Η Σούδα, η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους και η “ετεροδικία”: Μια διδακτική ιστορία από το 1999

Ο Πάνος Καμμένος, ως Υπουργός Εθνικής Άμυνας και η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να χρησιμοποιούν τη Βάση της Σούδας, το “αβύθιστο αεροπλανοφόρο” ως “διαπραγματευτικό όπλο” για να αποσπάσουν ως αντάλλαγμα κάποια στήριξη από τις ΗΠΑ στην υπόθεση της διαπραγμάτευσης του χρέους. Αυτό όμως δεν είναι καμιά καινούργια τακτική.

Σήμερα υπενθυμίζουμε ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα “ΤΟ ΒΗΜΑ”, μια διδακτική ιστορία από τις 21 Νοεμβρίου του 1999, όταν η τότε κυβέρνηση ήθελε να προχωρήσει σε μια άλλη επαναδιαπραγμάτευση του χρέους. Του χρέους της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ. Το διαπραγματευτικό ατού της κυβέρνησης; Η Βάση της Σούδας… Τι ήταν αυτό που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση; Το αποικιοκρατικού τύπου δικαίωμα της “ετεροδικίας” στους στρατιωτικούς των ΗΠΑ αλλά και φορολογικές απαλλαγές. Όμως οι παραχωρήσεις δεν έμειναν εκεί αφού έδωσαν και ένα σημαντικό ποσό πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στις ΗΠΑ που ζητούσαν αποζημίωση 1,5 τρισ. δρχ. επειδή, σύμφωνα με το σκεπτικό τους, χορηγήσαν ακίνητη και κινητή περιουσία από τις βάσεις (Ελληνικού, Νέα Μάκρης κτλ.) που εγκατέλειψαν. Πλήρωσε δηλαδή η Ελλάδα το ελληνικό έδαφος που επέστρεψε στην κατοχή του.

Διαβάστε το δημοσίευμα και θυμηθείτε:

Η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ ήταν ένα από κύρια θέματα που απασχόλησαν τις αντιπροσωπείες των δύο χωρών που συνήλθαν με την ευκαιρία της επίσκεψης του προέδρου Κλίντον. Η Αθήνα χρωστά στην Ουάσιγκτον πέντε δισ. δολάρια από αγορές αμερικανικών οπλικών συστημάτων, την τελευταία 20ετία, χρήματα που εδόθησαν στην Ελλάδα υπό μορφή «στρατιωτικής βοήθειας» (δανείων δηλαδή, FMS), αλλά με επιτόκιο που κυμαίνεται από 5% ως 10%. Ενα ποσό δυσβάσταχτο για τον ελληνικό προϋπολογισμό, που αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο με την αγορά νέων σύγχρονων όπλων, σύμφωνα με τις τελευταίες αποφάσεις του ΚΥΣΕΑ.

Αυτό ακριβώς το δάνειο και τα επιτόκιά του, ζήτησε η Αθήνα να επαναδιαπραγματευθεί, ζητώντας μείωση του επιτοκίου όπως συνέβη και με την Τουρκία. Οι Αμερικανοί δεν είχαν καμία αντίρρηση να συζητήσουν και το θέμα αλλά ζήτησαν η όλη επαναδιαπραγμάτευση να γίνει στο πλαίσιο των συζητήσεων για το μέλλον της μοναδικής πλέον αμερικανικής βάσης που υπάρχει στην Ελλάδα, της Σούδας, με τους 1.000 αμερικανούς στρατιωτικούς μονίμους «κατοίκους» της.

Και εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα. Οι συνομιλίες για το μέλλον της Σούδας άρχισαν πριν από έξι μήνες. Επικεφαλής τότε της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο πρέσβης κ. Λ. Μιλιαρέσης και της αμερικανικής ο πρέσβης κ. Τζ. Μάτσον. Και ενώ οι συνομιλίες έφθαναν, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, προς το τέλος τους, στις αρχές του καλοκαιριού συνέβη το απρόοπτο: ο πρέσβης κ. Μηλιαρέσης αντικατεστάθη αιφνιδίως από τον πρέσβη κ. Ευ. Λώζο και οι Αμερικανοί, μη γνωρίζοντας τι ακριβώς συνέβη, αντικατέστησαν και αυτοί τον δικό τους πρέσβη με τον κ. Μπ. Κάιζελ, ο οποίος με την ανάληψη των καθηκόντων του έθεσε και ορισμένα άλλα θέματα, όπως αυτό της ετεροδικίας, που υποτίθεται ότι είχε λυθεί.

