Η μεγάλη οικονομική κρίση μας αναγκάζει να αλλάξουμε τρόπο ζωής, να αναθεωρήσουμε αξίες και θεσμούς, να δημιουργήσουμε νέα πρότυπα σκέψης και δράσης. Στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση προωθώντας:
- Την εξοικονόμηση ενέργειας και την ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με σεβασμό στο περιβάλλον
- Τη μείωση των απορριμμάτων, την επαναχρησιμοποίηση υλικών αντί να πετιούνται, την κομποστοποποίηση των οργανικών υπολειμμάτων και την ανακύκλωση
- Την εξοικονόμηση νερού και την προστασία των υγροτόπων
- Την προστασία των δασών και των παραλιών
- Τη βιολογική γεωργία και την παραγωγή και κατανάλωση τοπικών προϊόντων
- την προστασία της βιοποικιλότητας, των σπάνιων και απειλούμενων ειδών ζώων και φυτών και την ανάδειξη του μοναδικού πλούτου (αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, οικοτουρισμός) που διαθέτει ο τόπος μας
- Τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με την ανάδειξη του τοπικού πολιτισμού και της ιδιαίτερης τοπικής αρχιτεκτονικής και των σημαντικών μνημείων
- Την υγιεινή κρητική διατροφή
- Την κυκλοφοριακή αγωγή και τους εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης (περπάτημα, ποδήλατο, μέσα μαζικής μεταφοράς)
- Τη σημασία του πρασίνου στο σχολείο και στην πόλη
- Την αρμονική συμβίωση του ανθρώπου με τη φύση
Όλα αυτά κι άλλα παρόμοια μπορούν να προωθηθούν μέσα από δράσεις Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο σχολείο αλλά και με ενίσχυση των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και με τη δημιουργία και άλλων, ώστε να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτά μαθητές κι εκπαιδευτικοί.
Οι εφαρμογές ΑΠΕ σε όλα τα σχολικά κτήρια και η εισαγωγή δωρεάν δεκατιανού για όλα τα παιδιά στο σχολείο με τοπικά βιολογικά προϊόντα μπορεί να αλλάξει την καθημερινή εικόνα και τη ζωή του σχολείου, δημιουργώντας ένα σχολείο οικολογικό, αλληλέγγυο, δεμένο με την τοπική κοινωνία και τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, στηρίζοντας παράλληλα την τοπική οικονομία (αγρότες) κι εξοικονομώντας χρήματα με τη χρήση ΑΠΕ αντί της κατανάλωσης πετρελαίου για θέρμανση και ρεύμα.
Για τη χρηματοδότηση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τη δημιουργία Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, την εγκατάσταση ΑΠΕ στα σχολικά κτήρια και την εισαγωγή δωρεάν δεκατιανού για όλα τα παιδιά με τοπικά βιολογικά προϊόντα μπορούν να αξιοποιηθούν ευρωπαϊκά κι ελληνικά κρατικά κονδύλια. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η λειτουργία των 50 Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης όλης της χώρας κοστίζει ετησίως περί τα 1.250.000 ευρώ, ποσό που καλύπτεται από ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ το κράτος καλύπτει μόνο τους μισθούς 250 μόλις εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε αυτά. Γιατί λοιπόν να μη σταλούν 500 επιπλέον εκπαιδευτικοί σε 100 νέα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μειώνοντας έτσι τις αποστάσεις που έχουν να διανύσουν οι μαθητές; Γιατί να μην εξασφαλιστούν επιπλέον κονδύλια γι’ αυτά τα νέα Κέντρα αλλά και για τη χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών επισκέψεων των μαθητών σε Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τόπους ιδιαίτερους φυσικού κάλλους (π.χ. Σαμαριά) αλλά και σε σημαντικά μνημεία;
Ας σκεφτούμε ότι δίνοντας π.χ. ετησίως ένα κονδύλι 5-6 εκατομμυρίων ευρώ για λειτουργία Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, χρηματοδότηση εκπαιδευτικών επισκέψεων και δράσεων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων, δημιουργούμε ευαισθητοποιημένους για το περιβάλλον και τον πολιτισμό αυριανούς πολίτες, αποφασισμένους να προστατέψουν τον τόπο που ζουν και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Αν σκεφτούμε μόνο ότι το ποσό είναι όσο η κατασκευή ενός επαρχιακού δρόμου ή η ανακαίνιση ενός κτηρίου (με τα σημερινά δεδομένα), καταλαβαίνουμε όλοι ότι έφτασε η ώρα να αλλάξουν οι προτεραιότητές μας, κι η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση πρέπει να γίνει προτεραιότητα για να αλλάξει το σχολείο, για να προστατέψουμε την πολύτιμη φύση του τόπου μας, για να αποκτήσουμε διατροφική και ενεργειακή αυτάρκεια με βιολογικά προϊόντα και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μακριά από εξαρτήσεις και υπερχρεώσεις.
Φώτης Ποντικάκης
Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου