Η τουριστική περίοδος για το 2023 είναι… εδώ. Μπορεί να είμαστε στις αρχές του έτους, όμως οι ακτοπλοϊκοί όμιλοι και οι μεμονωμένες εταιρείες του κλάδου έχουν καταστρώσει τα σχέδιά τους για μια χρονιά η οποία αναμένεται να είναι καλύτερη από το 2022.
Νεοαποκτηθέντα πλοία ετοιμάζονται να ξεκινήσουν δρομολόγια, υπάρχοντα να μεταδρομολογηθούν, ενώ ανοίγουν και νέες αγορές, κινήσεις που εντείνουν τον ανταγωνισμό. Στην ακτοπλοΐα επανέκαμψε τον περασμένο Δεκέμβριο ο όμιλος Ευγενίδη με την αγορά ενός συμβατικού πλοίου, βάζοντας τέλος στην ολιγόμηνη απουσία του μετά την πώληση, τον Απρίλιο του 2022, του «Speedrunner ΙΙΙ» στη Seajets του κ. Μάριου Ηλιόπουλου.
Ας ξετυλίξουμε όμως το κουβάρι από την αρχή. Στις 8 Δεκεμβρίου η Aegean Sea Lines του ομίλου Ευγενίδη, πρώην Aegean Spreed Lines, επιβεβαίωσε την απόκτηση του πολυτελούς cruise ship «Rosella». Σύμφωνα με την εταιρεία, έγινε επισταμένη έρευνα πρoτού καταλήξει στην επιλογή του συγκεκριμένου πλοίου.
Τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου έπεσαν οι υπογραφές και καταβλήθηκαν τα χρήματα. Το πλοίο μετονομάστηκε σε «Αnemos» και θα φέρει τα παραδοσιακά σινιάλα της ναυτιλιακής εταιρείας του ομίλου με πλοία της ποντοπόρου ναυτιλίας.
Η πλοιοκτήτρια εταιρεία μετονομάστηκε σε Aegean Sea Lines, από Aegean Spreed Lines, και ο λόγος είναι ότι έχει πλέον περάσει εξ ολοκλήρου σε συμφέροντα του κ. Λεωνίδα Δημητριάδη-Ευγενίδη.
Το πλοίο αναμένεται να δρομολογηθεί στις Δυτικές Κυκλάδες, όπου θα φουντώσει ο ανταγωνισμός με τη Zante Ferries και τη Seajets, η οποία πρόσφατα απέκτησε το «Color Viking» από την Color Line, με σκέψεις να το δρομολογήσει στο ίδιο νησιωτικό σύμπλεγμα. Μάλιστα η Seajets αγόρασε το «Color Viking» λίγες μόλις ημέρες προτού κάνει τη συμφωνία ο ομιλος Ευγενίδη για την απόκτηση του «Anemos». Επίσης στη γραμμή, σύμφωνα με πληροφορίες του «business stories», θα κάνει τουλάχιστον 20 δρομολόγια και η Minoan Lines στη γραμμή από Ηράκλειο προς Πειραιά και επιστροφή.
Αλλο ένα πλοίο που θα κάνει πρεμιέρα στις ελληνικές θάλασσες και πιο συγκεκριμένα από τη Ραφήνα προς τις Κυκλάδες είναι το «Andros Queen», το τελευταίο απόκτημα της Golden Star Ferries των αδελφών Γιώργου και Δημήτρη Στεφάνου. Θα ξεκινήσει δρομολόγια στην ελληνική ακτοπλοΐα τον Απρίλιο του 2023. Ανήκε στη γιαπωνέζικη εταιρεία K-LINE με το όνομα «Silver Queen» και αγοράστηκε στις 9 Μαρτίου 2022. Αυτή την εποχή βρίσκεται στη ζώνη επισκευής Περάματος, υπό μεγάλης κλίμακας μετατροπή σε πολυτελές ημερήσιο πλοίο.
Την 1η Ιανουαρίου 2023 ύψωσε την ελληνική σημαία και εγγράφηκε στο Νηολόγιο της Ανδρου στην ιδιαίτερη πατρίδα των πλοιοκτητών Στεφάνου. Αναμένεται να δρομολογηθεί από τον ερχόμενο Απρίλιο στη γραμμή Ραφήνα – Ανδρος – Τήνος – Μύκονος στην απογευματινή ζώνη.
Το πλοίο μετά την ολοκλήρωση των εργασιών θα διαθέτει πρωτόκολλο για 1.400 επιβάτες, εκ των οποίων οι 106 θα μπορούν να φιλοξενηθούν σε καμπίνες. Θα μπορεί να μεταφέρει στα γκαράζ του 380 Ι.Χ. ή 70 φορτηγά οχήματα, θα ταξιδεύει με υπηρεσιακή ταχύτητα 21,5 κόμβων, θα διαθέτει κατάστημα και 5 μπαρ, εκ των οποίων το ένα θα προσφέρει και γρήγορο φαγητό.
Η χωρητικότητα του πλοίου είναι 7.005 gross tonnage, το βύθισμά του πέντε μέτρα, το ολικό μήκος του (LOA) 134 μέτρα και το πλάτος του 21,03 μέτρα.
Τα αδέλφια Στεφάνου θέλουν να αυξήσουν τη μεταφορική ικανότητα του στόλου τους σε φορτηγά οχήματα ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Επιπλέον, στη γραμμή Ηράκλειο – Σαντορίνη δρομολογείται από τηn Horizon Sea Lines Shipping Panellenic Lines το ταχύπλοο «Santa Irini». Είναι ένα από τα τρία νέα πλοία που αγοράστηκαν φέτος και θα πλέουν την επόμενη θερινή τουριστική περίοδο στο Αιγαίο. Το πλοίο που αγοράστηκε στα μέσα του περασμένου Μαΐου ναυπηγήθηκε το 1997 και αφού υπέστη τις αναγκαίες μετασκευές, ύψωσε την ελληνική σημαία. Μπορεί να μεταφέρει 750 επιβάτες και 180 αυτοκίνητα. Πραγματοποίησε κάποια δρομολόγια από τις αρχές Αυγούστου ως εκδρομικό, ενώ το ουσιαστικό ξεκίνημά του στην ακτοπλοΐα θα γίνει το 2023.
Κρήτη – Κυκλάδες
Σε νέο πεδίο δόξης αναμένεται να εξελιχθούν τα δρομολόγια από την Κρήτη προς τις Ανατολικές και τις Δυτικές Κυκλάδες. Στις τελευταίες συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (ΣΑΣ) τα δρομολόγια αυτά αποτέλεσαν αιτία αντιπαράθεσης μεταξύ των εκπροσώπων των ακτοπλοϊκών εταιρειών, καθώς κάθε πρόταση για δρομολόγηση συγκέντρωνε την αντιπρόταση των άλλων. Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι σταδιακά έχει αρχίσει να δημιουργείται μια νέα αγορά με πιο μόνιμες και όχι μόνο εποχικές συνδέσεις της Κρήτης με τις Κυκλάδες και με τον Πειραιά.
Ενδεικτικό της νέας τάσης είναι το αίτημα των κατοίκων της Μήλου να πληθύνουν τα δρομολόγια που συνδέουν το νησί με τον Πειραιά και την Κρήτη και τη χειμερινή περίοδο.
Το Ηράκλειο αλλά και το Ρέθυμνο φαίνεται να ενισχύουν την επόμενη σεζόν την παρουσία τους ως λιμάνια αναχώρησης ταχυπλόων για τις Κυκλάδες και τον Πειραιά.
Εντονος ανταγωνισμός θα υπάρξει μεταξύ Seajets του κ. Ηλιόπουλου, Fast Ferries του κ. Θεολόγου Παναγιωτάκη, Μινωικών Γραμμών του Ομίλου Γκριμάλντι και Horizon Sea Lines Panellenic Lines, στην οποία συμμετέχουν ο όμιλος Καράτζη, ο επιχειρηματίας Δημήτρης Χαριτίδης και το ΚΤΕΛ Ηρακλείου.
