Στις 8, 9 και 10 Οκτωβρίου, στον χώρο του Κέντρου Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου (ΚΑΜ), πραγματοποιήθηκαν τα πολυαναμενόμενα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού για τη μελλοντική μορφή του πρώην στρατοπέδου Μαρκοπούλου. Πρόκειται για μια εμβληματική διαδικασία διαβούλευσης, που οργανώθηκε από το γραφείο Δοξιάδης+ μετά από απόφαση του Δήμου Χανίων.

Η Πρωτοβουλία Χανιωτών για το Στρατόπεδο Μαρκοπούλου, που για χρόνια διεκδικεί τη μετατροπή του χώρου σε αμιγές πράσινο άλσος, συμμετείχε ενεργά στις εργασίες, επισημαίνοντας από την πρώτη στιγμή ότι ο συμμετοχικός σχεδιασμός αποτελεί πυρήνα της συλλογικής τους πρότασης. Όμως, όπως αναφέρουν σε εκτενή ανακοίνωσή τους, ο τρόπος που εξελίχθηκε η διαδικασία γεννά σοβαρούς προβληματισμούς για την αξιοπιστία και την ειλικρίνεια των προθέσεων της δημοτικής αρχής.

“Ο χρόνος δεν ήταν αρκετός, ο διάλογος δεν ήταν ουσιαστικός”

Όπως καταγγέλλει η Πρωτοβουλία, η διάρκεια των εργαστηρίων αποδείχθηκε ιδιαιτέρως περιορισμένη, γεγονός που δεν επέτρεψε την ανάπτυξη ουσιαστικής συζήτησης ανάμεσα σε πολίτες με διαφορετικούς προβληματισμούς. «Με τη βιαστική ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης του συμμετοχικού, κανείς δεν ξέρει αν θα συνεχιστεί στα επόμενα στάδια σχεδίασης του πάρκου ή αν θα αντιμετωπιστεί και αυτό το θέμα πρόχειρα και αποσπασματικά όπως τόσα άλλα θέματα της πόλης μας», σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Επιπλέον, καταγράφεται έλλειψη επαρκούς εκπροσώπησης φορέων πολιτών, καθώς –όπως υποστηρίζουν– πολλοί δεν έλαβαν καν πρόσκληση να συμμετάσχουν. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα από τις συζητήσεις παραμένει θετική. «Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών που συμμετείχαν συμφώνησαν ότι ολόκληρο το πρώην στρατόπεδο θα πρέπει γίνει ένας μεγάλος χώρος πρασίνου-άλσους», τονίζουν.

Απόπειρα αποδόμησης της ιδέας του πάρκου;

Ιδιαίτερα αιχμηρή είναι η κριτική της Πρωτοβουλίας για το είδος των ερωτήσεων που τέθηκαν στο ερωτηματολόγιο του Δήμου, αλλά και για τη συνολική μεθοδολογία των εργαστηρίων. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, διαπιστώνεται «μεθόδευση να ενταχθούν στη σχεδίαση αυτή άλλες χρήσεις άσχετες με ένα πάρκο, όπως τις καθορίζει η νομοθεσία».

Με επαναλαμβανόμενες και πλάγιες ερωτήσεις, επισημαίνουν, επιχειρήθηκε να προκύψει “ανάγκη” για τη δημιουργία εγκαταστάσεων όπως σταθμός μετεπιβίβασης οχημάτων, κτίρια εκδηλώσεων και εμπορικά σημεία εντός του πάρκου.

«Ο στόχος για μας είναι προφανής: να επιβεβαιωθεί η απόφαση της δημοτικής αρχής να γίνει στο Μαρκόπουλο χώρος στάθμευσης και μετεπιβίβασης, αλλά και να δοθούν και άλλες χρήσεις στο χώρο, πέραν από αυτό του πάρκου», αναφέρει η ανακοίνωση, υπογραμμίζοντας ότι «τους αλλότριους στόχους αυτούς οι συμμετέχοντες των εργαστηρίων του συμμετοχικού τους απέρριψαν συνολικά βάζοντας ένα μεγάλο Χ».

Πάρκο ή πάρκινγκ;

Η Πρωτοβουλία καλεί τη δημοτική αρχή να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και να εγκαταλείψει σχέδια που υπονομεύουν την έννοια του αστικού πάρκου. «Αν η Δημοτική Αρχή θέλει να κάνει πραγματικά ένα πάρκο όπως έχει εξαγγείλει, θα πρέπει να καταργήσει τις άσχετες και επιβλαβείς για το πάρκο χρήσεις όπως το χώρο στάθμευσης-μετεπιβίβασης», υπογραμμίζεται.

Παράλληλα, προτείνεται ως εναλλακτική η ενίσχυση των μετακινήσεων με δωρεάν ηλεκτρικά λεωφορεία που θα συνδέουν τις συνοικίες με το κέντρο, αντί της μετατροπής του πάρκου σε κόμβο στάθμευσης.

Εξίσου έντονη είναι η κριτική στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου να μεταφερθεί η λαϊκή αγορά της Δευτέρας στο πάρκο: «Η οποία θα δεσμεύσει για πάντα ένα τεράστιο χώρο με άσφαλτο, εκεί που θα μπορούσε να μεγαλώνουν τα νέα δέντρα του πάρκου», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται.

Ολόκληρη η ανακοίνωση της Πρωτοβουλίας Χανιωτών για το Στρατόπεδο Μαρκοπουλου για τον συμμετοχικό σχεδιασμό:

Στις 8, 9 και 10 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκαν στο ΚΑΜ τα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού για το πάρκο Μαρκοπούλου, σύμφωνα με την απόφαση του Δήμου και οργανώθηκαν από το γραφείο Δοξιάδης+.

