Είναι δύσκολο να πείσει κανείς τον Θοδωρή Παπαδουλάκη να δώσει μια συνέντευξη. Δεν είναι σνομπ, απλώς πιστεύει, όπως ομολόγησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια, ότι «δεν είμαι καλός στις συνεντεύξεις», ενώ ως καλλιτέχνης προτιμά να «μιλάει» μέσα από τη δουλειά του. Και εκεί ο Χανιώτης σκηνοθέτης των ταινιών μικρού μήκους «Largo», «Πιλάλα», «Σαμούρε», «Ο μίτος της Αριάδνης», «Οι επισκέπτες» και των τηλεοπτικών σειρών «Μπαμπά, μην τρέχεις», «Το νησί» και «Η λέξη που δε λες» είναι εξαιρετικά εύγλωττος.
Οι κινηματογραφικές παραγωγές του έχουν τιμηθεί με δεκάδες βραβεία και τα σίριαλ συγκαταλέγονται στα καλύτερα της ελληνικής τηλεόρασης. Φυσικά, αντίθετα με το τι πιστεύει, έχει πολλά να πει, ώστε από τη συνομιλία μας συγκέντρωσα τόσο υλικό, που αισθάνθηκα λίγο κι εγώ τον προβληματισμό του σκηνοθέτη ο οποίος έχει πολλές και όμορφες σκηνές και δεν ξέρει τι να επιλέξει στο μοντάζ.
Θα ξεκινήσω με τις συστάσεις: Ο Θοδωρής Παπαδουλάκης γεννήθηκε στη Νότια Αφρική, όπου έζησαν οι γονείς του ως μετανάστες περισσότερα από 17 χρόνια. Επέστρεψαν στα Χανιά με τα τρία παιδιά τους όταν ο Θοδωρής ήταν 8 ετών. Ο πατέρας του τον μύησε από μικρό στον κόσμο της μουσικής με τα βινύλιά του. Εφυγε στην Αγγλία, όπου σπούδασε παραγωγός ραδιοφώνου και τηλεόρασης και έκανε μεταπτυχιακό στη σκηνοθεσία κινηματογράφου. Γύρισε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στα Χανιά, όπου με τη σύζυγό του πια Ιωάννα Δάβη και τον φίλο και κουμπάρο του Δημήτρη Ξενάκη ίδρυσαν την εταιρεία παραγωγής Indigo View, πεπεισμένος ότι δεν χρειάζεται να ζει και να εργάζεται κανείς στην πρωτεύουσα για να παράγει αξιόλογο έργο.
Τι θα έλεγε όμως ο ίδιος αν χρειαζόταν να συστηθεί; «Είμαι άνθρωπος που δεν μου αρέσει να μιλάω για τον εαυτό μου. Συνήθως συστήνομαι ως άνθρωπος που αγαπώ πάρα πολύ τη δουλειά μου. Λέω ότι θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου, γιατί η δουλειά μου είναι το χόμπι μου, αλλά υπάρχει μια λεπτή αόρατη γραμμή και, αν την υπερβείς, η δουλειά κατακτά τόσο πολύ τη ζωή σου, που δεν προλαβαίνεις να απολαύσεις άλλες πτυχές της. Είναι εργασιομανία και το έχω έως έναν βαθμό. Ποτέ δεν θεωρώ τον εαυτό μου φτασμένο και πιστεύω ότι αυτό που με οδηγεί και με κρατάει σε μια ωραία υπερδιέγερση είναι η θέλησή μου να ανακαλύπτω συνέχεια νέες πτυχές στη δουλειά μου ή να προσπαθώ να αλλάζω τον τρόπο αφήγησης των ιστοριών μου, να μην επαναλαμβάνομαι».
Ο Θοδωρής Παπαδουλάκης δίνει σκηνοθετικές οδηγίες στη Μαρία Πρωτόπαπα και στη Ντέμπορα Οντόγκ και συνεννοείται με τον συνεργάτη του για τις λεπτομέρειες του γυρίσματος.
Είστε συγκεντρωτικός στη δουλειά;
Προσπαθώ να μην είμαι, αλλά γίνομαι όταν βλέπω ότι τα πράγματα δεν πάνε ομαλά. Είμαι ένας άνθρωπος που δίνω ελευθερίες στους συνεργάτες μου και χαίρομαι όταν μπορούν να με ξεκουράζουν από τη λήψη κάποιων αποφάσεων. Διαλέγω να δουλεύω με τους ίδιους συνεργάτες, γιατί υπάρχει οικειότητα. Μου αρέσει η ατμόσφαιρα να είναι λίγο «οικογενειακή» και θεωρώ ότι επηρεάζει θετικά τη δουλειά.
Η πρώτη επαφή με την τηλεόραση ήταν η σειρά «Μπαμπά, μην τρέχεις»…
Την τηλεόραση τη φοβόμουν πάρα πολύ τότε, γιατί δεν με αντιπροσώπευε αυτό που έβλεπα και φοβόμουν ότι θα υπήρχαν πολλές αγκυλώσεις στο επίπεδο του σεναρίου και στη μεθοδολογία των γυρισμάτων. Εξεπλάγην όταν είδα ότι δεν ήταν τόσο συντηρητικά τα πράγματα και θα είχα αρκετές ελευθερίες. Είμαι ένας σκηνοθέτης που προτιμώ το γύρισμα να το κάνω σε πιο «μαζεμένο» περιβάλλον, να μην αναλωνόμαστε σε μεταφορές και μεγάλες αποστάσεις. Μου αρέσει η δουλειά σε «εξωτερικό στούντιο», γιατί με εμπνέει να περνάω χρόνο στα σκηνικά και εκτός ωρών του γυρίσματος.
«Η λέξη που δε λες» πώς προέκυψε;
Ο διευθυντής προγράμματος του ALPHA Κώστας Σούσουλας μου πρότεινε την ιδέα και μου άρεσε πολύ ότι επιτέλους θα γινόταν μια σειρά για ένα σοβαρό κοινωνικό θέμα. Εκανα μεγάλη έρευνα, μίλησα με ειδικούς ψυχολόγους, συνάντησα παιδιά με αυτισμό. Αυτό που με συγκλόνισε στη διάρκεια της έρευνας είναι ότι κατάλαβα πως, για παράδειγμα, στα χρόνια του σχολείου παιδιά που ήταν λιγότερο κοινωνικά ή δεν μιλούσαν πολύ ίσως έπασχαν από αυτισμό και δυστυχώς ήταν θύματα bullying.
Σας ενδιαφέρουν οι σειρές που έχουν να κάνουν με τη διαφορετικότητα;
Το θέμα της διαφορετικότητας με απασχολεί πολύ. Νομίζω ότι δεν έχουμε καλή σχέση με τη διαφορετικότητα. Ο κόσμος δεν ξέρει πώς πρέπει να αντιμετωπίζει τους διαφορετικούς, ούτε τα παιδιά μας τα εκπαιδεύουμε γι’ αυτό. Δεν υπάρχει σεβασμός στους ανθρώπους με αναπηρία.
Υπάρχουν ακόμη οι προϋποθέσεις ώστε να γίνονται μεγάλες παραγωγές στην ελληνική τηλεόραση;
Για μένα το σημαντικό είναι να υπάρχει διάθεση ώστε να γίνονται τέτοιες παραγωγές, και την είχε ο ALPHA. Ηταν μια σειρά που κόστισε παραπάνω, γιατί τα γυρίσματα έγιναν στα Χανιά. Αυτό όμως είναι κάτι που επιβάλλω, γιατί θεωρώ ότι κάνει καλό στον ηθοποιό το να έρθει εδώ, να ζήσει κάποιους μήνες, να βιώσει τον ρόλο του και το περιβάλλον του. Αυτά όλα είναι προστιθέμενη αξία στο αποτέλεσμα. Οι καλές αποδόσεις των ηθοποιών, οι καλές ερμηνείες έχουν να κάνουν και με αυτό. Κάτι που οφείλουν να καταλάβουν οι παραγωγοί είναι ότι πρέπει να επενδύουμε στην προεργασία, αν θέλουμε να δούμε καλύτερης ποιότητας τηλεοπτικές σειρές. Στη χώρα μας η προπαραγωγή γίνεται «στο πόδι» και φαίνεται στο αποτέλεσμα.
