Του Αργύρη Αργυριάδη, Δικηγόρου

Η συζήτηση περί αποιδεολογικοποίησης της πολιτικής δεν είναι καινούργια. Ταυτίζεται, χρονικά, με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και τη διάψευση συλλογικών προσδοκιών. Η προσπάθεια ανεύρεσης νέων ιδεολογικών διαιρετικών τομών (παγκοσμιοποίηση, οικολογία, τεχνοκρατία κλπ) ουδέποτε προσέδωσε την αντίστοιχη γοητεία στο συλλογικό υποσυνείδητο των πολιτών. Το «αποφορτισμένο» ιδεολογικά φορτίο της μαχόμενης πολιτικής είχε και τις επιπτώσεις του και στους ίδιους τους εκφραστές της: τους πολιτικούς.

Στη χώρα μας, ειδικότερα, το φαινόμενο αυτό απέκτησε πιο ιδιόμορφα χαρακτηριστικά την περίοδο των μνημονίων. Ελάχιστοι από το πολιτικό προσωπικό της χώρας υπηρετούσαν ή ασπάζονταν τις ακολουθούμενες πολιτικές. Τα μνημόνια ήταν μια φαραωνική πληγή και οι Έλληνες πολιτικοί δεν ήθελαν είτε να γιατρέψουν είτε να ανακουφίσουν μια κοινωνία που ξεκίνησε να ζει με ψυχοφάρμακα και ευχολόγια για να αντέξει την αιφνίδια μεταβολή της καθημερινότητάς της.

«Αποιδεολογικοποίηση» και «αποπολιτικοποίηση» της πολιτικής άφησαν ανέπαφο ένα σκληρό και δύσμορφο πυρήνα. Την πολιτική ως επάγγελμα. Ως τρόπο επιβίωσης και διατήρησης ενός κοινωνικού status. Ακόμη και για εκείνους που είχαν επάγγελμα ή μπορούσαν να το ασκήσουν αξιοπρεπώς. Και η εναγώνια προσπάθεια διατήρησης «κεκτημένων» οδήγησε σε ένα γαϊτανάκι «κομματικών μεταγραφών». Τα πολιτικά όρια έγιναν δυσδιάκριτα, αλλά η ανάγκη πολιτικής επιβίωσης διακριτή.

Παλαιότερα, χαρακτηριστικό στοιχείο ιδίως του ημεδαπού κοινοβουλευτισμού ήταν τα πολιτικά τζάκια. Κυρίως στη συντηρητική παράταξη βρίσκαμε τα ίδια ονόματα επί δεκαετίες. Κάποιος κομπορρημονούσε πρόσφατα ότι η οικογένειά του έχει κοινοβουλευτική παρουσία από το 1864! Και για αυτούς η πολιτική ήταν επάγγελμα. Μάλιστα, με όρους ισοβιότητας. Μετά τη μεταπολίτευση, η κατάσταση άλλαξε αρκετά μέχρι να δημιουργηθούν νέες πολιτικά «σόγια». Πιο πρόσφατα, σημαντική ανανέωση γνώρισε το ανθρώπινο δυναμικό των βουλευτικών εδράνων, το 2012, μέσω της εισόδου νέων βουλευτών, που προέρχονταν από περιβάλλοντα που δεν είχαν προηγούμενη εμπλοκή με την κεντρική πολιτική. Και για αυτούς, όμως, σύντομα η πολιτική απέκτησε προοπτική «επαγγελματικής σταδιοδρομίας». Στο πλαίσιο αυτό, οι «μεταγραφές» έγιναν κανόνας. Θυμίζουν όλο και περισσότερο τις αντίστοιχες στο χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού. Οβιδιακές μεταμορφώσεις εξακολουθούν να σκανδαλίζουν το κομματικό ποίμνιο. Μπορεί στην πολιτική να μην υπάρχουν Γκάλης και Κούδας, αλλά δεν λείπουν οι πολιτικές περσόνες που δήλωναν πιστές «για πάντα» σε ένα πολιτικό φορέα, ενώ την ίδια ώρα αναζητούσαν μια καλύτερη «επαγγελματική πρόταση».

Ο επαγγελματισμός στην πολιτική αποτελεί μια από τις σοβαρότερες αιτίες υπονόμευσης της κοινωνικής συμμετοχής και απαξίωσης της ίδιας της πολιτικής. Τούτο θα μπορούσε να αλλάξει εάν θεσπίζονταν συγκεκριμένος αριθμός θητειών σε κοινοβουλευτική ή κυβερνητική θέση (μάξιμουμ τρεις), εάν διασφαλίζονταν η εσωκομματική δημοκρατία, εάν διευρύνονταν η κοινωνική βάση των κομμάτων, εάν προωθούσαμε μορφές συμμετοχικής δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα κλπ. Εάν, εάν, εάν….  Για την ώρα, ας αρκεστούμε να παίξουμε λίγο τα ντραμς…