Σε μείζον θεσμικό ζήτημα με απρόβλεπτες προεκτάσεις για την αυτονομία της Εκκλησίας της Κρήτης εξελίσσεται η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου σχετικά με την μετακίνηση του Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων, κ. Ειρηναίου. Με μια παρέμβαση υψηλών τόνων, ο Δήμαρχος Αποκορώνου, Χαράλαμπος Κουκιανάκης, θέτει ζήτημα νομιμότητας και συνταγματικότητας των αποφάσεων του Φαναρίου, κάνοντας λόγο για «ιστορικές κατακτήσεις που δεν εκχωρούνται σιωπηρά».

Η δημόσια τοποθέτηση του κ. Κουκιανάκη έρχεται στον απόηχο της απόφασης της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου της 3ης Δεκεμβρίου 2025, με την οποία ο εν ενεργεία Μητροπολίτης Λάμπης μετακινείται στην Μητρόπολη Μοσχονησίων. Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί de facto καθεστώς χηρείας στην κρητική Μητρόπολη, ενεργοποιώντας παράλληλα διατάξεις που, σύμφωνα με τον Δήμαρχο, επιτρέπουν εξωγενείς παρεμβάσεις στη συγκρότηση της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου ενόψει των επικείμενων εκλογών νέων Αρχιερέων.

Ζήτημα διοικητικής και πνευματικής αυτονομίας

Ο Δήμαρχος Αποκορώνου, επικαλούμενος την ηθική και θεσμική του υποχρέωση, ξεκαθαρίζει πως το ζήτημα δεν είναι προσωπικό, αλλά βαθύτατα θεσμικό. Στον πυρήνα της επιχειρηματολογίας του βρίσκεται ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Κρήτης (Ν. 4149/1961), νόμος του Ελληνικού Κράτους που κατοχυρώνει την διοικητική αυτοτέλεια της τοπικής Εκκλησίας.

«Το ζήτημα αγγίζει τον πυρήνα της διοικητικής και πνευματικής αυτονομίας της Εκκλησίας της Κρήτης, όπως αυτή κατακτήθηκε ιστορικά με αγώνες», τονίζει ο κ. Κουκιανάκης, εκφράζοντας την ανησυχία του για μια διαφαινόμενη «θεσμική εκτροπή». Η ενεργοποίηση των διατάξεων που προβλέπονται σε περιπτώσεις χηρείας Μητροπόλεων, δύναται να επιτρέψει την εμπλοκή παραγόντων εκτός Κρήτης στις διαδικασίες εκλογής, αλλοιώνοντας –κατά την άποψή του– τον αυτοδιοίκητο χαρακτήρα του θεσμού.

Επιστολές σε Πατριάρχη και Πρωθυπουργό

Όπως αποκαλύπτεται στη δήλωσή του, ο κ. Κουκιανάκης δεν περιορίστηκε σε δημόσιες τοποθετήσεις κατόπιν εορτής. Το προηγούμενο διάστημα είχε προχωρήσει σε θεσμικές παρεμβάσεις, αποστέλλοντας τεκμηριωμένα έγγραφα προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον Πρωθυπουργό της Ελληνικής Δημοκρατίας και την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης.

Στις επιστολές αυτές εξέθετε τις νομικές ενστάσεις του, ζητώντας τον απόλυτο σεβασμό στον ισχύοντα Καταστατικό Χάρτη. Πλέον, θέτει δημοσίως το κρίσιμο ερώτημα: «Με ποια κανονική και νομοθετική πρόβλεψη δύναται να παύεται εν ενεργεία Μητροπολίτης της Εκκλησίας της Κρήτης, όταν τέτοια αρμοδιότητα δεν προβλέπεται ρητώς στον Ν. 4149/1961;».

«Η Εκκλησία της Κρήτης δεν είναι παράρτημα»

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει ο Δήμαρχος στην ιστορική διάσταση του ζητήματος, συνδέοντας την εκκλησιαστική αυτονομία με τους αγώνες του κρητικού λαού. Υπενθυμίζοντας τον ρόλο των μοναστηριών ως «φυλάκια ελευθερίας» και των ιερωμένων ως πρωτοπόρων στους κοινωνικούς αγώνες, ο κ. Κουκιανάκης υπογραμμίζει πως η Εκκλησία της Κρήτης υπήρξε θεμέλιο ταυτότητας και όχι «διοικητικό παράρτημα».

