Γράφει ο Χρήστος Τσαντής*
Ο Ζμπίγκνιου Μπρζενζίνσκι, σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ Κάρτερ την περίοδο 1977-1981, καθώς και στο Κέντρο Στρατηγικής και Διεθνών Μελετών, διετέλεσε καθηγητής στη σχολή «Ανώτερων Διεθνών Σπουδών» στο πανεπιστήμιο Χόπκινς της Ουάσιγκτον διδάσκοντας το μάθημα «Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική», (συγγραφέας πολλών βιβλίων που επικεντρώνονται στην ανάλυση των αντιτιθέμενων συμφερόντων στον σύγχρονο κόσμο και στην προβολή της στρατηγικής με την οποία οι ΗΠΑ θα κρατήσουν την πρωτοκαθεδρία στη γεωπολιτική σκακιέρα).
Χαρακτηριστικό μνημείο κυνισμού αποτελεί η ρήση του σχετικά με τις-τότε- εξελίξεις στο Αφγανιστάν: «Τι είναι σημαντικότερο για την παγκόσμια ιστορία; Οι Ταλιμπάν ή η κατάρρευση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας; Μια χούφτα ευέξαπτοι Μουσουλμάνοι ή η απελευθέρωση της Κεντρικής Ευρώπης και το τέλος του ψυχρού πολέμου;»
Με την ίδια αφοπλιστική ειλικρίνεια παραθέτει τις απόψεις του σχετικά με τα ζητήματα που άπτονται των σχέσεων Ουκρανίας, ΗΠΑ, Ρωσίας και Ε.Ε., που βρίσκονται στην επικαιρότητα σήμερα και θα συνεχίσουν να βρίσκονται καθώς, όπως εξηγεί ο βετεράνος διεθνολόγος-σύμβουλος στο έργο του «Η δεύτερη ευκαιρία. Οι τρεις πρόεδροι και η Κρίση της Αμερικανικής Υπερδύναμης», εκδόσεις Λιβάνη, 2008
«… Στον σημερινό ανήσυχο κόσμο, η Αμερική χρειάζεται να ταυτίσει τον εαυτό της με την αναζήτηση της παγκόσμιας ανθρώπινης αξιοπρέπειας, μιας αξιοπρέπειας η οποία περικλείει τόσο την ελευθερία όσο και τη δημοκρατία, ενώ ταυτόχρονα συνεπάγεται σεβασμό για την πολιτισμική ποικιλομορφία και αναγνωρίζει ότι οι μόνιμες αδικίες σε βάρος των ανθρώπων πρέπει να θεραπευτούν…».
Θα μπορούσε η κυνική δήλωσή του Μπρζενζίνσκι για τους Ταλιμπάν, να έρθει ξανά στο προσκήνιο, αυτή τη φορά όμως κάτω από το πρίσμα και την προσδοκία αποδυνάμωσης της ρωσικής σφαίρας επιρροής, ακόμα κι αν αυτό επιτευχθεί με την υποστήριξη και ενίσχυση νεοναζιστικών συμμοριών στην Ουκρανία και σε όλη την Ευρώπη, καθαγιασμένων μάλιστα στη «φωτιά» του πολέμου;
Να τι λέει όμως ο ίδιος στο κείμενο του, για το πώς θα «καλλιεργηθεί κατά στάδια» και θα «ενισχυθεί εκ των ένδον η σταθερή φιλελεύθερη δημοκρατία»:
