Στο επίκεντρο των προσπαθειών για ανάπτυξη ιατρικού τουρισμού βρίσκεται η Κρήτη.
Η πραγματικότητα του ιατρικού τουρισμού ήρθε πιο κοντά και στην Ελλάδα, στις 5 Μαρτίου του 2014, όταν η τότε Υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη και ο εντεταλμένος της Καγκελαρίου Μέρκελ για την Ελληνογερμανική Συνέλευση Χανς Γιοακείμ Φούχτελ υπέγραψαν Memorandum of Understanding, δηλαδή «μνημόνιο κατανόησης» και συνεργασίας, για την ανάπτυξη μίας ειδικής μορφής τουρισμού υγείας «για άτομα που χρήζουν περίθαλψης και φροντίδας» καθώς και «για άτομα με περιορισμούς στην υγεία τους αλλά και για άτομα τρίτης ηλικίας».
Για την ανάπτυξη «ιατρικού τουρισμού» στην Κρήτη είχαμε αναφερθεί και παλιότερα.
Τότε σημειώναμε ότι ο ιατρικός τουρίστας – η κίνηση των «τουριστών υγείας», ηλικιωμένων ή μη, από τις πλούσιες χώρες του βορρά προς τις φτωχές χώρες του νότου και της ανατολής – είναι αυτός ο οποίος δεν έχει την οικονομική δυνατότητα για πλήρη ιατρική κάλυψη στη χώρα του, ή αυτός ο οποίος ο οποίος επιθυμεί μία θεραπεία ή επιθυμεί την ένταξή του σε μία ιατρική διαδικασία η οποία είναι παράνομη ή εξαιρετικά χρονοβόρα στη χώρα του, όπως στις διαδικασίες σχετικά με τη μεταμόσχευση οργάνων ή απλά για μία εγχείριση μηνίσκου.
Το κόστος, λ.χ., αλλαγής καρδιακής βαλβίδας για έναν ανασφάλιστο πολίτη στις ΗΠΑ είναι 300.000 δολλάρια. Στην Ινδία όμως είναι μόλις 10.000 δολάρια. Όταν στις ΗΠΑ υπάρχουν πάνω από 46.000.000 ανασφάλιστα άτομα, καταλαβαίνετε ότι οι πολιτικές που εφαρμόζονται στις χώρες του Βορρά και της Δύσης, έχουν δημιουργήσει μία τεράστια πιθανή «αγορά», και μεγιστοποιούν την ανάγκη για «φτηνές» ιατρικές «υπηρεσίες».
Nα σημειώσουμε ότι, ήδη, από το Νοέμβριο του 2012, υπάρχει μελέτη που παρουσιάστηκε από το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος για την ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού.
Σε σχετική παρουσίαση είχε τονιστεί ότι τα προγράμματα θα δομηθούν γύρω από νοσοκομειακές μονάδες. Αυτές τις μονάδες, που βρίσκονται υπό κατάρρευση.
Στο πλαίσιο αυτό επιστημονική ημερίδα θα γίνει την Πέμπτη, 3 Νοεμβρίου 2016 στο Ρέθυμνο (Aquila Porto Rethymno Hotel), με θέμα «ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ».
Σε σχετικό δελτίο τύπου αναφέρονται τα εξής:
Η εκδήλωση αυτή απευθύνεται σε ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων, βιολόγους, γενετιστές, μαίες, ψυχολόγους και στους ιδιαίτερα ασχολούμενους με την ανθρώπινη αναπαραγωγή. Στη συνάντηση θα κατατεθούν γνώσεις και απόψεις ειδικών, κλινικών ερευνητών και ευαισθητοποιημένων ομιλητών στα ποικίλα θέματα της ημερίδας που αφορούν τόσο τον υπογόνιμο άνδρα όσο και την υπογόνιμη γυναίκα, αλλά και την προσφορά της εξωσωματικής γονιμοποίησης στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.
Οι πληροφορίες που θα καταθέσουν οι ειδικοί και ευαισθητοποιημένοι ομιλητές στα ποικίλα θέματα του συμποσίου θα επιτρέψουν μέσω της ανταλλαγής απόψεων και νέων δεδομένων που έχουν προκύψει να γίνουν κτήμα των κλινικών Ιατρών, που με την σειρά τους θα τροφοδοτήσουν την έρευνα με νέα ερωτήματα. Κυρίως, όμως, θα επιχειρήσουν την ανάδειξη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για τον Ιατρικό Τουρισμό επιλογής, ως την πιο ελκυστική υπηρεσία προσφοράς, ποιότητας και υγειονομικής περίθαλψης στην Κρήτη, συνδυάζοντας την ευνοϊκή νομοθεσία, το χαμηλότερο κόστος, την πολιτιστική κουλτούρα, την ευεξία από τις εξαιρετικές κλιματολογικές συνθήκες της, καθώς και την άριστη ξενοδοχειακή υποδομή των μονάδων της Κρήτης.
O ιατρικός τουρισμός περιλαμβάνει την κάλυψη των ιατρικών αναγκών του ασθενή που επιλέγει να ταξιδέψει για να λάβει μια συγκεκριμένη ιατρική υπηρεσία, στη χώρα που θα συνδυάσει τις διακοπές του, λαμβάνοντας υπ’ όψη το κόστος της υπηρεσίας, την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης, τον χρόνο αναμονής στη χώρα προέλευσής του, σε συνδυασμό με ψυχαγωγία και τουρισμό.
Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η διασυνοριακή μετακίνηση ζευγαριών είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός και η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η κύρια παρεχόμενη ιατρική υπηρεσία στα πλαίσια του ιατρικού τουρισμού.
Οι λόγοι μετακίνησης υπογόνιμων ζευγαριών από χώρα σε χώρα για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του προβλήματος τους ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα προέλευσης τους, και ειδικά για την επιλογή της Ελλάδας είναι:
1. Η άριστη εξειδίκευση στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
2. Οι οικονομικοί λόγοι και συγκεκριμένα το χαμηλότερο κόστος στη χώρα μας, από 2 έως 5 φορές πιο κάτω.
3. Οι νομοθετικοί περιορισμοί σε άλλες χώρες.
4. Η διασυνοριακή μετακίνηση ζευγαριών.
5. Η χώρα μας αποτελεί έναν αγαπημένο προορισμό για διακοπές με το άριστο βιοκλίμα της.
Οι νομοθετικοί περιορισμοί είναι η κύρια αιτία για χώρες όμως η Αίγυπτος, Ιταλία, Γερμανία όπου απαγορεύεται η παρένθετη μητρότητα, η δωρεά ωαρίων που απαγορεύεται σε Ιταλία Γερμανία Ιαπωνία Νορβηγία, ο αριθμός των εμβρύων προς μεταφορά που σε πολλές χώρες της Ευρώπης είναι μόνον ένα, η κατάψυξη εμβρύων που απαγορεύεται στην Ιταλία.
Η επωνυμία του δότη με δυνατότητα των παιδιών να μάθουν την ταυτότητα του δότου αποτελεί την κύρια αιτία μετακίνησης των Αυστραλών, με το ίδιο πρόβλημα να αντιμετωπίζουν τα ζευγάρια στην Γερμανία, Σουηδία και Ελβετία, ενώ σε μας επιτρέπεται η δωρεά γεννητικού υλικού πάντοτε όμως με ανωνυμία δότη και λήπτη γεννητικού υλικού.
Στοχεύουμε λοιπόν σε χώρες όπου πάνω από κάποια ηλικία η γυναίκα δεν μπορεί να κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση, χρησιμοποιώντας τους κρατικούς παρόχους υγείας και να λάβει την φαρμακευτική της αγωγή από δημόσιους φορείς, όπως είναι η Δανία, η Αυστρία και η Νέα Ζηλανδία με όριο τα 40 έτη, η Γαλλία με όριο για αυτή την περίπτωση τα 42 έτη και το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βέλγιο τα 43 έτη, ενώ η Ολλανδία και το Ισραήλ τα 45 έτη, και το κόστος σε αυτές τις χώρες είναι πολλαπλάσια υψηλότερο στον ιδιωτικό τομέα. Για την Ελλάδα όμως, επιτρέπεται ή μεταφορά 2 εμβρύων έως τα 39 έτη, μέχρι 3 εμβρύων στα 40 έτη και μέχρι 4 εμβρύων έως τα 50 έτη.
Σε αυτές που υπάρχει όριο ηλικίας στη γυναικά, όπως τα 45 έτη για την Ουγγαρία και την Ολλανδία, τα 40 έτη για την Δανία, το Βέλγιο με τα 47 έτη, και κάποιες Πολιτείες των ΗΠΑ και του Καναδά με όριο τα 42 έως 45 έτη, ενώ στην Ελλάδα το όριο είναι τα 50 έτη.
Η ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών κατέχει σημαντικό ρόλο για την επιλογή της χώρας προορισμού. Στην Ελλάδα έχουμε 15.000 κύκλους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής το χρόνο και το 15% εξ αυτών είναι με δωρεά ωαρίων.