Η τοποθέτηση καταλήγει με ένα σαφές μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση, χαρακτηρίζοντας την αυτονομία της Εκκλησίας ως «ιστορική κατάκτηση» και ζώσα πνευματική οντότητα, η οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως τυπική αρμοδιότητα. «Η ιστορία αυτού του τόπου δεν μας επιτρέπει σιωπή», καταλήγει ο Δήμαρχος Αποκορώνου, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο θεσμικής αποδυνάμωσης της τοπικής Εκκλησίας μέσα από τη διαδοχή των γεγονότων των τελευταίων μηνών.

Ολόκληρη η δήλωση του Δημάρχου Αποκορώνου, για τις εξελίξεις στην εκκλησία της Κρήτης:

Ως Δήμαρχος Αποκορώνου, με πλήρη επίγνωση της ιστορικής, πνευματικής και θεσμικής αποστολής της Εκκλησίας της Κρήτης στον τόπο μας, αισθάνομαι ηθική και θεσμική υποχρέωση να τοποθετηθώ δημόσια απέναντι στις εξαιρετικά σοβαρές εξελίξεις που αφορούν την παύση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίου.

Η απόφαση της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου της 3ης Δεκεμβρίου 2025, με την οποία ο εν ενεργεία Μητροπολίτης μετακινείται σε άλλη Μητρόπολη, δημιουργεί καθεστώς χηρείας στην Ιερά Μητρόπολη Λάμπης και Σφακίων και ενεργοποιεί κρίσιμες διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας Κρήτης (Ν. 4149/1961), οι οποίες επιτρέπουν παρεμβάσεις στη συγκρότηση της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου και, κατ’ επέκταση, στις επικείμενες εκλογές νέων Μητροπολιτών στο νησί μας.

Το ζήτημα δεν είναι προσωπικό. Είναι καθαρά θεσμικό, νομικό και συνταγματικό. Αγγίζει τον πυρήνα της διοικητικής και πνευματικής αυτονομίας της Εκκλησίας της Κρήτης, όπως αυτή κατακτήθηκε ιστορικά με αγώνες και κατοχυρώθηκε με νόμο του Ελληνικού Κράτους.

Για τον λόγο αυτό, ήδη από το προηγούμενο χρονικό διάστημα, με επίσημα και τεκμηριωμένα έγγραφά μου:

Απευθύνθηκα προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη,

Απευθύνθηκα προς τον Πρωθυπουργό της Ελληνικής Δημοκρατίας,

Απευθύνθηκα προς την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης, εκθέτοντας με σαφήνεια, θεσμική ευθύνη και νομική τεκμηρίωση τις σοβαρές ενστάσεις μου για τη θεσμική εκτροπή που διαμορφώνεται εις βάρος της αυτοτέλειας της Εκκλησίας της Κρήτης και ζητώντας τον απόλυτο σεβασμό στον ισχύοντα Καταστατικό της Χάρτη.

Τίθεται πλέον ενώπιον όλων μας, με απόλυτη διαφάνεια, το καθοριστικό ερώτημα:

Με ποια κανονική και νομοθετική πρόβλεψη δύναται να παύεται εν ενεργεία Μητροπολίτης της Εκκλησίας της Κρήτης, όταν τέτοια αρμοδιότητα δεν προβλέπεται ρητώς στον Ν. 4149/1961;

Η διαδοχή των γεγονότων των τελευταίων μηνών, συγκροτεί ένα εξαιρετικά ανησυχητικό πλαίσιο θεσμικής αποδυνάμωσης της αυτοδιοίκητης φύσης της Εκκλησίας της Κρήτης.

Η ιστορία αυτού του τόπου δεν μας επιτρέπει σιωπή.

Τα μοναστήρια της Κρήτης υπήρξαν φυλάκια ελευθερίας.

Οι ιερωμένοι της Κρήτης υπήρξαν μπροστάρηδες των αγώνων του λαού.

Η Εκκλησία της Κρήτης δεν υπήρξε ποτέ διοικητικό παράρτημα – υπήρξε θεμέλιο ταυτότητας και ελευθερίας.

Η Εκκλησία της Κρήτης δεν είναι σύμβολο.

Είναι ζώσα πνευματική και ιστορική οντότητα του λαού μας.

Η αυτονομία της δεν είναι τυπική αρμοδιότητα.

Είναι ιστορική κατάκτηση.

Και οι ιστορικές κατακτήσεις δεν εκχωρούνται σιωπηρά.

Ο Δήμαρχος Αποκορώνου

Χαράλαμπος Κουκιανάκης