Η κατάσταση που διαμορφώνεται τις τελευταίες ημέρες στις ΗΠΑ είναι πρωτόγνωρη, όμως η φυλετική βία δεν είναι ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο στις ΗΠΑ.
Και πριν την προεδρία Τραμπ οι μαύροι βρισκόταν αντιμέτωποι με τη βία και την αδικία. Αυτό όμως που αλλάζει τα τελευταία χρόνια είναι η ένταση της πόλωσης
Κατ’ αρχάς, αυτό που πρέπει να γίνει ξεκάθαρο είναι ότι η ρατσιστική βία στις ΗΠΑ έχει ταξικά χαρακτηριστικά.
Οι μαύροι είναι οι πιο φτωχοί κάτοικοι των ΗΠΑ και η θέση στην κοινωνία αντικατοπτρίζεται στο επίπεδο της βίας και των διακρίσεων με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι.
Ο Νίκος Μπογιόπουλος σε πρόσφατο άρθρο του παρουσίασε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία:
- Στις ΗΠΑ υπάρχουν πάνω από 2,5 εκατομμύρια φυλακισμένοι, το 50% εκ των οποίων είναι μαύροι αν και το ποσοστό των μαύρων στο σύνολο του πληθυσμού δεν ξεπερνά το 13%.
- Η πιθανότητα εγκλεισμού στη φυλακή κάποιου που δεν είναι λευκός εκτοξεύεται: Ανάμεσα στους μαύρους ο ένας στους 15 είναι έγκλειστος και ανάμεσα στους ισπανόφωνους φυλακισμένος είναι ο ένας στους 36. Αν δηλαδή είσαι μαύρος ή ισπανόφωνος στις ΗΠΑ έχεις 6 φορές και 3 φορές, αντίστοιχα, περισσότερες πιθανότητες να βρεθείς στη φυλακή απ’ ό,τι αν ήσουν λευκός.
- Το 80% των εκτελέσεων της ποινής του θανάτου στις ΗΠΑ αφορά σε μαύρους.
- Οι μαύροι είναι 10 φορές πιθανότερο να φυλακιστούν για υποθέσεις ναρκωτικών, απ’ ό,τι οι λευκοί, παρότι οι δύο φυλετικές ομάδες συμμετέχουν ισόποσα σε σχετικά αδικήματα.
- Το 60% των μαύρων ζουν σε γκέτο και σε βαθιά υποβαθμισμένες περιοχές.
- Σύμφωνα με τα στοιχεία για τη φτώχεια, το ποσοστό των μαύρων που ζουν σε συνθήκες κάτω του ορίου της φτώχειας είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από το ποσοστό των λευκών.
- Το προσδόκιμο ζωής του μαύρου πληθυσμού στις ΗΠΑ υπολείπεται κατά 6 χρόνια του προσδόκιμου ζωής που αφορά στο λευκό πληθυσμό.
- Η αναλογία του εισοδήματος μιας μέσης οικογένειας λευκών στις ΗΠΑ προς μια μέση οικογένεια μαύρων είναι 2 προς 1.
- Ενώ το 20% των παιδιών στις ΗΠΑ (ένα στα πέντε παιδιά – ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο στον ανεπτυγμένο κόσμο) ζει μέσα στη φτώχεια, το μεγαλύτερο μερίδιο παιδιών σε φτώχεια είναι μαύροι (37%) και ισπανόφωνοι (35%), έναντι 15% των λευκών παιδιών.
Οι ταξικές διαφορές αποτυπώνονται και στις συνέπειες που είχε η πανδημία:
Ενώ το ποσοστό των μαύρων στο σύνολο του πληθυσμού των ΗΠΑ κινείται στο 13%, στα θύματα λόγω του κορωνοιού το 60% και πλέον είναι Αφροαμερικανοί.
Για να το κάνουμε ξεκάθαρο, σε κάθε χώρα του πλανήτη, οι συνέπειες του κορωνοϊού είναι πολύ πιο έντονες στα φτωχά λαϊκά στρώματα. Στις ΗΠΑ, οι μαύροι είναι σε μεγαλύτερο μερίδιο φτωχοί και γι’ αυτό και οι συνέπειες που βιώνουν είναι πιο έντονες. Είναι ξεκάθαρο, η ταξική φύση του συστήματος στις ΗΠΑ λειτουργεί με βάση και το φυλετικό κριτήριο.
