Του Όμηρου Ταχμαζίδη *
Μετά την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα η διεύθυνση της Coca Cola είχε αποφασίσει το κλείσιμο των εργοστασίων της στην Ελλάδα και την εισαγωγή των προϊόντων της από γειτονικές βαλκανικές χώρες, κυρίως από την Βουλγαρία. Τα «λουκέτα» ξεκίνησαν σταδιακά και σήμερα υπάρχει μόνο ένα εργοστάσιο της αμερικανικής πολυεθνικής και της ελληνικής πολυεθνικής υπεργολαβίας της, υπό την επωνυμία Coca Cola Τρία Έψιλον, στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Σχηματάρι της Βοιωτίας, το οποίο παράγει κάποια προϊόντα της εταιρίας, τα άλλα εισάγονται από το εξωτερικό, κυρίως την Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Από τη Ρουμανία εισάγει η Coca Cola και τα ψυγεία επαγγελματικής ψύξης που χορηγεί στους ιδιοκτήτες των καταστημάτων εστίασης με τους οποίους συνεργάζεται. Το ψυγεία κατασκευάζονται από την εταιρία Frigoglass, η οποία ανήκει και αυτή στον όμιλο των επιχειρήσεων της οικογένειας Δαυίδ/Λεβέντη, δηλαδή της οικογένειας των ιδιοκτητών της Coca Cola HBC στην οποία ανήκει και η Coca Cola 3 Ε, μέρος της οποίας είναι η Coca Cola Hellas κλπ. κλπ. Είναι γνωστό ότι οι πολυεθνικές διασπώνται σε επιμέρους μικρότερες επιχειρήσεις για λόγους φορο(από)διαφυγής. Η διεύθυνση της Frigoglass ανακοίνωσε τις τελευταίες ημέρες το κλείσιμο του εργοστασίου της στην Κάτω Αχαΐα της Πάτρας. Στην πραγματικότητα αυτό που έκλεισε ήταν το τελευταίο κομμάτι του πάλαι ποτέ κραταιού εργοστασίου κατασκευής ψυγείων της εταιρίας στην Ελλάδα.
Ας επιστρέψουμε στην αρχή της εξιστόρησής μας: η Coca Cola συμμετείχε ως πρωτεργάτης στους Ολυμπιακούς Αγώνες, έβγαλε αμύθητα κέρδη και στη συνέχεια αποφάσισε να κλείσει τις παραγωγικές μονάδες της στην Ελλάδα και να διακόψει τη συνεργασία της με διάφορα ανεξάρτητα εμφιαλωτήρια στην Ελλάδα. Εάν και κατά πόσο οι ιθύνοντες της Coca Cola γνώριζαν από κάποια ιδιαίτερη πληροφόρηση ή υπολόγιζαν την επικείμενη οικονομική κρίση και την χρεοκοπία της χώρας είναι ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί. Γεγονός είναι ότι το σχέδιο μεταφοράς των μονάδων παραγωγής αρχίζει λίγο πριν την κρίση και ολοκληρώνεται μέσα στην κρίση με αποκορύφωμα τη μεταφορά της έδρας της εταιρίας από την Αθήνα στην Ελβετία, τη μεταφορά της από το χρηματιστήριο των Αθηνών σε εκείνο του Λονδίνου και, φυσικά, το μεταφορά του SAP (κεντρικό λογισμικό) στην Σόφια της Βουλγαρίας. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος άρχισαν και τα «λουκέτα» στα διάφορα εργοστάσια της εταιρίας, π.χ. Πάτρα, Αθήνα, Βόλος, Θεσσαλονίκη. Παρόμοιες ήταν οι κινήσεις της Coca Cola για κλείσιμο και της Frigoglass ήδη από το 2009. Και θα είχε κλείσει οριστικά το εργοστάσιο παραγωγής ψυγείων στην Αχαΐα, εάν δεν ξεκινούσε ο απεργιακός αγώνας των απολυμένων της Θεσσαλονίκης το Φθινόπωρο του 2013, ο οποίος διαρκεί μέχρι σήμερα. [Οι αναγνώστες μπορούν να αναζητήσουν παλαιότερα άρθρα μου στο Διαδίκτυο στα οποία περιγράφω διάφορες φάσεις αυτού του αγώνα την εκάστοτε περίοδο που διαδραματίζονται διάφορα γεγονότα. Από το 2013 έως σήμερα. Επειδή η Coca Cola έχει ενεργοποιήσει το «δικαίωμα λήθης» για την εμφάνιση ορισμένων από αυτά, όσοι/όσες ενδιαφέρονται θα πρέπει να αναζητήσουν συγκεκριμένους τίτλους για να μπορούν να έχουν πρόσβαση. Δεν είναι δύσκολο αρκεί να συνδυάσουν το όνομά μου, την ονομασία Coca Cola και μια-δύο ακόμη λέξεις]
Φέτος η Coca Cola «γιορτάζει» τα πενήντα χρόνια της παρουσίας της στην Ελλάδα (είχε έλθει την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας και η έλευσή της στην χουντοκρατούμενη Ελλάδα ήταν μια «ένεση» που ενίσχυε τη δημόσια εικόνα του καθεστώτος, εναντίον του οποίου υπήρχε παγκόσμια κατακραυγή και μέτρα αποκλεισμού από τη δημοκρατική Ευρώπη), ενώ η Frigoglass ιδρύθηκε το 1979. Coca Cola Τρία Έψιλον και Frigoglass ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια Δαυίδ/Λεβέντη. Η δεύτερη ουσιαστικά κινείται στην παγκόσμια αγορά ως συνοδευτική επιχείρηση των διαφόρων εκδοχών της αμερικανικής πολυεθνικής Coca Cola (Coca Cola HBC, Coca Cola European Partners κλπ.), τις οποίες προμηθεύει με επαγγελματικά ψυγεία. Μετά το κλείσιμο του εργοστασίου στην Πάτρα διατηρεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση μόνο ένα εργοστάσιο στην Ρουμανία, όπου παράγει τα ψυγεία για την Coca Cola HBC. Από εκεί εισάγονται και τα ψυγεία της Coca Cola 3 Ε που βλέπουμε σε όλα τα καταστήματα εστίασης και στα περίπτερα στην Ελλάδα.