Στα εργαστήρια αυτά όπως είχαμε προαναγγείλει συμμετείχαμε ενεργά, μιας και η διαδικασία του συμμετοχικού σχεδιασμού ήταν και είναι στον πυρήνα της διεκδίκησής μας για τη δημιουργία πάρκου – άλσους στο Μαρκόπουλο.

Δόθηκε έτσι η ευκαιρία να συζητήσουμε με τους συμπολίτες μας, που συμμετείχαν στα εργαστήρια, για την μεγάλη ανάγκη χώρων πρασίνου στην πόλη, για την τραγική έλλειψη ελεύθερων δημόσιων χώρων και για την μοναδική ευκαιρία, ολόκληρος ο χώρος του πρώην στρατοπέδου να γίνει μεγάλο αστικό πάρκο-άλσος.

Κοινή διαπίστωση των συμμετεχόντων είναι ότι η διαδικασία έγινε σε πολύ περιορισμένα χρονικά περιθώρια που δεν επέτρεψε να αναπτυχθεί μια ουσιαστική επικοινωνία και ανάπτυξη διαλόγου με διαφορετικούς προβληματισμούς. Με τη βιαστική ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης του συμμετοχικού, κανείς δεν ξέρει αν θα συνεχιστεί στα επόμενα στάδια σχεδίασης του πάρκου ή αν θα αντιμετωπιστεί και αυτό το θέμα πρόχειρα και αποσπασματικά όπως τόσα άλλα θέματα της πόλης μας.

Παρ’ όλα τα ουσιαστικά προβλήματα που, δημιούργησε η έλλειψη επαρκούς χρόνου για ουσιαστικές συζητήσεις και την ελλιπή εκπροσώπηση φορέων πολιτών, λόγω μη πρόσκλησής τους, η εικόνα που αποκτήσαμε από αυτά είναι θετική:

Μέσα από τις ανοιχτές συζητήσεις η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών που συμμετείχαν συμφώνησαν ότι ολόκληρο το πρώην στρατόπεδο θα πρέπει γίνει ένας μεγάλος χώρος πρασίνου-άλσους.

Παρόλο που ο συμμετοχικός σχεδιασμός, όπως έχει εξαγγελθεί, αφορά σε σχεδίαση πάρκου, έγινε αντιληπτή η μεθόδευση να ενταχθούν στη σχεδίαση αυτή άλλες χρήσεις άσχετες με ένα πάρκο, όπως τις καθορίζει  η νομοθεσία. Η απαράδεκτη αυτή μεθόδευση φάνηκε τόσο στα εργαστήρια που συμμετείχαμε όσο και στο ερωτηματολόγιο που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του Δήμου. Με επανειλημμένες και πλάγιες ερωτήσεις φάνηκε η ζέση των ιθυνόντων να αναδειχθούν μέσα από τη διαδικασία του συμμετοχικού ανάγκες άσχετες με τη δημιουργία πάρκου, όπως π.χ. σταθμός μετεπιβίβασης οχημάτων εντός του Μαρκόπουλου, κτίρια εκδηλώσεων κλπ.

Ο στόχος για μας είναι προφανής, να επιβεβαιωθεί η απόφαση της δημοτικής αρχής να γίνει στο Μαρκόπουλο χώρος στάθμευσης και μετεπιβίβασης, αλλά και να  δοθούν και άλλες χρήσεις στο χώρο, πέραν από αυτό του πάρκου όπως π.χ. χώροι εμπορίου για τοπικές επιχειρήσεις.

Τους αλλότριους στόχους αυτούς της δημοτικής αρχής οι συμμετέχοντες των εργαστηρίων του συμμετοχικού τους απέρριψαν συνολικά βάζοντας ένα μεγάλο Χ.

Δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η συνέχεια του περίφημου «συμμετοχικού σχεδιασμού» που ξεκίνησε ο Δήμος για το πάρκο Μαρκοπούλου. Αν θα εισακουστούν οι πολίτες που συμμετείχαν στα εργαστήρια και συμφώνησαν να γίνει εκεί μόνο χώρος πρασίνου. Δεν γνωρίζουμε επίσης τι φασούλι θα βγάλει το ερωτηματολόγιο. Αν θα συνεχιστεί η διαδικασία για να δημιουργηθεί το πάρκο που έχει ανάγκη η πόλη.

Αν η Δημοτική Αρχή θέλει να κάνει πραγματικά ένα πάρκο όπως έχει εξαγγείλει θα πρέπει να καταργήσει τις άσχετες και επιβλαβείς για το πάρκο χρήσεις όπως το χώρο στάθμευσης-μετεπιβίβασης. Αν ο Δήμος ενδιαφέρεται πραγματικά για τις μετακινήσεις στην πόλη ας συνδέσει όλες τις συνοικίες με το κέντρο με δωρεάν ηλεκτρικά λεωφορεία.

Επίσης θα πρέπει να ανακληθεί η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για να γίνεται στο πάρκο η λαϊκή αγορά της Δευτέρας, η οποία θα δεσμεύσει για πάντα ένα τεράστιο χώρο με άσφαλτο, εκεί που θα μπορούσε να μεγαλώνουν τα νέα δέντρα του πάρκου, όπως επισημάνθηκε από τους πολίτες στα εργαστήρια.

Την ώρα που ο κανόνας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η δημιουργία χώρων πρασίνου στις πόλεις, όπου και όσο είναι δυνατό, ας μην αποτελέσουν τα Χανιά την εξαίρεση.

01/11/2025

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΧΑΝΙΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