«Θέλω το σπίτι σου και τη χώρα σου». Σε αυτή τη φράση συμπυκνώνεται η αυστηρή σύσταση του ευρωσυστήματος προς τους Έλληνες τραπεζίτες για το θέμα των πλειστηριασμών, η οποία προϊδεάζει για μια κακοτράχαλη πορεία προς την έξοδο από το τρίτο μνημόνιο και από τα μνημόνια γενικώς.
Πριν προλάβει να στεγνώσει το… μελάνι που καταναλώθηκε για τη σύνταξη του πολυνομοσχεδίου και πριν ακόμη ψηφιστεί στη Βουλή – ώστε να κλείσει η τρίτη αξιολόγηση του τρέχοντος μνημονίου – το ευρωσύστημα οχυρώθηκε σε σκληρές θέσεις εν όψει της διαπραγμάτευσης για τον τρόπο εξόδου της Ελλάδας από το μνημόνιο, αλλά και για το μεγάλο κοινωνικό θέμα των πλειστηριασμών.
Στον αντίποδα παλαιότερων δηλώσεων του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και του άρτι αποχωρήσαντος προέδρου του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρώτα ο απερχόμενος επικεφαλής του EuroWorking Group Τόμας Βίζερ και εν συνεχεία ο πρόεδρος της πανίσχυρης Bundesbank Γενς Βάιντμαν, αλλά και κορυφαία στελέχη της ευρωπαϊκής τραπεζικής αρχής και της ΕΚΤ φρόντισαν να χτυπήσουν τα τύμπανα του πολέμου και να διατυπώσουν δύο ισχυρούς εκβιασμούς εν όψει του ερχόμενου κρίσιμου εξαμήνου.
Ομοβροντία…
1 Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» της Κυριακής ο Αυστριακός απερχόμενος πρόεδρος του EuroWorking Group Τόμας Βίζερ είπε ότι «εάν υπάρξει περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους μετά το τέλος του προγράμματος, τότε λογικό είναι να επιτευχθεί κάποια περαιτέρω συμφωνία».
Με απλά λόγια ο Βίζερ υπονοεί ένα «μνημόνιο χρέους» υπενθυμίζοντας την άποψη πολλών στο ευρωσύστημα – με κορυφαίο τον τέως υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε – ότι τυχόν μελλοντικές ρυθμίσεις του χρέους θα πρέπει να συνδέονται με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων σε ένα μοντέλο του είδους «όσο εσείς εφαρμόζετε, τόσο εμείς ελαφραίνουμε τις δανειακές ανάγκες».
Μέχρι τώρα αποτελούσε ερώτημα το αν αυτή η συμφωνία θα ήταν προφορική / πολιτική ή θα αποτυπωνόταν σε έναν «οδικό χάρτη». Η παρέμβαση του Βίζερ ωστόσο παραπέμπει σε μια συγκεκριμένη συμφωνία με σαφείς όρους.
2 Σε δείπνο που παρέθεσε σε Έλληνες τραπεζίτες και στους εκπροσώπους του ΣΕΒ και του ΣΕΤΕ ο Βάιντμαν τη Δευτέρα – την ώρα που ο πρωθυπουργός μιλούσε στη Βουλή για το επερχόμενο «οριστικό τέλος των μνημονίων» – τοποθετήθηκε καθαρά υπέρ ενός προληπτικού πλαισίου στήριξης μετά το μνημόνιο, ώστε να στηριχθεί μια απρόσκοπτη πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές χρήματος.
Κοινώς υπονόησε τη θέσπιση μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής, για την οποία προσφάτως είχε κάνει λόγο ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας προκαλώντας την οργή της κυβέρνησης. Ως εκ τούτου μόνο περίεργη δεν είναι η δήλωση Στουρνάρα την Τρίτη, κατά την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας της ΤτΕ, ότι δεν πτοείται από τις επιθέσεις που δέχεται και ότι αποτελεί θεσμική του υποχρέωση να προειδοποιεί για τους κινδύνους που απειλούν την ελληνική οικονομία.