Όπως ανέφερα προηγουμένως το σχέδιο να μπει οριστικό «λουκέτο» στο εργοστάσιο της Frigoglass στην Αχαΐα προσέκρουσε σε ένα απρόβλεπτο γεγονός: την ίδια περίοδο που προγραμματιζόταν το κλείσιμο και της Frigoglass, στην Θεσσαλονίκη είχαν ξεκινήσει οι πρώτες συγκρούσεις με τους εκεί εργαζόμενους, που μετά το κλείσιμο του εκεί εργοστασίου πήρε τη μορφή σκληρής δημόσιας αντιπαράθεσης, εφόσον οι απεργοί καλούσαν τον κόσμο σε μποϊκοτάζ των προϊόντων της αμερικανικής πολυεθνικής σε όλη την Ελλάδα με κύριο σύνθημα τη φράση: «Ούτε γουλιά Coca Cola μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο».
Σε ένα δημοσίευμα στην ηλεκτρονική έκδοση της αθηναϊκής εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, την 1η Οκτωβρίου 2013 – μόλις είχαν ανακοινωθεί οι απολύσεις και το οριστικό κλείσιμο του εργοστασίου της Coca Cola στην Θεσσαλονίκη – σημειώνεται η πρόθεση της διεύθυνσης της Frigoglass να κλείσει τη μονάδα στην Κάτω Αχαΐα της Πάτρας: «Οι αναλυτές στοιχημάτιζαν ότι είναι θέμα χρόνου να κλείσει η μονάδα, αλλά τελικά η διοίκηση επέλεξε άλλη λύση: θα μετατρέψει το εργοστάσιο στην Ελλάδα σε κέντρο παραγωγής ανταλλακτικών ψυγείων του Ομίλου γα την Ευρώπη…».Στο ίδιο άρθρο σημειώνεται και το εξής: «Κάποιοι βέβαια επισημαίνουν πως ο Όμιλος Δαυίδ μετά την αίτηση της πτώχευσης της εταιρείας Κατσέλης και τη διακοπή των γραμμών παραγωγής σε δύο εργοστάσια της Coca Cola στην Ελλάδα δεν θα «άντεχε» να συνδεθεί το όνομά του με ένα ακόμη «λουκέτο»…».
Στην πραγματικότητα ήταν οι κινητοποιήσεις στην Θεσσαλονίκη που ανησυχούσαν τους ιθύνοντες της Coca Cola – Frigoglass. Είχαν προηγηθεί δύο μεγάλες απεργίες που διήρκεσαν πάνω από σαράντα ημέρες, η μία μάλιστα την άνοιξη του 2013, και οι υπεύθυνοι της αμερικανικής πολυεθνικής γνώριζαν τη μαχητικότητα των εργατικών οργανώσεων της Θεσσαλονίκης. Για αυτό ανέστειλαν το οριστικό «λουκέτο» και στην Frigoglass. Οι απεργιακές κινητοποιήσεις άρχισαν το Φθινόπωρο του 2013 και συνεχίζονται έως σήμερα. Το εύλογο ερώτημα είναι για ποιο λόγο επιλέγει η διεύθυνση της Coca Cola – Frigoglass την προεκλογική περίοδο για να ανακοινώσει το οριστικό «λουκέτο» της Frigoglass;
Η απάντηση είναι απλή: οι άνθρωποι της Coca Cola, όπως και πολλοί άλλοι, εκτιμούν ότι έρχονται η «Νέα Δημοκρατία», ο κ. Μητσοτάκης και κάποιοι σαν τον κ. Βαρβιτσιώτη, οι οποίοι διατηρούν πολύ στενές προσωπικές σχέσεις με τον ιδιοκτήτη της Coca Cola–Frigoglass Χάρη Δαυίδ. Για αυτό η Coca Cola προσπαθεί να κάνει και πάλι επίδειξη πολιτικής δύναμης μέσα στη γενική προεκλογική σύγχυση: όπως πριν λίγα χρόνια στο αποκορύφωμα της κρίσης όταν μετέφερε μέσα στη γενική κατακραυγή – ακόμη και ο γερμανικός τύπος εξέφραζε τις απορίες του για την εγκατάλειψη της χώρας σε δύσκολες στιγμές – την έδρα της εταιρίας και την φορολόγησή της στην Ελβετία και αποκτούσε η επωνυμία της γερμανική χροιά εφόσον μετονομάστηκε σε Coca Cola AG (Aktiengesellschaft).
Ποιον ευνοεί η ανακοίνωση τη δεδομένη στιγμή του «λουκέτου» και στην Frigoglass; Ο ευρών αμειφθήσεται, που έλεγαν και οι παλαιότεροι…
* O Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της «Σοσιαλιστικής Προοπτικής»