Η Fast Ferries αποφάσισε να δρομολογήσει το 2023 το ταχύπλοο «Thunder» στη γραμμή Ηράκλειο – Θήρα – Ιος – Πάρος – Μύκονος – Σύρος – Πειραιάς και Πειραιάς – Σύρος – Μύκονος – Πάρος – Ιος – Θήρα – Ηράκλειο αντί της γραμμής Πειραιάς – Σύρος – Μύκονος – Νάξος – Μύκονος – Σύρος – Πειραιάς. Το πλοίο θα λειτουργεί «συμπληρωματικά» με το «Santorini Palace» των Μινωικών Γραμμών, το οποίο όπως και τα προηγούμενα χρόνια δρομολογείται στη γραμμή Πειραιάς – Σύρος – Μύκονος – Πάρος – Νάξος – Θήρα – Ηράκλειο – Θήρα – Νάξος – Πάρος – Μύκονος – Σύρος – Πειραιάς. Την ημέρα που το «Santorini Palace» θα ταξιδεύει από το Ηράκλειο προς τις Κυκλάδες και τον Πειραιά, το «Thunder» θα κινείται αντίστροφα από τον Πειραιά προς το Ηράκλειο και τούμπαλιν.
Η Seajets ρίχνει το «Power Jet» στη γραμμή Ηράκλειο – Θήρα – Ιος – Νάξος – Μύκονος – Πάρος – Νάξος – Ιος – Θήρα – Ηράκλειο και το «Naxos Jet» στην ίδια γραμμή προσθέτοντας εναλλακτικά και το Ρέθυμνο. Επίσης δρομολογεί και το «Rapidlink Jet» στη γραμμή Ρέθυμνο – Θήρα – Ρέθυμνο αντί Πειραιάς – Μήλος – Φολέγανδρος – Ιος – Θήρα – Ιος – Φολέγανδρος – Μήλος – Σίφνος – Πειραιάς.
Attica-ANEK
Στο μεταξύ στα μέσα της προσεχούς άνοιξης αναμένεται η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για την εξαγορά της ΑΝΕΚ από τον όμιλο Attica. Ο όμιλος έχει καλύψει τις βασικές διαδρομές σε όλο το Αιγαίο από τον Πειραιά, εξασφαλίζοντας την ομαλή και αξιόπιστη εξυπηρέτηση των νησιών.
Αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου τα τρία νεότευκτα ταχύπλοα-καταμαράν τα «AERO I , II, III» του ομίλου Αttica ανακηρύχθηκαν Πλοία της Χρονιάς στα Lloyd’s Awards. Τα νέα, τελευταίας τεχνολογίας και σύγχρονης αισθητικής πλοία τύπου catamaran διακρίθηκαν για τον σχεδιασμό τους με καινοτόμα χαρακτηριστικά που αναβαθμίζουν πλήρως τις προσφερόμενες υπηρεσίες, παρέχοντας στους πάνω από 3 εκατομμύρια επιβάτες που διακινούνται ετησίως στις γραμμές του Αργοσαρωνικού, μια νέα και μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία.
O Γκριμάλντι
Στο μεταξύ, ο Ναπολιτάνος Εμανουέλε Γκριμάλντι εντείνει τον ανταγωνισμό στην ακτοπλοΐα και δη στην Αδριατική.
Στις 7 Δεκεμβρίου στο πλοίο «Cruise Bonaria», που ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι του Μπρίντιζι, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με οικοδεσπότη τον γιο του Εμανουέλε και διάδοχό του Γκουίντο, εμπορικό διευθυντή στο Grimaldi Group και πρόεδρο της ALIS. Θέμα της εκδήλωσης ήταν «Η Απουλία πρωταγωνίστρια των θαλάσσιων δρόμων στην Ιταλία και την Ευρώπη».
