Του Γιώργου Καραγιάννη
Έρχεται κάποια στιγμή που αποκαλύπτεται τι πραγματικά είναι ένας άνθρωπος είτε βασιλιάς είναι είτε στρατιώτης, είτε πλούσιος είτε πένης είτε δίκαιος είτε αμαρτωλός, που λένε και τα ιερά γράμματα. Για όλους έρχεται η ώρα της αποκαλύψεως είτε κληρικός είναι είτε λαϊκός , είτε πιστεύει είτε δεν πιστεύει. Τίποτα δεν μπορεί να μείνει κρυφό. Kαι σε μια στιγμή κρίσης έρχεται η στιγμή της αλήθειας. Αυτό συνέβη και με την περίπτωση του αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου Β΄. Ήταν αρκετή μια κρίση στις σχέσεις Εκκλησίας –Πολιτείας, ένας «καυγάς» , ένας «Ιερός Πόλεμος υπέρ βωμών και εστιών», μια «μάχη μέχρις εσχάτων» , όπως θέλετε ονοματίστε αυτή την ιστορία που άρχισε με τις επιπόλαιες και ανιστόρητες τοποθετήσεις του Νίκου Φίλη (κλασσικό παράδειγμα κούφιου κοσμοπολίτικου αντικληρικαλισμού της τάχα μου «ανανεωτικής» Αριστεράς στη χώρα μας, τύπου Ρεπούση) , για να φανεί τι ακριβώς πρεσβεύει ο αρχιεπίσκοπος ο πράος , ο διακριτικός (και με την εκκλησιαστική έννοια του όρου), ο μετριοπαθής, ο διαλλακτικός όπως επί χρόνια εμφανιζόταν και τον παίνευαν πρώτοι από όλους κάποιοι διανοούμενοι της «καθ’ ημάς Αριστεράς» , αρχικά της σημιτικής και πρόσφατα της Συριζαίικης.
Μια εισήγηση από τα παλιά
Κι όμως έφτασε η εισήγησή του στην πρώτη μέρα των εργασιών της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος για να αποκαλυφθεί ο πραγματικός Ιερώνυμος. Μια εισήγηση που δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από ανάλογες εισηγήσεις των χρόνων του Εμφυλίου Πολέμου και των «πέτρινων» μετεμφυλιακών καιρών. Κι όσο κι αν ο αρχιεπίσκοπος έξυπνα ( μην ξεχνάτε ότι είναι και αρβανίτης, από τα Οινόφυτα της Βοιωτίας) στην εισήγηση του «δανείζεται» τα λόγια και τις σκέψεις του εκ των «αδιαλλάκτων» της Ιεραρχίας μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ ( τα οποία βεβαίως υιοθετεί) η ουσία παραμένει η ίδια: Ο αρχιεπίσκοπος με την εισήγησή του έδειξε πως έβλεπαν και βλέπουν οι κορυφές της Ιεραρχίας τις σχέσεις τους με το Κράτος αλλά και με τις προοδευτικές ιδέες.
Το πρώτο, το Κράτος, το θεωρούν προνομιακό εταίρο με το οποίο η Εκκλησία, παρά την τεράστια πνευματική δύναμη που διαθέτει, διατηρεί ισχυρότατους δεσμούς που της επιτρέπουν να έχει «κοσμικές εξουσίες» και να παρεμβαίνει σε κύριους τομείς της δημόσιας ζωής χωρίς ουδείς να αμφισβητεί τη δράση της.
Τις δεύτερες , τις προοδευτικές ιδέες δεν έπαψε και δεν παύει να τις ξορκίζει και να τις πολεμά. Από τα χρόνια του μεσοπολέμου με τις εκστρατείες κατά των «μαλλιαροκομμουνιστών», την εποχή του Εμφυλίου όταν αποτελούσε τον κύριο ιδεολογικό βραχίονα του αντικομμουνιστικού αγώνα και τους κληρικούς που υπηρέτησαν στον «Παρθενώνα» της Μακρονήσου ,μέχρι τη συμμετοχή μητροπολιτών στην οργάνωση του σχεδίου «Περικλής» για τον περιορισμό της επιρροής της ΕΔΑ αλλά και τα χρόνια της Χούντας των συνταγματαρχών.
