Η Ολλανδία έχει αποδείξει πως είναι πρωτοπόρος σε πολλούς τομείς, κυρίως γιατί δεν διστάζει να εγκαταλείψει πολιτικές που δεν «λειτουργούν» και να πειραματιστεί με νέες. Τη στιγμή λοιπόν που στην συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Δύσης γίνονται συζητήσεις επί συζητήσεων για τα αυξανόμενα ποσοστά εγκληματικότητας αλλά παράλληλα οι κυβερνήσεις επιμένουν σε παρωχημένες και αποδεδειγμένα πλέον αναποτελεσματικές πολιτικές, η Ολλανδία είπε να τραβήξει το δικό της δρόμο, κάνοντας το αυτονόητο που όμως λίγοι τολμούν: να αλλάξει πολιτική.
Το κράτος επένδυσε, προσεκτικά με μεθοδικά σε πολιτικές πρόληψης της εγκληματικότητας και εστίασε στην επιτυχή επανένταξη των κρατουμένων. Το αποτέλεσμα; Από το 2007 έως το 2015, δηλαδή μόλις μέσα σε 9 χρόνια, κατέγραψε μείωση των ποσοστών εγκληματικότητας κατά 27%.
Παράλληλα βέβαια μειώθηκε σημαντικά και ο αριθμός των κρατουμένων στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας αφού πλέον κατά μέσο όρο για κάθε 100.000 πολίτες αντιστοιχούν περί τους 57 κρατούμενους. Έτσι τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην Ολλανδία έκλεισαν 27 φυλακές και όπως φαίνεται θα ακολουθήσουν και άλλες από τις 38 που παραμένουν σε λειτουργία. Ο αριθμός των κρατουμένων κυμαίνεται στα περί τα 9.500 με 11.500 άτομα ενώ τον περασμένο Σεπτέμβριο η Ολλανδία «υποδέχθηκε» σε φυλακές της 240 κρατούμενους από την Νορβηγία για να καλύψει τα…κενά κελιά.
Από τα 27 κτίσματα στα οποία λειτουργούσαν φυλακές που έκλεισαν κάποια ενοικιάστηκαν ως κέντρα φιλοξενίας προσφύγων που έχουν υποβάλλει αιτήσεις για τη χορήγηση ασύλου, κάποια άλλα θα μετατραπούν σε πανεπιστήμια ενώ υπάρχουν και αυτά που αξιοποιούνται από επιχειρήσεις. Υπάρχει μάλιστα και ένα που μετατράπηκε σε εστιατόρια το «De Gevangepoort», το οποίο έχει ήδη λάβει διακρίσεις και εξαιρετικές κριτικές.
Η Ολλανδία όμως δεν σταμάτησε εκεί.
Φυλακές που παραμένουν ανοιχτές, λειτουργούν πλέον υπό τελείως διαφορετικές προδιαγραφές από αυτές που γνωρίζαμε μέχρι τώρα. Στους κρατούμενους έχουν δοθεί κλειδιά για τα κελιά τους, μπορούν να κινούνται ελεύθερα τη μέρα και να επιστρέφουν σε αυτά μέχρι τις 9:30 το βράδυ. Στις φυλακές Dordrecht, Heerhugowaard, Zaandam και Arnhem εκτός από κλειδιά διατίθενται και ψηφιακές οθόνες που οι κρατούμενοι μπορούν να χρησιμοποιούν για να παραγγέλνουν τρόφιμα ή να κλείνουν ραντεβού με μέλη του προσωπικού των φυλακών ή άλλους κρατούμενους.
Στόχος του προγράμματος αυτού, είναι η ομαλή επανένταξη των κρατουμένων, και εκτιμάται πως μπορεί να επιτευχθεί υπό συνθήκες σχετικής ελευθερίας, όταν τους δίνεται η δυνατότητα να παίρνουν περισσότερες αποφάσεις και να είναι υπεύθυνοι για τους εαυτούς τους κ.α.
Θα έλεγε κανείς βέβαια πως όλα αυτά είναι εξαιρετικά νέα, για τους πολίτες στην Ολλανδία αλλά και γενικότερα αφού το παράδειγμα της θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλες χώρες και πρωτίστως όσες αντιμετωπίζουν υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας.
Υπάρχουν όμως και αυτοί που αντιδρούν. Και αυτοί είναι οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι, οι οποίοι έχουν προβεί σε επίσημες διαμαρτυρία προς Υπουργείο Δικαιοσύνης. Όπως υποστηρίζουν, η επιτήρηση των κρατουμένων στις φυλακές είναι πλέον πολύ περιορισμένη και εκφράζουν ανησυχίες για το ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες των ελευθεριών που απολαμβάνουν. Θέτουν δε και θέμα πραγματικής δικαίωσης των θυμάτων. Ωστόσο αυτό που πραγματικά φαίνεται να ανησυχεί τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, με δεδομένη τη μείωσης της εγκληματικότητας και το κλείσιμο φυλακών είναι, όπως και οι ίδιοι αναφέρουν, ότι κινδυνεύουν οι θέσεις εργασίας τους. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης πάντως, υπερασπίζεται τα προγράμματα που τρέχουν και έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένο από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα.