τα χάδια της – την καλή πλευρά του πρώτου καιρού μου. Με έλουζε το φως της καρδιά της και ηρεμούσα. Με αποκοίμιζε με την γλυκιά, καθάρια φωνή της, όπως έκανε αργότερα με τα νεότερα παιδιά της και ποιος ξέρει, τι ονειρευόμουν και βούλιαζα στη βαθειά αγκαλιά της, στο άκουσμα του ‘’φυσ’ αγέρι απαλά’’ του Σούμπερτ, που τραγουδούσε σε όλα τα παιδιά της. Όλα οδήγούσαν στη βεβαιότητα, πως εκείνη είναι η πρώτη – από της κορυφαίες – παρουσία, στη ζωή των παιδιών της μέχρι τη στιγμή εκείνη που κάποιος άλλος, ίσως, θα διεκδικούσε αγάπη συντρόφου ή τα ίδια, αγάπη δικού τους παιδιού. Συνειδητοποίησα, σιγά-σιγά, πως δεν μπορούσα χωρίς τη μάννα, να κάνω βήμα. Την αγάπησα -σίγουρα- από την πρώτη στιγμή της γέννησης μου, πριν αρχίσουν τα μωρουδίστικα μάτια μου να την ξεχωρίζουν… Μεγαλώνοντας, αναγνώριζα σ’εκείνη τον εμπνευστή των πιο γλυκών συναισθημάτων μου, τον υποκινητή της πνευματικής εγρήγορσής μου, την πηγή των πρώτων εμπειριών μου…
Προσπαθούσα να βρω τρόπο να εκφράσω την αγάπη μου, τον θαυμασμό μου προς εκείνη, αλλά το μόνο που την ευχαριστούσε, ήταν η επίδοσή μου στα μαθήματα και τόνιζε συνέχεια πως είμαι ‘’πνεύμα αντιλογίας’’. Αυτό σημαίνει πως είχα το θάρρος της γνώμης μου ή διόρθωνα κάποιες ανακρίβειες, αποσπώντας το παρατσούκλι ‘’Μυγχάουζεν’’, παρομοίωση του μπαμπά. Κατάλαβα πολύ νωρίς πως θα είχα πρόβλημα ‘’επικοινωνίας’’ με τους γονείς και αυτό με φόβιζε. Ο καιρός της εξάρτησης από την μητέρα μου- φαινόταν πως είχε υποχωρήσει λίγο, για να χωρέσει κάποια διαφοροποίηση, αλλά και ταύτιση μαζί, σε κάποιες αρχές που αποδεχόμουν ανεπιφύλακτα. Εξακολουθούσε να κυριαρχεί στη ζωή μου, ενώ τη δική της τη μοίραζε στον πατέρα και στα τρία παιδιά της. Είχε τις προτιμήσεις της -που καθόριζαν προτεραιότητες, αλλά ήταν «εντάξει» και με τις τρεις μας. Ισχυρίζομαι πως την αγαπούσα πολύ περισσότερο, απ’ όσο εκείνη εμένα, έχοντας μία μάννα, ενώ εκείνη τρία παιδιά. Δεν την διεκδίκησα ποτέ, δεν την καταπίεσα, δεν ζήτησα κάτι, αφού όλα -όσα μπορούσε- τα παραχωρούσε με την ψυχή της. Ένοιωθα πολύ τυχερή με την μητέρα που είχα και ευλογημένη από το Θεό, γι’ αυτό το μέγιστο δώρο. Κάποιες φορές -σε διαφωνίες- την στεναχώρεσα και εκείνη εμένα. Δεν έπαψε, όμως, ποτέ να είναι το αστέρι -οδηγός μου στα δύσκολα, το απάνεμο λιμάνι που αράζει κάθε κουρασμένος από τους αμέτρητους καημούς, που καιροφυλακτούν να πληγώσουν ή να λυγίσουν τα θύματά τους. Ήταν και θα είναι το φως, που δεν θα σβήσει, δεν θα χαθεί ποτέ από τις αξίες που μου δίδαξε και κυρίως από τις αναμνήσεις που μου χάρισε. Ήταν η μάννα, που προσπαθούσε να κρατά ενωμένη την οικογένειά της, να θυσιάσει προσωπικές ανάγκες για να διατηρει ισορροπίες, μέσα σ’ αυτήν, αναγκαίες για ‘’ειρηνική’’ συνύπαρξη﮲ ήταν η μάννα που -με όσες αστοχίες- σκόπευε στο καλύτερο για τα παιδιά της και κλονιζόταν, λυπόταν βαθιά, όταν η διάψευση ανάτρεπε τις πιο φυσικές προσδοκίες της…
Τον καιρό των μεγάλων απωλειών για ‘κείνη, μα και για όλους μας, ξύπνησαν μνήμες, καταχωνιασμένες στις πτυχές της λήθης και υπέφερε πολύ, για πολλά χρόνια.
Δική μου απώλεια, καθοριστική στη ζωή μου, ένωσε παράλληλους δρόμους σε ένα και οδήγησε πια σε ‘’έξοδο’’. Ήταν θέμα χρόνου το πότε. Ποια από τις δύο θα πρόφταινε την άλλη, το ήξερε ο Θεός. Το μάθαμε λίγο αργότερα, όλοι…
Υποσχέθηκα στον εαυτό μου, σε αυτόν τον καιρό της δοκιμασίας της, να κάνω ότι υπαγόρευαν η αγάπη και το χρέος στη μητέρα μου, αλλά κάποιες φορές δεν πραγματοποιήθηκαν όλα, ομαλά. Δεν υπήρξα ποτέ ανθένιος θάμνος -για δέντρο ούτε συζήτηση- αλλά ένοιωθα πως τώρα -σ’αυτή τη δοκιμασία- είχα στραγγίξει από κουράγιο και ελπίδες. Ήμουν ένας κάκτος στεγνός, κατάξερος που θα διαλυόταν σαν σκόνη, σε λίγο. Χωρίς φως δεν ζει τίποτα. Θα έχανα, οριστικά, τη λάμψη από το φως που θέρμαινε και φώτιζε τη ζωή μου ολόκληρη, δείχνοντας πολλές -πάρα πολλές φορές- τον δρόμο της λύσης. Θα δοκιμαζόταν άλλη μια φορά η σχέση μας, κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες μιας επώδυνης, ψυχοφθόρας ασθένειας που θα την συνέτριβε ολοκληρωτικά. Ψυχικά και σωματικά. Δεν κατάφερε να πειράξει το μυαλό και την δύναμη της ψυχή της για κάθε καλό, μέχρι την τελευταία στιγμή, τα τελευταία δευτερόλεπτα αναπνοών. Έπρεπε, να προφτάσω πριν αποχωριστώ την μητέρα μου, να ξέρω. Να μάθω για μας, αυτά που δεν επέτρεψαν συγκυρίες και λάθη να γνωρίσουμε σε βάθος. Προσπάθησα, με τις λιγοστές δυνάμεις μου όσο μπορούσα. Άνοιγαν φορές οι ουρανοί και έπεφταν σαν βροχή οι αποκαλύψεις, οι εκμυστηρεύσεις, οι κρίσεις. Συνέλαβα τον εαυτό μου να αντιδρά στα λόγια της μάνας μου, όπως ποτέ άλλοτε. Τους τελευταίους μήνες, τον τελευταίο καιρό, που χειροτέρευε η κατάσταση και έσφυγγε ο κλοιός της εξόντωσής της, δεν αναγνώριζα τον εαυτό μου, ούτε εκείνη. Ήρθε η ταύτιση και εκτίναξε στα ύψη, τρυφερότητα-απελπισία-αφοσίωση από την μία, αποδοχή-αναγνώριση-ευγνωμοσύνη από την άλλη. Πίστεψα πως αν δεν γινόταν-τώρα-το θαύμα που περίμενα, δεν θα είχα άλλη ευκαιρία. Λίγες εβδομάδες πριν την κρίσιμη καμπή, λίγες ημέρες πριν το τέλος, ένοιωσα να φυτρώνει στον γέρικο κάκτο ένα λουλουδάκι! Το άνθισε, προλαβαίνοντας, ίσα-ίσα, η αγάπη που αποκαλύφτηκε από τη μάννα μου για μένα και δεν πίστευα πως υπήρχε τόση. Το μύρωσε η αποδοχή και το τίμησαν οι έπαινοι και οι ευχές της, για αρετές που κατονόμασε. Το ευλόγησε το βλέμμα της που έσταζε πόνο και θλίψη, βλέποντας την δική μου να φανερώνεται, για το φευγιό της. “Γιατί, δεν το αποδέχεσαι; Αυτή είναι η μοίρα των ανθρώπων”, μου είπε, μία μέρα πριν μεταφερθεί στην τελευταία “κατοικία”.
Τώρα, αυτό το ανθάκι δροσίζεται από τα δικά μου μάτια, για να κρατηθεί ζωντανό, ώσπου να δυναμώσει. Είναι μία παρηγοριά και μία υπενθύμιση. Όσο λίγη και αν νομίζουμε την αγάπη της μητέρας, είναι πιο πλατειά, πιο βαθειά από κάθε άλλη που μας αγκαλιάζει. Η δική μας, πιστοποιήθηκε, αναδυόμενη μέσα από μία σκληρή δοκιμασία και τα μυστικά από τους καιρούς ολόκληρης ζωής. Πιστεύω πως αυτό το ανθάκι είναι καρπός αγάπης και απόδειξη πως το θαύμα της λυτρώνει και απαλύνει τα παράπονα της ψυχής, που υποφέρει. Αυτή τη λύτρωση μου χάρισε η μάννα μου και την ευγνωμονώ…
Νώτα Ανδρεαδάκη