Το πρωί της Τρίτης λοιπόν μόλις συγκεντρώθηκαν οι μητροπολίτες στο Συνοδικό Μέγαρο της οδού Ιασίου στο Κολωνάκι πήγαν στο παρεκκλήσι των Παμμεγίστων Ταξιαρχών της Μονής Πετράκη. Παρακολούθησαν τη λειτουργία και στη συνέχεια πήγαν στην αίθουσα συνεδριάσεων της Ιεραρχίας. Εκεί σύμφωνα με το τυπικό είχανε μια ακόμη Ακολουθία και αφού ολοκληρώθηκε κι αυτή άρχισε ο αρχιεπισκοπικός εξάψαλμος:
«Τα κόμματα της Αριστεράς, είπε ο αρχιεπίσκοπος, με τη γνωστή φιλοσοφικο-κοινωνική βιοκοσμοθεωρία του κομμουνιστικού κοσμοειδώλου, όπως γνώρισε τον χωρισμό αυτό ο καταρρεύσας υπαρκτός σοσιαλισμός στο ανατολικό μπλοκ, που στην ουσία ήταν ο διωγμός της θρησκευτικής πίστεως, ελαύνονται από αποτυχημένα αθεϊστικά ιδεολογήματα και συναντώνται με τα υπόλοιπα κόμματα του νεοφιλελεύθερου χώρου κάτω από τις ντιρεκτίβες της νέας εποχής και της νέας τάξεως. Μιλούν για χωρισμό εκκλησίας και Κράτους επικαλούμενοι δήθεν προοδευτικά συνθήματα. Οι αντιλήψεις, όμως, περί χωρισμού είναι του περασμένου αιώνα που γεννήθηκαν κάτω από μισαλλόδοξο αντιθρησκευτικό και αντικληρικαλιστικό λαϊκιστικό πνεύμα που δεν συμβιβάζεται με τις σημερινές πολιτειακές και θρησκευτικές αντιλήψεις»για να διευκρινίσει πως αυτά τα είπε «δανειζόμενος σκέψεις του αγαπητού αδελφού, σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς κ. Σεραφείμ».
Οι δανεικές «σκέψεις»
Παρατήρηση πρώτη: Ο αρχιεπίσκοπος «δανείστηκε σκέψεις» , υιοθετώντας τις βεβαίως, ενός μητροπολίτη γνωστού για τις αντισημιτικές ( έχει πει πως οι Εβραίοι χρηματοδότησαν τον Χίτλερ) και ομοφοβικές απόψεις του. Ένα κληρικό που υπέβαλε μήνυση για το θεατρικό έργο Corpus Christi, που ανέβηκε στο θέατρο Χυτήριο το 2012, συνοδευόμενος από Χρυσαυγίτες βουλευτές με επικεφαλής τον φυρερίσκο Παππά. Βέβαια αργότερα τους άσκησε κριτική κατηγορώντας τους για παγανισμό αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι στα δικαστήρια πήγε, κοτζαμού μητροπολίτης αυτός, με τους Χρυσαυγίτες . Ένας μητροπολίτης που πριν χειροτονηθεί στον επισκοπικό βαθμό διέπρεψε ως υπεύθυνος του Δικαστικού Τμήματος της αρχιεπισκοπής Αθηνών, γραμματέας Συνοδικών Δικαστηρίων και ανακριτής σε υποθέσεις κληρικών σε πολλές μητροπόλεις. Λειτουργός μιας Δικαιοσύνης στην οποία σύμφωνα με τα ισχύοντα ακόμη και σήμερα ο παραπέμπων κάποιο κληρικό ( ο προϊστάμενος μητροπολίτης του δηλαδή) είναι και αυτός που τον… δικάζει! Η απόλυτη δεσποτοκρατία …
Προς τιμήν του αρχιεπισκόπου των τανκς
Παρατήρηση δεύτερη: Είναι ίσως γνωστή από παλιότερη ανάρτηση στον «Ημεροδρόμο», όμως θα την επαναλάβουμε εμπλουτισμένη αυτή τη φορά προς εμπέδωσιν. Με την ομιλία του στην Ιεραρχία ο αρχιεπίσκοπος «συνάντησε» ξανά το νεαρό φιλόλογο Γιάννη Λιάπη ( αυτό είναι το κοσμικό του όνομα) , καθηγητή του Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης που χειροτονήθηκε διάκονος το Δεκέμβριο του 1967. Πνευματικός πατέρας του νεαρού διακόνου ήταν ο μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας Νικόδημος Γραικός.