Στην διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται πρωτότυπες ερευνητικές αναφορές από τον Ελλαδικό χώρο, όπως:
i) Βιοψία Βλαστοκύστης και Προεμφυτετυτική Διάγνωση για την β-θαλασσαιμία.
ii) Προεμφυτευτική Διάγνωση για σπάνιες νόσους και νευρο-μεταβολικά σύνδρομα.
iii) Η νέα στρατηγική συνδυασμού της βιοψίας βλαστοκύστης, της αποτύπωσης DNA και της ανάλυσης του mRNA με την μέθοδο microarray για την απόκτηση ενός υγιούς παιδιού. iv) Προεμφυτευτικός Γενετικός Έλεγχος (PGS) με την μέθοδο των μικρο-συστοιχιών (Array-CGH).Αναλυτικά, οι προτάσεις για την ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού στην χώρα μας, στα πλαίσια του ελέγχου από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και των σχετικών νόμων του Υπουργείου Τουρισμού για τις προϋποθέσεις λειτουργίας αυτών των Μονάδων IVF, είναι:
1. Θα πρέπει να δημιουργηθούν συνεργασίες προκειμένου να στηρίξουν την επιλογή των ζευγαριών.
2. Να γίνει πιστοποίηση των μονάδων που θέλουν να ενταχθούν ως πάροχοι ιατρικού τουρισμού.
3. Να οργανωθούν πακέτα που να περιέχουν μεταφορά, διαμονή, τουρισμό/ξενάγηση και ιατρική πράξη.
4. Θα πρέπει να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί το κοινό αναφορικά με τις επιλογές και τις δυνατότητες που προσφέρει ο ιατρικός τουρισμός.Πρέπει να υπάρχει διασφάλιση της ποιότητας καθώς και η πιστοποίηση των υψηλών προδιαγραφών των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών που θα γίνεται άμεσα αντιληπτό από τον ασθενή και θα έχει επίπτωση στην αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών υγείας.
Η φυσική ασφάλεια και η διαχείριση των υποδομών της μονάδας σύμφωνα με διεθνή πρότυπα ποιότητας ISO και HACCP και ιδιαίτερα για ομάδες ασθενών που έχουν ειδικές ανάγκες μόνιμες ή μετα-θεραπευτικές.
Να παρέχεται ασφαλής και άμεση διαχείριση και διακίνηση της Ιατρικής Πληροφορίας και να πιστοποιείται η αποδεδειγμένη κλινική αποτελεσματικότητα των τομέων εξειδίκευσης των θεραπευτικών μονάδων και να ελέγχεται η συνεχής εκπαίδευση του επιστημονικού και υγειονομικού προσωπικού με ταχύρρυθμα workshops, προσαρμοσμένα στις ανάγκες της κάθε μονάδας και του αντικειμένου των παρεχομένων ιατρικών υπηρεσιών. Η μονάδα οφείλει να είναι διασυνδεδεμένη με τριτοβάθμιες ιατρικές μονάδες ή να λειτουργεί μέσα σε οργανωμένη κλινική και να παρέχει ένα δίκτυο αξιόπιστων συνεργατών από τον τουριστικό και ξενοδοχειακό κλάδο καθώς και ένα μηχανισμό διακίνησης ασθενών σε διεθνές επίπεδο (Medical Tourism Facilitators).
Κάθε ιατρική μονάδα πρέπει να πιστοποιείται από ένα από τους διεθνείς οργανισμούς πιστοποίησης (οι κυριότεροι είναι η JCI και η TEMOS). Η πιστοποίηση για παρόχους υγείας πρέπει να καλύπτει τις στοιχειώδεις προδιαγραφές των συστημάτων διασφάλισης ποιότητας σύμφωνα με διεθνή πρότυπα ποιότητας (αρχές ISO 9001, 18001, 14001, 22000- HACCP).
Επίσης το Υπουργείο Υγείας με την θέσπιση επιτροπών ελέγχου θα πρέπει να παρέχει πιστοποίηση του επιπέδου των ιατρικών υπηρεσιών των μονάδων ιατρικού τουρισμού μέσω ενός θεσμικού οργάνου όπου θα μετέχει η τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Οι μονάδες ιατρικού τουρισμού δεν μπορούν να λειτουργήσουν από μόνες τους γιατί δεν αρκεί μόνο η προώθηση και οι ατομικές πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η παροχή υψηλού επιπέδου ιατρικής περίθαλψης να γίνει εθνική υπόθεση και να διεισδύσει έτσι στα παγκόσμια κανάλια υγείας και τουρισμού, ταυτόχρονα με το κύρος ενός στρατηγικού προγράμματος ανάπτυξης σε μεγέθη που μπορεί κάθε μονάδα να υποστηρίξει από μόνη της.
