Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται ότι έχουν εισέλθει σε έναν νέο «Ψυχρό Πόλεμο» τόσο με την Κίνα όσο και με τη Ρωσία. Ωστόσο, η εμπλοκή αυτή δεν θα έχει θετική κατάληξη για τις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον νομπελίστα Τζότζεφ Στίγκλιτς, ο οποίος προεξοφλεί ήδη την ήττα τους.
Με ανάλυσή του στο Project Syndicate, ο βραβευμένος οικονομολόγος Joseph Stiglitz εξηγεί τους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ θα ητηηθούν στο νέο ψυχροπολεμικό μέτωπο.
«Αστοχίες»
Σύμφωνα με τον επιστήμονα λοιπόν, η προσπάθεια των ΗΠΑ να παρουσιάσουν την τρέχουσα αντιπαράθεση ως μια πόλωση μεταξύ ενός κόσμου δικαίου και δημοκρατίας εναντίον ενός κόσμου αυταρχισμού – την ώρα που φλερτάρουν συστηματικά με ηγέτες που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας – δεν πετυχαίνει!
Παράλληλα, ο Στίγκλιτς κάνει λόγο για υποκρισία, τονίζοντας ότι αυτό το οποίο διακυβεύεται είναι η παγκόσμια ηγεμονία, και όχι οι αξίες. «Για δύο δεκαετίες μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, οι ΗΠΑ ήταν σαφώς το νούμερο ένα.
Όμως έπειτα ακολούθησαν καταστροφικά άστοχοι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή, το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008, η ανισότητα, η πανδημία και άλλες κρίσεις, που φαινόταν να αμφισβητούν την ανωτερότητα του οικονομικού μοντέλου της Αμερικής. Επίσης, τα στοχεία δείχνουν ότι ορισμένες πτυχές της αμερικανικής πολιτικής και κοινωνικής ζωής έχουν γίνει βαθιά παθογενείς.
Στη «σκιά» της Κίνας
Φυσικά, η Αμερική δεν θέλει να εκθρονιστεί, συνεχίζει ο νομπελίστας. Αλλά είναι απλώς αναπόφευκτο ότι η Κίνα θα την ξεπεράσει οικονομικά.
Ο πληθυσμός της είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος, ενώ η οικονομία της αναπτύσσεται τρεις φορές πιο γρήγορα εδώ και πολλά χρόνια (και πράγματι τις ξεπέρασε σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης το 2015).
«Τα σημάδια είναι γραμμένα στον τοίχο», επισήμανε, ακόμα και αν η Κίνα δεν έχει κάνει κάτι για να θεωρηθεί στρατηγική απειλή για την Αμερική.
Όπως επισημαίνει ο νομπελίστας, στην Ουάσιγκτον, υπάρχει μια διακομματική συναίνεση ότι η Κίνα θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή και ότι το λιγότερο που πρέπει να κάνουν οι ΗΠΑ για να μετριάσουν τον κίνδυνο, είναι να σταματήσουν να τη βοηθούν.
Σύμφωνα με αυτή την άποψη, απαιτείται προληπτική δράση, ακόμη και αν αυτό σημαίνει… παραβίαση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Όμως αυτό το μέτωπο στον νέο Ψυχρό Πόλεμο άνοιξε πολύ πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει έκτοτε, ότι ο πόλεμος δεν πρέπει να αποσπάσει την προσοχή από την πραγματική μακροπρόθεσμη απειλή: την Κίνα.
"google ad"
Δεδομένου ότι η οικονομία της Ρωσίας έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με την Ισπανία, η συνεργασία της με την Κίνα δεν φαίνεται να έχει οικονομική σημασία (αν και η προθυμία της να συμμετάσχει σε ανατρεπτικές δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη για τον νότιο γείτονά της).
«Οι ΗΠΑ πρέπει να καλύψουν πολύ χαμένο έδαφος»
Μια χώρα σε «πόλεμο» χρειάζεται στρατηγική, και οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κερδίσουν μόνες τους στη νέα «μάχη» μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. «Χρειάζονται φίλους», υπογράμμισε ο Στίγκλιτς. Στους συμμάχους της συγκαταλέγονται η Ευρώπη και οι άλλες ανεπτυγμένες δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο.