Όλα αυτά δεν είναι καινούργια. Η ρατσιστική βία έχει ιστορία στις ΗΠΑ. Δεν σταμάτησε επί προέδρου Ομπάμα και δεν γεννήθηκε επί προεδρίας Τραμπ. Αυτό όμως που γιγαντώθηκε επί προεδρίας Τραμπ είναι η ένταση της πολιτικής πόλωσης που λειτουργεί πολλαπλασιαστικά στα φαινόμενα βίας.
Ο Τραμπ επένδυσε εξαρχής της πολιτικής του καριέρας στην πόλωση. Ακόμη και μέσα στην πανδημία του κορωνοϊού, ο Τραμπ ποτέ δε λειτούργησε ως πρόεδρος των ΗΠΑ αλλά ως εκπρόσωπος ενός συγκεκριμένου τμήματος του λαού των ΗΠΑ.
Ο λόγος του Τραμπ δεν απευθύνεται σε ολόκληρο τον λαό, απευθύνεται στο ειδικό ακροατήριό του.
Και σήμερα, ενώ ένα μεγάλο τμήμα (ετερογενές πάντως μείγμα) της Αμερικάνικης κοινωνίας βρίσκεται στους δρόμους ο Τραμπ φαίνεται ανίκανος να δράσει ως πρόεδρος ολόκληρου του αμερικάνικου λαού.
Μιλά μέσω των social media σε ένα κοινό μπετοναρισμένο, φανατισμένο, που έχει μάθει να εξηγεί τον κόσμο μέσω μίας σειράς θεωριών συνωμοσίας.
Η δήλωση Τραμπ περί αντιμετώπισης των αντιφασιστικών οργανώσεων ως τρομοκρατικών είναι ο λόγος του εκπροσώπου μίας συγκεκριμένης μερίδας πολιτών που έχουν πολύ συγκεκριμένες απόψεις, που πιστεύουν ότι τα γεγονότα είναι υποκινούμενα από ξένα κέντρα, από τον Σόρος, από τους Εβραίους, από σκοτεινές δυνάμεις που θέλουν να πλήξουν τη χώρα της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, τις ΗΠΑ.
Κι έτσι, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, όταν οι αντιδράσεις των πολιτών δε μπορούν να εξηγηθούν στη βάση κάποιου λογικού υπόβαθρου, όταν για την κοινωνική έκρηξη ευθύνονται ξένα κέντρα ή ο Σόρος, τότε πώς μπορεί να αναγνωριστεί ότι κάτι στη χώρα πάει πολύ στραβά, ότι για μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων, δεν είναι τόσο δημοκρατική και τόσο ελεύθερη;
Πώς να μπορούν να κατανοήσουν οι πολίτες, ότι στη φάρμα των ζώων που αποτελούν οι ΗΠΑ, κάποια ζώα είναι πιο ίσα από κάποια άλλα και ότι γι’ αυτό δεν ευθύνεται ο Σόρος ως άτομο, αλλά ολόκληρη η ταξική δομή μίας κοινωνίας η οποία βασίζεται στις φυλετικές διακρίσεις και τη βία;
Πολύ φοβόμαστε ότι οι εξελίξεις θα είναι πολύ αρνητικές.
Ο Τραμπ δε φαίνεται ικανός να μετατραπεί στον πρόεδρο που θα εκφράσει ολόκληρο τον λαό των ΗΠΑ. Όχι τόσο κοντά στην κρίσιμη ημερομηνία των εκλογών. Και η αλήθεια είναι ότι το παιχνίδι της πόλωσης χρειάζεται πάντα δύο, πολλές φορές και τρεις και περισσότερες πλευρές.
Στις ΗΠΑ (όπως και σε άλλες χώρες) η πραγματικότητα οδηγείται στην πόλωση. Η πολιτική ασκείται μέσω των social media, που ευνοούν την γιγάντωση της πόλωσης, σε ένα περιβάλλον όπου οι αντιθέσεις μεταξύ πλούσιων και φτωχών γιγαντώνονται.
Η έκρηξη της βίας αποτυπώνει την ύπαρξη μίας Αμερικής βαθιά πολωμένης με έναν πρόεδρο που είναι βασικός πυλώνας αυτής της πόλωσης.
Και το τέλος αυτής της βίας δε φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα.
Μπορεί κάποια στιγμή η ένταση να μειωθεί, όμως θα επιστρέψει, σα κύμα που επιστρέφει με ορμή.