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης έγινε η ανακοίνωση της λειτουργίας της νέας γραμμής Πάτρα – Ηγουμενίτσα – Μπρίντιζι και αντίστροφα, από το πλοίο «Ro-Pax Europa Palace», το οποίο μαζί με το «Ro-Pax Ηγουμενίτσα» θα αυξήσουν περαιτέρω τις καθημερινές αναχωρήσεις στη γραμμή του Μπρίντιζι από 14 σε 22 εβδομαδιαίως.
Σε ανάλογη εκδήλωση, την προηγούμενη ημέρα στο λιμάνι του Μπάρι ανακοινώθηκε η εισαγωγή ενός τετάρτου πλοίου Ro-Ro, από τον ερχόμενο Ιανουάριο, στη γραμμή Πάτρα – Μπάρι – Βενετία και αντίστροφα, το οποίο θα συμβάλει στην καθημερινή εξυπηρέτηση της εν λόγω γραμμής. Ο Ναπολιτάνος πλοιοκτήτης είναι σαφές ότι υλοποιεί σχέδιο εξάπλωσης του ομίλου στην Αδριατική με την ενίσχυση της γραμμής Πάτρα – Ηγουμενίτσα – Μπρίντιζι με τεράστια πλοία από πλευράς χωρητικότητας φορτηγών στα γκαράζ.
«Πλοία με τεράστια χωρητικότητα, όμως, για ζήτηση που δεν υπάρχει σε αυτό τον βαθμό», επισημαίνουν στελέχη του κλάδου. Παρατήρηση που οδηγεί κάποιους σε σκέψεις ότι ο Γκριμάλντι εντείνει τον ανταγωνισμό με την Attica Group-ΑΝΕΚ & Grimaldi, με απώτερο στόχο την ολοκληρωτική μετατροπή της Αδριατικής σε mare nostrum.
Ο ναπολιτάνικος όμιλος αναδιαρθρώνει συνεχώς τον στόλο του στις γραμμές της Αδριατικής με μεγαλύτερης χωρητικότητας και πιο σύγχρονα πλοία.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία, ο όμιλος Γκριμάλντι κατέχει περίπου το 50% στη μεταφορά φορτηγών και 35% περίπου τη μεταφορά επιβατών. Στον αντίποδα η κοινοπραξία Attica-ANEK κατέχει μερίδιο 60% στη διακίνηση επιβατών και 39% στα φορτηγά.
■ Επενδύσεις: Πριν από σχεδόν δύο μήνες ο όμιλος παρέλαβε το 12ο υβριδικό πλοίο Ro-Ro της κλάσης Grimaldi Green 5th Generation (GG5G) από το κινεζικό ναυπηγείο Jinling στη Ναντζίνγκ. Το όνομά του είναι «Eco Italia». Και τα 12 πλοία δραστηριοποιούνται στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Ευρώπη. Είναι από τις μεγαλύτερες και πιο φιλικές προς το περιβάλλον μονάδες Ro-Ro στον κόσμο για τη ναυτιλία μικρών αποστάσεων. Εχουν μήκος 238 μέτρα, πλάτος 34 μέτρα, ολική χωρητικότητα 67.311 τόνους και υπηρεσιακή ταχύτητα 20,8 κόμβων.
Η χωρητικότητα φόρτωσης των επτά καταστρωμάτων του -δύο από τα οποία είναι ανυψούμενα- είναι διπλάσια από την προηγούμενη κατηγορία πλοίων Ro-Ro μικρών αποστάσεων που χρησιμοποίησε ο όμιλος Γκριμάλντι. Στην πραγματικότητα, το κάθε πλοίο μπορεί να μεταφέρει περίπου 7.800 γραμμικά μέτρα φορτίου που ισοδυναμούν με περίπου 500 ρυμουλκούμενα και 180 αυτοκίνητα.
■ Ναυπηγήσεις: Το 2023 για τον ναπολιτάνικο όμιλο άρχισε με μια νέα παραγγελία για ναυπήγηση πέντε πλοίων με προαίρεση για άλλα δύο. Πρόκειται για οχηματαγωγά/PCTC (Pure Car & Truck Carrier). Η συνολική επένδυση ξεπερνάει τα 630 εκατ. δολάρια.