Βεβαίως ο Στουρνάρας το τράβηξε από τα μαλλιά με τη φράση «δυστυχώς, τέτοιες επιθέσεις δεχθήκαμε και τη χρονιά που μας πέρασε, με αποκορύφωμα την τρομοκρατική επίθεση κατά του πρώην διοικητή Λουκά Παπαδήμου», αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία…
3 Την ίδια μέρα, σε ενημερωτική συνάντηση με τους ίδιους Έλληνες τραπεζίτες και επιχειρηματίες, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής τραπεζικής αρχής (SSM) Ντανιέλ Νουί και το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μπενουά Κερέ διατύπωσαν σε αυστηρούς τόνους την εντολή προς τις ελληνικές τράπεζες να προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς ανεξαρτήτως του ύψους του μη εξυπηρετούμενου δανείου.
Σημείωσαν ότι ο μοναδικός τρόπος για να προστατεύσει κάποιος την πρώτη κατοικία του είναι η ένταξη στον Νόμο Κατσέλη – Σταθάκη, του οποίου το πλαίσιο όμως αναμένεται να γίνει αυστηρότερο λίγο πριν ή μετά το Πάσχα. Κοινώς, ΕΚΤ και SSM επιχειρούν να αναιρέσουν τόσο την προσπάθεια της κυβέρνησης να θέσει ένα όριο στα ποσά πάνω από τα οποία θα εκπλειστηριάζεται η πρώτη κατοικία για χρέη προς τις τράπεζες όσο και τη «συμφωνία κυρίων» μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζών για το ίδιο θέμα και για τον ίδιο σκοπό.
Επιδιώξεις και ερωτήματα
Υπ’ αυτά τα δεδομένα όλα δείχνουν ότι το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση θα βρει μπροστά της ένα πολύ δύσκολο διαπραγματευτικό περιβάλλον, παρ’ ότι στο εσωτερικό είχε βρει ένα modus vivendi με τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών για το θέμα των πλειστηριασμών και, ταυτοχρόνως, είχε επενδύσει στις θριαμβολογίες του (ήδη απελθόντος) Γερούν Ντάισελμπλουμ και του (ταυτιζόμενου πλέον με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε) Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για «καθαρή έξοδο» της Ελλάδας από τα μνημόνια.
Οι Ευρωπαίοι, ενόψει της πολύμηνης διαδικασίας για την τέταρτη αξιολόγηση και την έξοδο από το μνημόνιο, φαίνεται ότι τείνουν ακόμη μια φορά να διασφαλίσουν μια σειρά από παλαιές και νέες «κατακτήσεις»:
1 Να δεσμεύσουν τη νυν και τις επόμενες κυβερνήσεις στη διατήρηση των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων και την εφαρμογή νέων. Με άλλα λόγια, να αφυδατώσουν από δυνατότητες αυτόνομης πορείας κάθε επόμενη κυβέρνηση.
2 Να διατηρήσουν τον οικονομικό και πολιτικό έλεγχο της χώρας ανεξαρτήτως της ύπαρξης μνημονίων – όπως τα ξέραμε μέχρι σήμερα – και, ακόμη καλύτερα, χωρίς νέα δάνεια.
3 Να καταστήσουν σαφές ότι δεν εμπιστεύονται καμιά ελληνική κυβέρνηση – παρελθούσες, νυν και επόμενες.
Οι απαντήσεις σε δύο ερωτήματα θα κρίνουν την πορεία της χώρας το επόμενο εξάμηνο:
Αν οι ευρωκράτες εννοούν όλα όσα εξέπεμψαν αυτή την εβδομάδα ή απλώς βάζουν στο τραπέζι πολλά για να πάρουν τα σημαντικότερα για τους ίδιους.
Αν η σημερινή κυβέρνηση έχει σοβαρό περιθώριο να αντικρούσει απαιτήσεις αυτού του πολιτικού βάρους.
Οι απαντήσεις δεν θα αργήσουν…