Αλλά… ο Τραμπ έκανε ό,τι μπορούσε για να αποξενώσει αυτές τις χώρες και οι Ρεπουμπλικάνοι – που εξακολουθούν να του ανήκουν εξ ολοκλήρου – έχουν δώσει πολλούς λόγους για να αμφισβητηθεί αν οι ΗΠΑ είναι αξιόπιστος εταίρος.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ πρέπει επίσης να κερδίσουν τις καρδιές και τα μυαλά δισεκατομμυρίων ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις αναδυόμενες αγορές – όχι μόνο για να έχουν αριθμούς με το μέρος τους, αλλά και για να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε κρίσιμους πόρους. Έτσι λοιπόν, αναζητώντας την εύνοια, οι ΗΠΑ θα πρέπει να καλύψουν πολύ χαμένο έδαφος.
Η μακρά ιστορία της στην εκμετάλλευση άλλων χωρών δεν βοηθά, ούτε και ο βαθιά ριζωμένος ρατσισμός που εδρεύει στη χώρα, διευκρινίζει ο Στίγκλιτς, υπενθυμίζοντας ότι:
«Πρόσφατα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ συνέβαλαν στο παγκόσμιο «εμβολιαστικό απαρτχάιντ», με τις πλούσιες χώρες να παίρνουν τα εμβόλια που χρειάζονταν ενώ οι άνθρωποι στις φτωχότερες χώρες αφέθηκαν στη μοίρα τους.
Εν τω μεταξύ, ακόμα και στο «μέτωπο» του κορονοϊού, οι νέοι αντίπαλοι της Αμερικής έχουν κάνει τα εμβόλιά τους άμεσα διαθέσιμα σε άλλους με ή χαμηλότερο κόστος, ενώ βοηθούν τις χώρες να αναπτύξουν τις δικές τους εγκαταστάσεις παραγωγής εμβολίων.
Ο παράγοντας κλιματική αλλαγή
Το χάσμα αξιοπιστίας είναι ακόμη μεγαλύτερο δε όταν πρόκειται για την κλιματική αλλαγή, η οποία επηρεάζει δυσανάλογα εκείνους στον Παγκόσμιο Νότο που έχουν τη μικρότερη ικανότητα να αντεπεξέλθουν.
Ενώ οι μεγάλες αναδυόμενες αγορές έχουν γίνει οι κορυφαίες πηγές εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σήμερα, οι σωρευτικές εκπομπές στις ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι οι μεγαλύτερες με διαφορά.
Οι ανεπτυγμένες χώρες δεν έχουν καν εκπληρώσει τις υποσχέσεις τους να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες να διαχειριστούν τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, τις οποίες προκάλεσε ο πλούσιος κόσμος.
Αντίθετα, οι τράπεζες των ΗΠΑ συμβάλλουν στις επικείμενες κρίσεις χρέους σε πολλές χώρες, αποκαλύπτοντας συχνά μια άθλια αδιαφορία για τα δεινά που προκύπτουν.
Η Ευρώπη και η Αμερική διαπρέπουν στο να δίνουν διαλέξεις σε άλλους για το τι είναι ηθικά σωστό και οικονομικά λογικό.
Αλλά το μήνυμα που συνήθως περνάει είναι «κάνε αυτό που λέω, όχι αυτό που κάνω».
«Η Αμερική δεν μπορεί πλέον να έχει καμία αξίωση σε ηθικό επίπεδο, ούτε έχει την αξιοπιστία να παρέχει συμβουλές.
Ταυτόχρονα, η Κίνα έχει διαπρέψει όχι στο να δίνει διαλέξεις αλλά στο να αναπτύσσει στις φτωχές χώρες με σκληρές υποδομές» κατέληξε ο Τζότζεφ Στίγκλιτς.
ieidiseis.gr