O Νικόδημος ήταν στέλεχος της παραεκκλησιαστικής οργάνωσης «Ζωή», με υπηρεσία στο Στρατό όπου υπηρέτησε ως διευθυντής της Θρησκευτικής Υπηρεσίας με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη στα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου. Μετά το χουντικό πραξικόπημα τον Απρίλιο του 1967, την αναγκαστική απομάκρυνση ( ουσιαστικά εκπαραθύρωση) του γηραιού αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου και την άνοδο στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, με την ωμή παρέμβαση της Χούντας, του πρωθιερέα των ανακτόρων, εξομολόγου της βασιλικής οικογένειας και στελέχους της «Ζωής» Ιερώνυμου Κοτσώνη, ο Γραικός ήταν ένα από τα πρώτα στελέχη της παραεκκλησιαστικής οργάνωσης που έγινε μητροπολίτης αναλαμβάνοντας τη μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας τον Ιούνιο του 1967. Από τους πρώτους που πήρε κοντά του ο Νικόδημος ήταν και ο νεαρός Γιάννης Λιάπης που όταν χειροτονήθηκε διάκονος, ο πνευματικός του πατέρας του έδωσε το όνομα Ιερώνυμος προς τιμήν του αρχιεπισκόπου των τανκς.
Πέταξε το γάντι
Παρατήρηση Τρίτη: Ο αρχιεπίσκοπος πέταξε το γάντι στην Πολιτεία και για το θέμα του χωρισμού Κράτους -Εκκλησίας . «Η Εκκλησία, κατά την άποψή μου, είπε, δεν πρέπει να ζητήσει ποτέ τον χωρισμό από το λαό της, γιατί αυτό επιδιώκεται. Εκεί αποβλέπει το εγχείρημα. Η Εκκλησία υπήρξε, είναι και θα υπάρχει μάνα αυτού του λαού μαι ό,τι αυτό σημαίνει. Η Πολιτεία αν το θελήσει και έχει την συγκατάθεση αυτού του λαού ας το επιχειρήσει τηρώντας βεβαίως τις υποχρεώσεις πού έχει αναλάβει απέναντι της Εκκλησίας και τις σχετικές συμβάσεις». Μετά τη συνεδρίαση οι εκπρόσωποι Τύπου της Ιεραρχίας επέμεναν ότι η λέξη «δημοψήφισμα» δεν ακούστηκε ούτε μια φορά μέσα στην αίθουσα. Όμως χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει. O αρχιεπίσκοπος το είπε καθαρά προκαλώντας την Πολιτεία ακόμη κι αν δεν χρησιμοποίησε τη συγκεκριμένη λέξη : Αν θέλετε χωρισμό τότε να κάνετε δημοψήφισμα.
Ποια πρέπει να είναι η απάντηση; Το έχουμε ξαναγράψει: Ο χωρισμός θα λύσει μια εκκρεμότητα τη μοναδική που παραμένει , από τις αλλαγές που έφερε στην ελληνική κοινωνία η μεταπολίτευση του 1974 (Διαβάστε: «Χωρισμός εκκλησίας- κράτους: Ένα ώριμο αίτημα»). Μια εκκρεμότητα όχι ενός σοσιαλιστικού αλλά ενός αστικού κράτους , όπως έγινε και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Εδώ και 183 χρόνια από τότε που στον απόηχο της Επανάστασης του 1821 κηρύχτηκε το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ελλάδος και η διοικητική της αυτονόμηση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ο χωρισμός της από την Πολιτεία αποτελεί ένα αίτημα αδικαίωτο παρά τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργεί όχι μόνο στην πολιτική ζωή αλλά και στην καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών. Αλλά να ήμαστε ξεκάθαροι: Ο χωρισμός μπορεί και πρέπει να γίνει με συνταγματική αναθεώρηση, σύμφωνα και με το αστικό Σύνταγμα. Ένα δημοψήφισμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε διχαστικές καταστάσεις σε ώρες που τον λαό τον απασχολούν άλλα προβλήματα. Θα μπορούσε ακόμη να δώσει τη δυνατότητα σε κάθε λογής αγύρτες από τους κλασικούς ακροδεξιούς μέχρι τους διάφορους θεομπαίχτες να οργιάσουν περιφέροντας ανά την Ελλάδα τις παντούφλες του Αγίου τάδε, τμήμα της μυροβόλου χειρός του οσίου δείνα ,τμήματα της οσίας κνήμης διαφόρων αγίων, κάρες μαρτύρων αφού υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες από αυτά τα λείψανα για να κινητοποιήσουν τα πιο καθυστερημένα τμήματα του πληθυσμού με το χριστεμπόριο.
Όχι στα ψεύτικα διλήμματα
Κλείνουμε με μια απαραίτητη σημείωση: Αυτές τις μέρες και με αφορμή το θέμα των Θρησκευτικών και των σχέσεων Κράτους- Εκκλησίας επιχειρείται και στο ζήτημα αυτό να παγιδευτούν οι πολίτες σε ένα δίπολο. Από την μια μεριά η κυβέρνηση που τάχα μου επιδιώκει ένα αναγκαίο εκσυγχρονισμό και από την άλλη η Εκκλησία που αμύνεται υπέρ ιερών και οσίων. Κάποιοι από την κυβέρνηση μάλιστα προσπαθούν να επαναφέρουν από την πίσω πόρτα τη γνωστή από τα χρόνια του ΠΑΣΟΚ « μάχη του φωτός με το σκότος». Να ξεχάσουμε με δυο λόγια τα όσα πράττουν σε βάρος του λαού αυτοί οι «αριστεροί» που έχουν αναλάβει να κάνουν τη βρώμικη δουλειά και να τρέχουμε πίσω από τους διάφορους Φίληδες εναντίον διαφόρων δεσποτάδων και τούμπαλιν.
Όχι. Η θέση κάθε κομμουνιστή , κάθε αριστερού , κάθε προοδευτικού ανθρώπου πρέπει να είναι ξεκάθαρη. Ναι σε αναγκαία μέτρα κατάργησης αναχρονισμών όπως για παράδειγμα στο μάθημα των Θρησκευτικών. Ναι στον αναγκαίο και επίκαιρο χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους. Όχι όμως σε κάλπικες διαχωριστικές γραμμές.
Και το σημαντικότερο: Έχουμε χρέος να κερδηθούν στον αγώνα οι απλοί άνθρωποι που πιστεύουν. (Διαβάστε:«Μαρξιστές και χριστιανοί στον καιρό της κρίσης») Οι πιστοί της διπλανής μας πόρτας που υποφέρουν όπως και όλοι οι άλλοι πολίτες. Οι απλοί κληρικοί που δίνουν καθημερινά αγώνα στήνοντας συσσίτια για φτωχούς Έλληνες και πρόσφυγες Κι αυτούς θα τους κερδίσουμε αν τους αντιμετωπίσουμε όπως αυτοί είναι και όχι όπως εμείς θα θέλαμε να είναι. Και από την άλλη μεριά να μάθουμε ποια ακριβώς είναι η Εκκλησία της Ελλάδος. Για να μην κάνουμε ανιστόρητα λάθη όπως ο Φίλης που τσουβάλιασε τους χιλιάδες απλούς κληρικούς που πήραν μέρος στο ΕΑΜ και στην Εθνική Αντίσταση με τους δεσποτάδες που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή. Ή να κάνουμε εύκολες κριτικές και να χρησιμοποιούμε χαρακτηρισμούς όπως ο «ακροδεξιός» ο Χριστόδουλος, ο «προοδευτικός» Ιερώνυμος. Και όταν ήρθε η ώρα που είδαμε τον νυν αρχιεπίσκοπο να στηρίζει (ακόμη και με την παρουσία του στο υπουργικό συμβούλιο) την άθλια πολιτική του Γιώργου Παπανδρέου ή τελευταία να κατεβαίνει στο λιμάνι του Πειραιά μαζί με γνωστές κυρίες της αστικής τάξης και να μοιράζει ψίχουλα σε δυστυχισμένους πρόσφυγες για τις ανάγκες μιας φωτογραφίας να μένουμε άφωνοι , παγιδευμένοι σε εύκολες κρίσεις. Kαι η απάντηση είναι απλή, απλούστατη. Μας το λέει και η νεώτερη ιστορία : Γιατί αυτή είναι η δουλειά των αρχιεπισκόπων. Γι’ αυτό και στις περισσότερες εκλογές προκαθημένων της Εκκλησίας της Ελλάδος η παρέμβαση της Πολιτείας ήταν άμεση και πολλές φορές απροσχημάτιστη.
Υστερόγραφο: Μ’ αυτά και μ’ αυτά το θέμα των Θρησκευτικών πέρασε σε τρίτη μοίρα. Φρόντισε όμως γι’ αυτό ο υπουργός Άμυνας. Πήγε στην αρχιεπισκοπή μεταφέροντας κυβερνητικό μήνυμα παράδοσης μετά το «αμάρτημα» του Φίλη. Έκανε μετάνοια φίλησε το χέρι του αρχιεπισκόπου και συμφώνησαν να αρχίσει από μηδενική βάση ο διάλογος. Όπως δηλαδή θέλει η Εκκλησία και είχε συμφωνηθεί αρχικά αλλά τους χάλασε τη μανέστρα η κίνηση του υπουργού Παιδείας ( και βεβαίως όσων βρίσκονταν πίσω ή δίπλα σ΄ αυτόν)…