Τι συνέβη ακριβώς και η αμερικανική πλευρά σκλήρυνε ξαφνικά τη στάση της; Στόχος της Ουάσιγκτον ήταν η συμφωνία να ετοιμαστεί ώστε να υπογραφεί με την επίσκεψη του κ. Κλίντον στη χώρα μας. Αυτό όμως δεν κατέστη δυνατόν, λόγω των πολλαπλών απαιτήσεων που προέβαλλε η Ουάσιγκτον. Η Αθήνα γνώριζε πολύ καλά ότι στον όρο «διαπραγμάτευση» για το νέο καθεστώς της αμερικανικής βάσης περιλαμβανόταν και η έννοια του «δούναι και λαβείν». Η Ελλάδα συνεπώς θα παραχωρούσε κυρίαρχο χώρο της στις ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον τι θα προσφέρει για αντάλλαγμα; Ισως καλύτερους όρους δανειοδότησης και μείωση των επιτοκίων. Αυτό ακριβώς ζήτησε και η ελληνική αντιπροσωπεία όταν συναντήθηκε χθες στο Μέγαρο Μαξίμου με την αμερικανική.

* Και νέος γύρος

Η τελική συμφωνία για το καθεστώς της βάσης θα καθυστερήσει, αφού οι Αμερικανοί ζητούν να υπάρξει ετεροδικία για τους στρατιωτικούς που εργάζονται εκεί. Απαίτηση «λεόντειο και αποικιοκρατική» τη χαρακτηρίζει η Αθήνα, που έκανε ωστόσο μια «μικρή» υποχώρηση. Δέχθηκε να δικάζονται οι Αμερικανοί από την αμερικανική δικαιοσύνη, όχι όμως για όλες τις περιπτώσεις παραπτωμάτων αλλά για όσα γίνονται όταν οι Αμερικανοί βρίσκονται «εν διατεταγμένη υπηρεσία». Ποιος όμως θα πιστοποιεί ότι βρίσκονται εν διατεταγμένη υπηρεσία; Φυσικά ο… διοικητής της βάσης που είναι Αμερικανός!

Δεύτερο «αγκάθι» στις συνομιλίες είναι η αποζημίωση 1,5 τρισ. δρχ. που απαιτούν οι Αμερικανοί, επειδή ­ όπως ισχυρίζονται ­ μας χορηγήσαν ακίνητη και κινητή περιουσία από τις βάσεις (Ελληνικού, Νέα Μάκρης κτλ.) που εγκατέλειψαν. Ειδικά για το θέμα αυτό, οι Αμερικανοί εξήγησαν ότι η απαίτησή τους για αποζημίωση (residual value) πηγάζει από νομοθετική επιταγή του Κογκρέσου και δεν μπορούν να μην την απαιτήσουν, αφού την προβλέπει η αμερικανική νομοθεσία για όλες τις χώρες όπου Αμερικανοί εγκαταλείπουν βάσεις. Η Αθήνα συμφώνησε να δώσει αποζημίωση, πλην όμως το ακριβές ποσό θα αποτελέσει αντικείμενο νέων διαπραγματεύσεων, στο πλαίσιο της τελικής συμφωνίας για τη βάση. Επιπλέον γίνονται επί μέρους συνομιλίες για το φορολογικό καθεστώς των Αμερικανών που θα υπηρετούν στη Σούδα (και των 100 Αμερικανών που φρουρούν τις πυρηνικές βόμβες στον Αραξο), τις απαλλαγές που θα έχουν σε δασμούς, για τη χρήση και άλλων στρατιωτικών υλικών που θα τους προσφέρει η κυβέρνηση (π.χ. καύσιμα) καθώς και για τα εργατικά θέματα. Οι Αμερικανοί, σχετικά με το θέμα αυτό, επιθυμούν να προσλαμβάνουν όποιον θέλουν και να απολύουν όπως θέλουν, ενώ οι Ελληνες επιμένουν ότι οι εργασιακές σχέσεις θα πρέπει (τουλάχιστον στο σκέλος των απολύσεων) να διέπονται από την ελληνική νομοθεσία.

"google ad"