Με μήκος 200 μέτρα, πλάτος 38 μέτρα και χωρητικότητα φόρτωσης 9.000 CEU (Car Equivalent Unit), τα νέα πλοία έχουν σχεδιαστεί για τη μεταφορά ηλεκτρικών και με χρήση ορυκτών καυσίμων οχημάτων (αυτοκίνητα, SUV, φορτηγά κ.λπ.), καθώς και άλλων τύπων βαρέων (έως 250 τόνους).
Ανάγκη εκσυγχρονισμού του στόλου
Στο μεταξύ, έρευνα της Vessels Value για τους 10 πιο ακριβούς ακτοπλοϊκούς στόλους παγκοσμίως, συμπεριλαμβανόμενων και των υπό ναυπήγηση – παραγγελία πλοίων έχει την Ελλάδα εκτός, καταδεικνύοντας την ανάγκη για εκσυγχρονισμό του στόλου της.
Αν και στην πρώτη 10άδα βρίσκονται οκτώ ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα απουσιάζει. Πρώτη είναι η Ιταλία και ακολουθούν η Κίνα και η Ιαπωνία.
Η ακτοπλοΐα συνδέει 116 κατοικήσιμα νησιά στα οποία ζει το 14,6% του πληθυσμού. Το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος θα διεκδικήσει κονδύλια ύψους 4,5 δισ. ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών.
Υπολογίζεται ότι τα 3/4 του υφιστάμενου ακτοπλοϊκού στόλου θα πρέπει να έχουν ανανεωθεί έως το 2030.
Η ηλικία των πλοίων το 2020 ήταν:
■ 13 συμβατικά πλοία με ηλικία άνω των 40 ετών, εκ των οποίων πέντε, το καθένα ξεχωριστά, ανήκουν σε μονοβάπορη εταιρεία. Αντιπροσωπεύουν το 12% του στόλου.
■ 24 πλοία (4 highspeed Pax και 20 συμβατικά Ro-Pax) έχουν ηλικία μεταξύ 30 και 40 ετών. Αντιπροσωπεύουν το 23% του στόλου. Πρέπει να αρχίσει η σταδιακή αντικατάσταση ώστε να έχει ολοκληρωθεί η ανανέωση έως το 2030.
■ 43 πλοία, εκ των οποίων 25 Highspeed (15 Ro-Pax και 10 Pax ) και 18 συμβατικά έχουν ηλικία 20-30 έτη. Η αντικατάστασή τους θα πρέπει να ολοκληρωθεί γύρω στο 2030 και λίγο αργότερα. Αποτελούν το 41% του στόλου.
■ 25 πλοία, εκ των οποίων 19 και έξι Highspeed (4 RoPax, 2 Pax) νεότερα της 20ετίας. Με τα σημερινά δεδομένα τα πλοία αυτά έχουν μια 20ετία ακόμη μέσα στην οποία θα μπορούν να δραστηριοποιούνται και η ανανέωσή τους υπολογίζεται το 2040. Αντιπροσωπεύουν το 24% του ακτοπλοϊκού στόλου.
Υπολογίζεται ότι το κόστος για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου μέσα στην επόμενη 10ετία θα ανέλθει στα 4,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς.
Τα 2 δισ. ευρώ θα πρέπει να δοθούν άμεσα και αφορούν 37 πλοία άνω των 30 ετών. Τα άλλα 2,5 δισ. θα δοθούν για ανανέωση 43 πλοίων ηλικίας μεταξύ 20-30 ετών.
Για πλοία ηλικίας μικρότερης των 20 ετών δεν υπάρχουν εκτιμήσεις.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου θα έχει θετικές επιπτώσεις και στο περιβάλλον, αφού ευθύνεται για το 1,9% της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου στην Ελλάδα και είναι ο τέταρτος πιο ρυπογόνος στόλος επιβατικών πλοίων μετά του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας και της Ισπανίας.