Του Δημήτρη Πατέλη*
Ίσως σήμερα, 15η επέτειο της αποφράδας ημέρας 11 Σεπτ. 2001 ηχούν διαφορετικά όσα έλεγα τότε για τον κλιμακούμενο Γ’ Ιμπεριαλιστικό Παγκόσμιο Πόλεμο… Κάποιοι εξακολουθούν να στρουθοκαμηλίζουν αμήχανα μπροστά στη λαίλαπα του πολέμου. Δεν θέλουν ή/και δεν μπορούν να αναλάβουν τα μετωπικά καθήκοντα μάχης των κομμουνιστών στην κρίση και στον πόλεμο και κάνουν τα πάντα για την υπονόμευση αυτών των καθηκόντων… “…Τα περίφημα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, σηματοδότησαν και ένα νέο στάδιο των διεθνών σχέσεων. Δεν έχει και τόση σημασία εάν ήταν μια γιγάντια προβοκάτσια (τα στοιχεία όλο και πιο πολύ συνηγορούν υπέρ αυτής της εκδοχής) (βλ. Μεϊσάν Τιερί, κ.ά.) ή όντως τρομοκρατικές ενέργειες. Σημασία έχει το ποιος επωφελήθηκε από αυτά τα γεγονότα. Από την τροπή των εξελίξεων συνάγεται ότι κατά κύριο λόγο επωφελήθηκαν ορισμένες Πολυεθνικές εταιρίες και η ισχυρότερη, η μοναδική επί του παρόντος υπερδύναμη, οι ΗΠΑ.
Εξ αφορμής αυτών των γεγονότων, έχει κηρυχθεί «παγκόσμιος πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» και έχουν επιτευχθεί σημαντικότατοι στρατηγικοί γεωπολιτικοί στόχοι. Οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ μπόρεσαν να παρεισφρήσουν και να εδραιωθούν στην καρδιά της Ευρασίας, στην Κεντρική Ασία, στις χώρες της τέως ΕΣΣΔ που βρίσκονται στη μεθόριο της Ρωσίας. Δεδομένης της επικράτησης (από το 1993 απροκάλυπτα) της αστικής αντεπανάστασης και της κεφαλαιοκρατικής παλινόρθωσης, οι εξελίξεις αυτές θα εντείνουν τις τάσεις μετατροπής της Ρωσίας και των υπόλοιπων χωρών της τέως ΕΣΣΔ, σε πηγές πρώτων υλών και ενεργειακών πόρων, πλήρως εξαρτημένες και με προδιαγεγραμμένη καθυστέρηση έναντι των ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών. Αυτό τους παρέχει την υπεροχή και την ευχέρεια του κατ’ επιλογήν περαιτέρω διαμελισμού και της καθυπόταξης της Ρωσίας αλλά και της ευρύτερης περιοχής, και του λεγόμενου «μουσουλμανικού κόσμου».
Ο πόλεμος και η κατάκτηση του Ιράκ σηματοδοτεί την έναρξη του Τρίτου Παγκόσμιου Πόλεμου (εάν δεν θεωρηθεί τρίτος ο αμαχητί λήξας «Ψυχρός Πόλεμος»). Ενός ιμπεριαλιστικού πόλεμου, που παρουσιάζει πολλές ομοιότητες – αναλογίες με τους δύο προηγούμενους, αλλά και σημαντικότατες διαφορές. Από τα παραπάνω είναι προφανές, ότι αυτός ο νέος ιμπεριαλιστικός πόλεμος δεν θα μπορούσε να προκύψει χωρίς την επικράτηση της αστικής αντεπανάστασης και χωρίς τη δρομολόγηση κεφαλαιοκρατικών παλινορθωτικών διαδικασιών σε πολλές χώρες του πρώιμου σοσιαλισμού και ιδιαίτερα στην ΕΣΣΔ. Εάν ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος κυοφορούσε τη δυναμική της Οκτωβριανής Επανάστασης και ο Β΄ την περαιτέρω εδραίωση και επέκταση του πρώιμου σοσιαλισμού, ο Γ΄ δρομολογείται εν πολλοίς απ’ τη δυναμική της παγκόσμιας αντεπανάστασης και της συντριβής των περισσότερων κεκτημένων του πρώιμου σοσιαλισμού του 20ου αιώνα.
Πρόκειται για ένα πόλεμο περίπλοκο, πολυεπίπεδο και με πολλούς στόχους.
Κατά κύριο λόγο, είναι ένας πόλεμος των χωρών του «Πρώτου κόσμου», του λεγόμενου «χρυσού δισεκατομμυρίου», εναντίον του λεγόμενου «Τρίτου κόσμου» συνολικά, σε συνθήκες εν πολλοίς άρδην «τριτοκοσμοποίησης» του «Δεύτερου κόσμου». Εναντίον των δυνάμεων εκείνων τις οποίες οι εν λόγω χώρες αδυνατούν πλέον να διαχειρίζονται και να διοικούν δια των δόκιμων «ψυχρών» – ειρηνικών (νεοαποικιακών κλπ.) μέσων και ως εκ τούτου, καταφεύγουν στα «θερμά» και εμπόλεμα.
Είναι ένας «προληπτικός» πόλεμος, δηλωτικός της συγκυριακής ισχύος αυτών που τον ασκούν, αλλά και της ανασφάλειας, της αδυναμίας τους εν όψει των απειλητικών γι’ αυτούς εξελίξεων στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων.
Οι ΗΠΑ έχουν τεθεί αυτόκλητα επικεφαλής αυτής της πρωτοφανούς και απροκάλυπτης επίθεσης, σπεύδοντας να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη από την συγκυριακά ανυπέρβλητη στρατιωτικο – πολιτική υπεροχή τους, υπεροχή που αποτελεί εν πολλοίς κληροδότημα της αμαχητί έκβασης του «Ψυχρού Πολέμου».
Το Ιράκ δεν επελέγη τυχαία. Εκτός από τον άμεσα ληστρικό στόχο της αξιοποίησης των πλουσιότατων ενεργειακών του αποθεμάτων, έπρεπε να εξοντωθεί, εφ’ όσον συνιστούσε αν όχι την ισχυρότερη, τουλάχιστον μία από τις δυνάμεις εκείνες που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πόλος ενοποίησης και συσπείρωσης του Αραβικού κόσμου. Επιπλέον μπορεί να λειτουργήσει ως προγεφύρωμα – ορμητήριο για πολλούς από τους επόμενους στόχους. Η κατοχή και ο έλεγχός του αλλάζει άρδην τους στρατηγικούς συσχετισμούς δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή, όχι μόνον έναντι του πετρελαιοπαραγωγού «μουσουλμανικού κόσμου», αλλά και έναντι Ρωσίας, Κίνας και Ινδιών.
Με αυτούς τους άκρως εσπευσμένους και χονδροειδείς χειρισμούς τους, οι κυρίαρχοι κύκλοι των ΗΠΑ επιθυμούν να εδραιώσουν και να προωθήσουν την παγκόσμια ηγεμονία τους και έναντι των εκ των πραγμάτων συμμάχων τους σε αυτόν τον αγώνα: των άλλων δύο βασικών κέντρων του σύγχρονου ιμπεριαλισμού, της Ε.Ε. και της Ιαπωνίας. Έσπευσαν λοιπόν να τους σύρουν -εκόντες άκοντες- στον δικό τους πόλεμο, ώστε να διατηρήσουν την υπεροχή και την πρωτοβουλία των κινήσεων και στο πεδίο της διαχείρισης των εντεινόμενων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, πριν αυτές εκφραστούν και στο στρατιωτικό – εξοπλιστικό πεδίο. Ο διχασμός της Ε.Ε., ακριβώς στη φάση της μεγαλύτερης διεύρυνσης της ιστορίας της, δικαίως θεωρείται μία από τις σημαντικότερες «παράπλευρες απώλειες» αυτού του πολέμου.
Σε αυτά τα πλαίσια πρέπει να εξετάζεται και η αντιφατικότητα της αναβίωσης των εθνικισμών της εποχής, έναντι των οποίων δεν μπορεί να υιοθετείται μια μονοσήμαντη και εξωιστορική στάση. Στο βαθμό που ο εθνικισμός συντάσσεται στον αγώνα εναντίον των πολυεθνικών εταιριών και των κυρίαρχων ιμπεριαλιστικών χωρών, εναντίον της εκμετάλλευσης και καθυπόταξης των λιγότερο ανεπτυγμένων και των υπανάπτυκτων χωρών, συνιστά προοδευτικό φαινόμενο. Ωστόσο ο εθνικισμός δεν μπορεί να αποτελέσει μακρόπνοη βάση γι’ αυτό το κίνημα, δεδομένου ότι δεν εναρμονίζεται με την βασική τάση ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, η οποία κατατείνει στη σύμπηξη ενιαίου παγκόσμιου συστήματος παραγωγής, ως βάσης της ενοποίησης της ανθρωπότητας. Επιπλέον, επικεφαλής του αγώνα που δρομολογείται υπό τα λάβαρα του εθνικισμού, της θρησκείας κλπ. σε λιγότερο ανεπτυγμένες και υπανάπτυκτες χώρες, εκ των πραγμάτων τίθεται εν πολλοίς η «εθνική» τους αστική τάξη, ορμώμενη από τα δικά της ιδιοτελή συμφέροντα, προτάσσοντας τη διεκδίκηση μεγαλύτερου μεριδίου στην παγκόσμια νομή των κερδών.
Η αντιφατικότητα αυτή ενισχύεται και αναπαράγεται με την υιοθέτηση εκ μέρους των κυρίαρχων ιμπεριαλιστικών κρατών, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, του ένοπλου αγώνα, της πλανητικής καταστολής εναντίον οποιουδήποτε υπαρκτού ή δυνητικού – εκκολαπτόμενου απελευθερωτικού λαϊκού κινήματος αλλά και εναντίον της ανερχόμενης αστικής τάξης αυτών των χωρών. Γι’ αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία η γόνιμη επίδραση του αναγεννώμενου και ανανεούμενου κομμουνιστικού κινήματος στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα και στα κινήματα κατά της κεφαλαιοκρατικής παγκοσμιοποίησης.
Εξυπακούεται ότι οι υφιστάμενοι την προαναγγελθείσα επίθεση στα πλαίσια αυτού του προληπτικού πολέμου δεν θα παραμείνουν απαθείς. Ενδεχομένως κατά τις πρώτες φάσεις του πολέμου οι επιτιθέμενοι ιμπεριαλιστές θα συνεχίσουν να επιτυγχάνουν σοβαρούς στρατηγικούς τους στόχους. Ωστόσο στη συνέχεια, όταν ανάψει για τα καλά η πυρκαγιά του πολέμου, η τροπή των πραγμάτων θα αποβεί κάθε άλλο παρά ευνοϊκή για τους εμπνευστές αυτού του παγκοσμίου πολέμου κατά της (ερμηνευόμενης κατά το δοκούν) τρομοκρατίας.
Ιδιαίτερη σημασία έχει για το κίνημα του μέλλοντος (για την συνειδητοποίηση της κλίμακας, των μέσων και των τρόπων του αγώνα) και η τεχνολογική συνιστώσα του εν εξελίξει πολέμου, η οποία –όσον αφορά τους επιτιθέμενους- έχει σαφώς τα γνωρίσματα ενιαίου πληροφοριακού – τεχνολογικού συγκροτήματος πλανητικής εμβέλειας ελέγχου, καταστολής, καταστροφής και κυριαρχίας.
Η διαθεσιμότητα αυτής της τεχνολογίας τροφοδοτεί τυχοδιωκτικές αποφάσεις με ολέθριες επιπτώσεις.
Η μετάβαση της ανθρωπότητας σε άλλου τύπου ανάπτυξη, στην ενοποιημένη αταξική κοινωνία, δεν είναι μία από τις πιθανές επιλογές του μέλλοντος, αλλά η μοναδική εναλλακτική λύση για την ίδια την ύπαρξη και ανάπτυξή της. Η μετάβαση αυτή θα άρει διαλεκτικά τη συσσωρευμένη χειραγωγική και καταστροφική δύναμη και θα την μεταστρέψει σε δημιουργική δύναμη ολόπλευρης χειραφετητικής πολιτισμικής δραστηριότητας.
Η ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας είναι αναγκαίος όρος για την στρατηγική και τακτική των επικείμενων αγώνων, για την απεμπλοκή τους από τις παγίδες του ετεροπροσδιοριζόμενου αμυντισμού.”.
Δείτε κι εδώ.
* επίκουρος καθηγητής φιλοσοφίας στο Πολυτεχνείου Κρήτης