Αν κάνατε μια σειρά για την Ελλάδα, τι είδους θα ήταν;
Μια μαύρη κωμωδία που να καθρεφτίζει το είναι του ελληνικού λαού. Είμαστε λαός που μουρμουρίζει και παραπονιέται πολύ. Και προ κρίσης είχαμε τη μουρμούρα, μετά ήρθε και η κρίση και απόγινε το πράγμα. Αυτή η αρνητικολογία δεν βοηθάει, είναι φρένο στη δημιουργία. Επίσης ένας λόγος που βρεθήκαμε σε αυτή την κατάσταση είναι ότι μας λείπει η συνεργατικότητα.
Σας εκφράζουν τα καυστικά σχόλια του παππού Παύλου (Καταλειφός) για την κρίση και τους πολιτικούς;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει Ελληνας που να μη συμμερίζεται την κριτική του. Αν είχαμε μεγαλύτερο προϋπολογισμό και περισσότερες από επτά μέρες για κάθε επεισόδιο, θα ήθελα να έχουμε συλλαλητήρια, να βρεθούμε στα μπλόκα, γιατί έτσι θα δείχναμε και την Ελλάδα του σήμερα. Ηταν φοβερή εμπειρία για μένα που δούλεψα με τον Δημήτρη Καταλειφό. Στη «Λέξη» δούλεψα με ηθοποιούς που με έκαναν να αισθανθώ πιο πλούσιος ως σκηνοθέτης.
Σας προβλημάτισε το θέμα των τηλεοπτικών αδειών;
Μου έκανε εντύπωση ότι δεν συζητήθηκε το θέμα της ποιότητας. Η τηλεόραση διαμορφώνει την κοινή γνώμη, τις συνειδήσεις των ανθρώπων, το πώς αντιλαμβάνονται τον κόσμο τα παιδιά μας.
Τι σας κρατάει δημιουργικό;
Η δίψα μου να ανακαλύπτω πράγματα και να ακούω ιστορίες. Σκέφτομαι ότι υπάρχουν άνθρωποι με εντελώς διαφορετική καθημερινότητα από τη δική μου, και αυτό με ιντριγκάρει, με κάνει να θέλω να λέω ιστορίες και να προσεγγίζω θέματα που δεν κατέχω.
Τι σας κρατάει ταπεινό;
Το ότι μου αρέσει η ταπεινότητα. Μου αρέσουν οι άνθρωποι που δεν καυχιούνται για τα κατορθώματά τους και με εμπνέουν αυτοί που έχουν όνειρα.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Αυτή την περίοδο αναπτύσσουμε κινηματογραφικά σενάρια. Ενα πρότζεκτ που θέλουμε σύντομα να ξεκινήσει είναι το κινηματογραφικό ριμέικ, μεγάλου μήκους, του έργου του Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» στη σύγχρονη εποχή.
Δεν πέρασαν τρία λεπτά που είχαμε κλείσει το τηλέφωνο, όταν με ξαναπήρε για να απονείμει τα εύσημα στους συνεργάτες του: «Η επιτυχία δεν είναι ενός, του σκηνοθέτη. Εγώ είμαι ο ενορχηστρωτής πολλαπλών ταλέντων που υπάρχουν στο συνεργείο. Την επιτυχία μου την οφείλω στους συνεργάτες μου, που είναι πολύ αφοσιωμένοι άνθρωποι και πιστεύουν στο όραμά μου. Τους οφείλω ένα ευχαριστώ για όλες τις επιτυχίες που έχουμε κάνει και νιώθω τυχερός που δουλεύω με τόσο ταλαντούχους ανθρώπους».