«… Σε κάποια στιγμή, θα μπορούσαμε να δούμε την εμφάνιση μιας πιο αντί-αμερικανικής συμμαχίας, η οποία θα καθοδηγούνταν από την Κίνα στην Ανατολική Ασία και την Ινδία και τη Ρωσία στην Ευρασία… Παρόλο που αυτή η σκέψη σήμερα μας φαίνεται παρατραβηγμένη, αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την πρώτη σινο-ινδο-ρωσική σύνοδο κορυφής στην Αγία Πετρούπολη, το καλοκαίρι του 2006, ορισμένοι Κινέζοι ειδικοί επί εξωτερικών θεμάτων έγραψαν νοσταλγικά ότι ο Λένιν είχε κάποτε υποστηρίξει μια αντιδυτική συμμαχία ανάμεσα σ’ αυτές τις τρείς χώρες. Και σημείωσαν πολύ εύστοχα ότι μια τέτοια συμμαχία θα αγκάλιαζε το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 44% της επιφανείας του κόσμου και το 22% του παγκόσμιου ΑΕΠ…».Δελαστίκ 1 001
«Με δεδομένο», λέει ο Μπρζενζίνσκι, «το όλο και πιο μεγάλο παγκόσμιο χρέος της Αμερικής (σήμερα δανείζεται περίπου το 80% των παγκόσμιων καταθέσεων) κι έχοντας τεράστια εμπορικά ελλείμματα, μια μείζων οικονομική κρίση, ειδικά μέσα σε μια ατμόσφαιρα συναισθηματικά φορτισμένων και παγκοσμίως διάχυτων αντιαμερικανικών αισθημάτων, μπορεί να έχει τρομερές συνέπειες για την ευημερία και την ασφάλεια των ΗΠΑ. Το Ευρώ γίνεται σοβαρός ανταγωνιστής του δολαρίου, ενώ διεξάγονται συνομιλίες για τη δημιουργία και τρίτου, Ασιατικού νομίσματος. Μια εχθρική Ασία και μια εγωκεντρική Ευρώπη μπορεί κάποια στιγμή να σταματήσουν να χρηματοδοτούν το αμερικανικό χρέος…».
Στις ΗΠΑ το δημοσιονομικό έλλειμμα εκτινάχθηκε το 2009 στα 1,7 τρις δολάρια, αυξημένο κατά 270% σε σχέση με το που βρισκόταν το 2008. Σύμφωνα με στοιχεία του ιδρύματος Ροκφέλερ, την ίδια χρονιά, ένας στους πέντε αμερικανούς εργαζόμενους είχε απώλειες εισοδήματος της τάξης του 25%, την ώρα που οι 500 μεγαλύτεροι επιχειρηματικοί όμιλοι της χώρας έβλεπαν τα κέρδη τους να εκτινάσσονται κατά 335% (απολύοντας 821.000 εργαζόμενους). Η επίσημη ανεργία, πάντα με στοιχεία του 2009 παρέμενε στο 10% και μαζί με τους υποαπασχολούμενους ανέβαινε στο 17%, ενώ οι αιτήσεις σε καταφύγια αστέγων αυξήθηκαν κατά 30%. Goldman Sachs, JP Morgan, Citigroup, Bank Of America, Morgan Stanley, οι τραπεζικοί κολοσσοί, κατέγραψαν μέσα στο 2010 κέρδη πάνω από κάθε πρόβλεψη (στοιχεία από τους Financial Times).
«… Οι ΗΠΑ χρειάζονται ως παγκόσμιο συνεργάτη τους μια πολιτικά αποφασιστική Ευρώπη. Αλλά ενώ η Αμερική χρειάζεται τη βοήθεια της Ευρώπης προκειμένου να διαμορφώσει μια υπεύθυνη πολιτική σε παγκόσμια κλίμακα, η Ευρώπη χρειάζεται την Αμερική ακόμη περισσότερο. Διαφορετικά, μπορεί να ολισθήσει σ’ έναν εγωκεντρικό και διαιρετικό εθνικισμό, στερημένο από μια ευρύτερη παγκόσμια αποστολή. Αν η Τουρκία και η Ουκρανία πειστούν ότι ο δρόμος προς την Ευρώπη έχει κλείσει γι’ αυτές, η μεν πρώτη μπορεί να ολισθήσει προς την ανήσυχη και θρησκευτικά διαρκώς αναστατωμένη Μέση Ανατολή, η δε δεύτερη, με την τρωτότητά της, θα εξάψει τις όποιες αυτοκρατορικές φιλοδοξίες έχουν απομείνει στη Ρωσία…».
