Της Κατερίνας Μυλωνά
Λένε πως ένα χελιδόνι δε φέρνει την Άνοιξη, τι γίνεται, όμως, όταν ακόμα και αυτό χάνεται…
Η ανομβρία, η ξηρασία δεν αφορούν ένα δυστοπικό μέλλον αλλά την ωμή πραγματικότητα του σήμερα. Το γεγονός πως στην Κρήτη δεν έχουμε τις επιθυμητές βροχοπτώσεις φαίνεται πως διώχνει ακόμα και τα μεταναστευτικά πουλιά νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά!
Ο γνωστός βιολόγος- ορνιθολόγος, επιστήμονας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Μιχάλης Δρετάκης, περιγράφει στο Cretalive μία κατάσταση που δε γεννά ελπίδες για το αύριο, παρά μόνο αγωνίες για το τι μέλλει γενέσθαι.
Σύμφωνα με όσα ο ίδιος παρατηρεί, χωρίς να έχουν γίνει ακόμα οι επίσημες καταγραφές, από την Κρήτη έχουν ήδη φύγει πουλιά, όπως τα περισσότερα χελιδόνια, τα τρυγόνια και οι μελισσοφάγοι. Όπως εξηγεί στο Cretalive, ο λόγος είναι η κατάσταση που επικρατεί, λόγω της ανομβρίας, δηλαδή τα πουλιά αυτά που αναπαράγονται στο νησί μας, δεν άντεξαν και δεν έμειναν εδώ για τη δεύτερη γέννα τους.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τα χελιδόνια: η δεύτερη γέννα γίνεται, κατά μέσο όρο, Ιούνιο- Ιούλιο και στη συνέχεια φεύγουν από το νησί Σεπτέμβριο. Όμως, με δεδομένο ότι ήδη δείχνουν να μας έχουν εγκαταλείψει, μάλλον οι υψηλές θερμοκρασίες και η έλλειψη υγρασίας οδήγησαν τη δεύτερη γέννα σε αποτυχία. Ο κ. Δρετάκης αναφέρει πως, κυρίως στις πεδινές περιοχές, βλέπουμε πια λίγα χελιδόνια, φαίνεται να έχουν μετατοπιστεί στα ορεινά, όπου οι συνθήκες που επικρατούν είναι καλύτερες.
Όσο αφορά στους μελισσοφάγους, ένα χαρακτηριστικό είδος που κάνει αποικίες στη Μεσαρά, επίσης η απουσία τους είναι αισθητή. Το πρόβλημα εντοπίζεται και σε άλλα πουλιά, όπως είναι οι σπίνοι, που είχαν αποτυχία στις γέννες τους και σταμάτησαν πρόωρα τη φετινή χρονιά.
Ο επιστήμονας του ΜΦΙΚ εξηγεί πως η αυξημένη θερμοκρασία, η έλλειψη βροχής, η μειωμένη υγρασία, δεν επιτρέπει στα πουλιά να βρουν τροφή και νερό και αυτό επηρεάζεται την αναπαραγωγική τους δυνατότητα. Πρόκειται για πουλιά που ούτως ή άλλως μεταναστεύουν το φθινόπωρο, ωστόσο φέτος αυτή η μετακίνηση γίνεται νωρίτερα. Σύμφωνα με τον ίδιο, το 2024 είναι ίσως η πιο δύσκολη χρονιά, ακριβή, ωστόσο, εικόνα θα έχουμε μετά από τον Σεπτέμβριο οπότε θα γίνουν και οι σχετικές καταγραφές. Φέτος, όπως όλα δείχνουν, έχουμε λιγότερες γέννες και έναν σταθερά αυξημένο αριθμό ανώριμων ατόμων που δυσκολεύονται να… διαχειριστούν τις πρώτες μέρες της ζωής τους.
Να πούμε πως βλέπουμε πολλά νεκρά αλλά και αδύναμα νεαρά φέτος λόγω ασιτίας. Η εικόνα είναι η εξής: οι γονείς τους δε βρήκαν αρκετό φαγητό για να προσφέρουν στα μικρά τους εξαιτίας της ξηρασίας… Υπενθυμίζουμε πως στην Κρήτη έχουμε και άλλες χρονιές δει ταλαιπωρημένα πουλιά να αναζητούν απεγνωσμένα λίγο νερό.
Φέτος, οι αντίστοιχες επισκέψεις όρνιων στο ΜΦΙΚ είναι πολύ συχνό φαινόμενο.
Ανάλογα δυσάρεστη είναι η εικόνα και στους πελαργούς, όπου είδαμε εγκατάλειψη φωλιάς, οι γονείς δεν έβρισκαν τροφή για να διαθέσουν στα μικρά τους με αποτέλεσμα αυτά να πεθαίνουν από ασιτία…
Εκτιμάται πως τα δεδομένα είναι δύο: ή τα πουλιά άρχισαν να μεταναστεύουν πολύ νωρίτερα ή απέφευγαν τελείως την Κρήτη λόγω ξηρασίας. Έρχονταν, δηλαδή, στο νησί, αμέσως συνειδητοποιούσαν τι.. τα περιμένει και έφευγαν για άλλες περιοχές με την ελπίδα πως θα έχουν καλύτερες συνθήκες.
Για την ιστορία να πούμε πως τα χελιδόνια, οι μελισσοφάγοι, τα τρυγόνια είναι πουλιά που διαχειμάζουν στην Αφρική, είναι καλοκαιρινοί επισκέπτες της χώρας μας και ένα μέρος τους αναπαράγεται και στην Κρήτη. Το φθινόπωρο επιστρέφουν ξανά στη βάση τους.
Ο κ. Δρετάκης έχει διαπιστώσει πως χελιδόνια έχουν συγκεκριμένες θέσεις στο Ηράκλειο, όπου επιλέγουν να κουρνιάσουν. Φέτος, λοιπόν, βλέπει πως αυτά τα σημεία μένουν χωρίς θαμώνες…
Άλλα πουλιά που φαίνεται να έχουν εγκαταλείψει νωρίτερα την Κρήτη είναι τα πετροχελίδονα και οι μαυροσταχτάρες.
Να εξηγήσουμε πως πρόκειται για πουλιά εντομοφάγα, εξαρτώνται απόλυτα από τον αριθμό των εντόμων και όταν αυτός μειώνεται, λόγω της ξηρασίας, τότε, όπως είναι φυσικό, αυτά επηρεάζονται.
«Η ανομβρία είναι ένα μεγάλο θέμα που επηρεάζει τον άνθρωπο και τη φύση, γενικότερα», αναφέρει ο κ. Δρετάκης. Όπως λέει, αν έχουμε πολλές ξηρές χρονιές, όπως τη φετινή, θα έχουμε κάθε χρόνο λιγότερα πουλιά, θα αναπαράγονται χωρίς επιτυχία και ο πληθυσμός τους θα συρρικνώνεται. Μελλοντικά, δεν αποκλείεται να έχουμε ακόμα και εξαφάνιση ειδών που μέχρι πρότινος ήταν εκτός κινδύνου!
Ο κ. Δρετάκης μελετά τα προγνωστικά μοντέλα του καιρού και δείχνει πως το επόμενο διάστημα θα έχουμε βροχές, όμως, αυτό δεν είναι καθόλου σίγουρο. Θα έχουμε κάμψη της θερμοκρασίας καθώς το καλοκαίρι φτάνει στο τέλος του αλλά το τι μας επιφυλάσσει ο καιρός είναι ακόμα μία έκπληξη για όλους μας.