Δέκα ολόκληρα χρόνια χρειάστηκαν για να φωτογραφηθεί η “μαύρη τρύπα”, όπερ και εγένετο. Η σημαντική αυτή είδηση ήρθε από τους επιστήμονες του διεθνούς Τηλεσκοπίου “Ορίζοντα Γεγονότων” (Event Horizon Telescope-EHT), οι οποίοι ανακοίνωσαν ότι για πρώτη φορά “φωτογράφισαν” τη μεγάλη μαύρη τρύπα που υπάρχει στο κέντρο του γιγάντιου γαλαξία Μessier 87 (Μ87). Για να το διατυπώσουμε καλύτερα, φωτογράφισαν τη “σκιά” που αυτή ρίχνει στο φωτεινό υπόβαθρο των αερίων που στροβιλίζονται γύρω της, αφού είναι αδύνατο να δει κανείς τι πραγματικά υπάρχει στο εσωτερικό της μαύρης τρύπας, απ’ όπου δεν μπορεί να δραπετεύσει τίποτε, ούτε καν το φως.
Ομάδες από όλα τα σημεία του πλανήτη εργάστηκαν με ειδικούς αλγορίθμους, προκειμένου να μπορέσουν να αναλύσουν τα δεδομένα και να συνθέσουν την πρώτη φωτογραφία της μαύρης τρύπας.
Μιλώντας στο Ράδιο 98,4 και στον Γιώργο Σαχίνη, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, ιδρυτής του Αστεροσκοπείου στον Σκίνακα, Γιάννης Παπαμαστοράκης, είπε ότι η φωτογραφία αυτή επιβεβαιώνει πλήρως τη θεωρία του Αϊνστάιν, ο οποίος στις αρχές του 20ού αιώνα τη διατύπωσε χωρίς πειραματικά δεδομένα και μόνο από το μυαλό του. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι έρχεται μεγάλο πείραμα στην Κρήτη, καθώς την επόμενη χρονιά στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα ξεκινά το πείραμα “Πασιφάη”, μοναδικό στο είδος του παγκόσμια, το οποίο επιχειρεί να καταγράψει τι συνέβη τις πρώτες στιγμές από τη μεγάλη έκρηξη, οπότε κι άρχισε να δημιουργείται το σύμπαν.
«Είναι μια φωτογραφία με πολλή λεπτομέρεια και περιεχόμενο. Μια μοναδική φωτογραφία. Η ιδέα ξεκίνησε παλιότερα. Το 1973 ήταν που κάποιος σκέφτηκε αυτή τη δυνατότητα, αλλά τα τεχνολογικά μέσα εκείνη την εποχή δεν πρόσφεραν τη δυνατότητα να λάβουμε αυτή τη φωτογραφία. Χρειάστηκαν οκτώ ραδιοτηλεσκόπια κατανεμημένα σε διάφορα σημεία της γης, έτσι ώστε όλα μαζί να αποτελούν ένα δίκτυο ή καλύτερα ένα τηλεσκόπιο, το οποίο θα έχει τόσο μεγάλη ευκρίνεια. Ο γαλαξίας Μessier 87 (Μ87), όπου βρίσκεται αυτή η τεράστια μαύρη τρύπα, είναι σε απόσταση 55 εκατομμυρίων ετών φωτός και έχει διαστάσεις περίπου σαν τις διαστάσεις του ηλιακού μας συστήματος. Γι’ αυτή την ειδική φωτογράφιση χρειάστηκαν τουλάχιστον δέκα χρόνια δουλειάς. Η σκιά που φωτογραφήθηκε μας δείχνει τη μορφολογία της μαύρης τρύπας και δίνει απάντηση στο κατά πόσον η γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν ισχύει σε αυτή την περίπτωση και, όπως τελικά αποδείχτηκε, ισχύει», είπε ο κ. Παπαμαστοράκης.
Για τη φωτογράφιση αυτή πήραν μέρος τηλεσκόπια από πάρα πολλές χώρες. Συγκεκριμένα από Χιλή, Αριζόνα, Χαβάη, Μεξικό, Ισπανία, Ανταρκτική, Γαλλία, Γροιλανδία και Κίνα, ενώ, όπως είπε ο κ. Παπαμαστοράκης, ταυτόχρονα ελήφθησαν και φωτογραφίες της κεντρικής μαύρης τρύπας (στον Τοξότη) του “γαλαξία” μας, που βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιάδες έτη φωτός.
Ωστόσο, αναφορικά με το αν θα μάθουμε ποτέ τι συμβαίνει μέσα στη μαύρη τρύπα, ο κ. Παπαμαστοράκης, υπογραμμίζοντας πως η απάντηση είναι δύσκολη, σημείωσε ότι «ελπίζουμε τις επόμενες δεκαετίες να υπάρξει μια θεωρία που θα απαντήσει το σημαντικό αυτό ερώτημα», επισημαίνοντας παράλληλα την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια, που επιτρέπει πλέον να μελετούμε σημαντικά φαινόμενα.
Μεγάλο πείραμα στην Κρήτη
Αναφερόμενος στο σημαντικό πείραμα “Πασιφάη”, που θα ξεκινήσει την επόμενη χρονιά στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, ο κ. Παπαμαστοράκης είπε πως «το πείραμα αφορά στη μελέτη των πρώτων στιγμών του σύμπαντος. Ένα πολύ μεγάλο ερώτημα που έχει να κάνει και με τις μαύρες τρύπες, καθώς ενδεχομένως το σύμπαν να ξεκίνησε από μια μαύρη τρύπα. Το πείραμα του συναδέλφου μας Κώστα Τάσση έχει σκοπό να μελετήσει τα βαρυτικά κύματα, τα οποία προέκυψαν κατά τη μεγάλη έκρηξη ή λίγο μετά από αυτήν. Βάσει αυτών, θα καταλάβουμε πολύ καλύτερα τι συνέβη κατά τις αρχικές στιγμές του σύμπαντος. Αυτή τη στιγμή το όργανο που θα χρειαστεί κατασκευάζεται. Ελπίζουμε να τοποθετηθεί μέχρι τον επόμενο χρόνο στον Σκίνακα και να έχουμε πολύ σημαντικά αποτελέσματα για την ιστορία της επιστήμης».
Ο ίδιος τόνισε παράλληλα τη σημαντικότητα του πειράματος αυτού, την κατάλληλη θέση του νησιού μας που συμβάλλει στο πείραμα, αλλά και τον σημαντικό ρόλο του ανθρώπινου επιστημονικού δυναμικού, που θα δώσει τα φώτα του προκειμένου να απαντηθεί το μεγάλο ερώτημα για το πώς δημιουργήθηκε το σύμπαν.