Πόσο επίκαιρο φαίνονται σήμερα το άρθρο της Ιταλικής εφημερίδας Ρεπούμπλικα, που γράφτηκε 23 χρόνια πριν, στα 1991:
«Γριά γεννιέται η νέα Ευρώπη! Η Γερμανία άρπαξε στον αέρα την προοπτική μιας κεντροανατολικής ηγεμονίας. Η Γαλλία ανακάλυψε πάλι τη γερμανική μονομανία, κάνοντας ζιγκ-ζαγκ με δύο πολιτικές, περισσότερη γαλλογερμανική φιλία για να δέσει τα χέρια του σκιαχτερού φίλου και περισσότερη Ευρώπη για να έχει λιγότερη Γερμανία… Στο καλάθι της Ευρώπης το μόνο που έβαλαν όλοι τους είναι παλιά εθνικιστικά αντανακλαστικά. Πραγματικά, δεν είναι αλήθεια ότι το 1989 έδωσε ώθηση στο νεοεθνικισμό μόνο στην Ανατολή, γεννώντας δώδεκα Ρωσίες, εφτά Γιουγκοσλαβίες, δυο πιθανές Τσεχοσλοβακίες. Η επανεμφάνιση εκείνων των εθνικισμών έβαλε σε κίνηση εθνικές λογικές και στη Δύση, συνοδεύοντάς τες ακριβώς με τους παλιούς μηχανισμούς των ζωνών επιρροής, του είδους της Συνθήκης των Βερσαλλιών».
Η Ουκρανία, κοινός πόθος των «ελευθερωτών»!
"google ad"
«Σωτήρες» της Ουκρανίας, «υπερασπιστές» της Ευρώπης, «στυλοβάτες» της ελευθερίας! Μήπως αυτός ακριβώς δεν είναι ο σημερινός διπλωματικός και επικοινωνιακός χειρισμός του ζητήματος από τα αρμόδια, για αυτήν την αποστολή, επιτελεία της αμερικανικής κυβέρνησης;
Για να μη μείνει καμία αμφιβολία, υπενθυμίζουμε ορισμένα σημεία από παλιότερα κείμενα του συγγραφέα, για το ίδιο θέμα, όπου υπήρξε ακόμη πιο, κυνικά, αποκαλυπτικός. Γράφει ο Μπρζενζίνσκι στο βιβλίο «Η μεγάλη σκακιέρα. Η Αμερικανική υπεροχή και οι γεωστρατηγικές της επιταγές», που εκδόθηκε στην Ελλάδα το 1998 και πάλι από τις εκδόσεις Λιβάνη:
«… Αν η Μόσχα ανακτήσει τον έλεγχο της Ουκρανίας, με τον πληθυσμό των 52 εκατομμυρίων, τους σημαντικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους και την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, η Ρωσία θα ανακτήσει αυτόματα τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να γίνει ισχυρό αυτοκρατορικό κράτος, που θα ενώνει την Ευρώπη και την Ασία. Αν η Ουκρανία έχανε την ανεξαρτησία της, αυτό θα είχε άμεσες συνέπειες για την Κεντρική Ευρώπη, μετασχηματίζοντας την Πολωνία στον γεωπολιτικό άξονα του ανατολικού συνόρου της ενωμένης Ευρώπης…
… H Obshchaya Gazeta της Μόσχας (10/12/1996) ανέφερε ότι «στο ορατό μέλλον, τα γεγονότα στην ανατολική Ουκρανία μπορεί να φέρουν τη Ρωσία αντιμέτωπη με ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα. Μαζικές διαδηλώσεις δυσαρέσκειας… θα συνοδευτούν από εκκλήσεις προς τη Μόσχα ή ακόμη και απαιτήσεις, να καταλάβει την περιοχή. Αρκετοί στη Μόσχα θα ήταν έτοιμοι να υποστηρίξουν τέτοια σχέδια…
… Η Ουκρανία έχει κρίσιμη σημασία. Η αυξανόμενη κλίση της Αμερικής, ιδιαίτερα μετά το 1994, να προσδώσει υψηλή προτεραιότητα στις Αμερικανο-Ουκρανικές σχέσεις και να βοηθήσει την Ουκρανία να στηρίξει τη νέα εθνική ελευθερία της θεωρήθηκε από πολλούς στη Μόσχα-ακόμη και από τους «εκδυτικιστές»-ότι ήταν μια πολιτική που στρεφόταν εναντίον του ζωτικού συμφέροντος της Ρωσίας να επαναφέρει τελικά την Ουκρανία στο κοινό μαντρί…».
Η ώρα των αποφάσεων!
… Καθώς η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ επεκτείνονται, η Ουκρανία θα είναι τελικά σε θέση να επιλέξει αν επιθυμεί ή όχι να γίνει μέλος αυτών των οργανισμών. Προκειμένου να ενισχύσει τη ξεχωριστή της ύπαρξη, ίσως η Ουκρανία θα επιθυμεί να μπει και στους δυο οργανισμούς, από τη στιγμή που τα σύνορά τους θα φτάσουν σε αυτή τη χώρα και θα αρχίσει να αποκτά, χάρη στον εσωτερικό μετασχηματισμό της, τα προσόντα για να γίνει μέλος τους. Αν και κάτι τέτοιο θα χρειαστεί χρόνο, δεν είναι πολύ νωρίς για τη Δύση-συνεχίζοντας να ενισχύει τους οικονομικούς δεσμούς και τους δεσμούς ασφαλείας με το Κίεβο-να αρχίσει να υποδεικνύει τη δεκαετία 2005-2015 ως λογικό πλαίσιο στο οποίο θα αρχίσει η προοδευτική ένταξη της Ουκρανίας…».
Ο Ρώσος αξιωματούχος του υπουργείου εξωτερικών, S. I. Chernyavskiy γράφει τον Γενάρη του 1999, επιβεβαιώνει τον παραπάνω σχεδιασμό και αναδεικνύει την ουσία που κρύβεται πίσω από τις φανφάρες περί δημοκρατίας ή της προάσπισης της ελευθερίας στην Ουκρανία. Υπογραμμίζει εμφατικά τους λόγους για τους οποίους είναι σφοδρή η σύγκρουση στα Ουκρανικά οδοφράγματα. Το σημειώνουμε, αντί επιλόγου.
Γράφει λοιπόν στο Mezhunarodnaya zhizn (Η στρατηγική της Ουάσιγκτον στον Καύκασο):
«Ο σημαντικός όγκος κεφαλαίων τα οποία έχουν επενδύσει ήδη ή προτίθεται να επενδύσουν αμερικανικές εταιρείες στα πετρέλαια της Κασπίας εκφράζει την πρόθεση των ΗΠΑ να αποκτήσουν ισχυρή πολιτική και, κατ’ επέκταση, στρατιωτική παρουσία στην περιοχή του Καυκάσου. Ουσιαστικά, χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια συμφωνία, επιχειρείται ήδη η ενσωμάτωση της περιοχής της Κασπίας στη σφαίρα των ζωτικών συμφερόντων των Ηνωμένων πολιτειών», (από το βιβλίο του Μπρζενζίνσκι «Η Γεωστρατηγική Τριάδα. Η συμβίωση με την Κίνα, τη Νέα Ευρώπη και τη Ρωσία», εκδόσεις Ευρασία, 2002).
*Ο Χρήστος Τσαντής είναι συγγραφέας και υπεύθυνος των Εκδόσεων Ραδάμανθυς