Του Φώτη Ποντικάκη *
Το φετινό καλοκαίρι με τις τεράστιες πυρκαγιές που έκαψαν μεγάλο τμήμα του Έβρου, της Ρόδου και άλλων περιοχών, τις άνευ προηγουμένου πλημμύρες σε πόλεις και χωριά της Θεσσαλίας, τη γενικευμένη αυθαιρεσία και καταστροφή των παραλιών, αναδεικνύει μεταξύ άλλων και την αναγκαιότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στη χώρα μας και οι θεσμοί της (Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Διευθύνσεων, Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) υποβαθμίζονται χρόνο με το χρόνο με ολοένα και λιγότερα κονδύλια και προσωπικό.
Η περιβαλλοντική και κλιματική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας αλλά και μεγάλα τμήματα του πλανήτη απαιτεί την αλλαγή πολιτικής από τις κυβερνήσεις, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ζήσουμε εμείς και οι επόμενες γενιές σε ένα βιώσιμο πλανήτη. Οι τεράστιες πυρκαγιές, οι πλημμύρες, η αυθαιρεσία και η καταστροφή των ακτών και των δασών δείχνουν ότι πολλά πράγματα πρέπει να αλλάξουν σε ό,τι αφορά τη σχέση μας με τη φύση. Κι η αλλαγή αυτή περνά τόσο από τους πολιτικούς θεσμούς (κυβερνήσεις, Περιφέρειες, Δήμοι) όσο και από τους ίδιους τους πολίτες. Μεγάλο ρόλο σε αυτή την αλλαγή στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη φύση μπορεί να παίξει η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση μέσα κι έξω από το σχολείο. Κυβέρνηση, Περιφέρειες και Δήμοι πρέπει να στηρίξουν τις δράσεις και τους θεσμούς της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που έχουν υποβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας.
Σε πρόσφατη διαδικτυακή συνάντηση μεταξύ των μελών των Παιδαγωγικών Ομάδων των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κέντρων Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον για την Αειφορία) διαπιστώσαμε ότι στα 50 Κέντρα που συμμετείχαν, υπηρετεί σήμερα λιγότερο από το μισό εκπαιδευτικό προσωπικό από όσο προβλέπει η νομοθεσία: Μόλις 125 άτομα σε 50 Κέντρα, όπου η νομοθεσία προβλέπει να υπηρετούν πάνω από 250!
Σε αυτό το πρόβλημα έρχεται να προστεθεί η απουσία χρηματοδότησης, καθώς η μεν κρατική χρηματοδότηση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στα σχολεία και στα Κέντρα καταργήθηκε στην αρχή της οικονομικής κρίσης, η δε ευρωπαϊκή επιχορήγηση που είχε παραμείνει μόνο προς τα Κέντρα (ενώ παλιότερα χρηματοδοτούνταν και σχολεία) μειωνόταν χρόνο με το χρόνο και έληξε τον Αύγουστο του 2023. Έτσι, για τη σχολική χρονιά μετά τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες, την καταστροφή ακτών και δασών, δεν προβλέπεται καθόλου χρηματοδότηση ούτε από τον κρατικό προϋπολογισμό ούτε από ευρωπαϊκά κονδύλια για Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στα σχολεία και στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης!
Κι εδώ αρχίζουν οι πολιτικές ευθύνες, οι ευθύνες κυβέρνησης, Περιφερειών και Δήμων: Αν πράγματι θέλουν να είμαστε προετοιμασμένοι για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής και κλιματικής κρίσης, τότε πρέπει να διαθέσουν χρήματα και προσωπικό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στη χώρα μας, για σχολικά προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και για τη λειτουργία των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Χωρίς την κατάλληλη ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών, κανένα πρόβλημα δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί και τα θύματα και οι ζημιές θα πολλαπλασιάζονται.
* Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Κέντρου Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΕΠΕΑ) Βάμου