Του Λευτέρη Θ. Χαραλαμπόπουλου

Είναι γνωστό ότι τα πανεπιστήμια, ιδίως τα δημόσια, ενοχλούν όσους πιστεύουν ότι τα πάντα είναι εμπορεύματα, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης, και όσους δεν θέλουν να υπάρχουν χώροι ζωντανής συζήτησης, αμφισβήτησης και κριτικής σκέψης, Το είδαμε, άλλωστε, και στις ΗΠΑ με τις επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ σε μερικά από τα πιο σημαντικά αμερικανικά πανεπιστήμια.

Στην Ελλάδα, γύρω από τα Πανεπιστήμια στήθηκε μια ολόκληρη βιομηχανία «συκοφάντησης» γύρω από τη διαβόητη «ανομία» και «παραβατικότητα». Δεν παραβλέπω ότι υπήρξαν προβλήματα κατά καιρούς, αλλά τα πανεπιστήμια ούτε είναι, ούτε ήταν ποτέ Φαρ – Ουέστ.

Ή, για να το πω διαφορετικά, Φαρ-Ουέστ ήταν στα μάτια όσων θεωρούσαν ότι δεν πρέπει να γίνονται ποτέ συνελεύσεις, καταλήψεις και διαδηλώσεις. Εντός και εκτός πανεπιστημίων.

Άλλα, είναι τα πραγματικά προβλήματά των πανεπιστημίων: η έλλειψη πόρων για να μην καταρρεύσουν οι υποδομές τους, η έλλειψη προσωπικού, διδακτικού και διοικητικού, και μια γραφειοκρατία που δεν τους επιτρέπει να αναλαμβάνουν πιο εύκολα πρωτοβουλίες.

Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και έτσι έχουν σημαντικές διακρίσεις σε διεθνές επίπεδο, όπως φαίνεται από την άνοδό τους σε σχετικές κατατάξεις.

Ωστόσο, για αυτούς που εκθειάζουν τα αμφίβολης ποιότητας σουπερμάρκετ πτυχίων που ετοιμάζονται για τη χώρα μας, όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα.

Γι’ αυτό και όποτε βρουν ευκαιρία επιτίθενται στο δημόσιο πανεπιστήμιο.

Το είδαμε αυτό και με αφορμή το περιστατικό που έγινε στη Νομική Σχολή, στη διάρκεια μιας φοιτητικής εκδήλωσης. Προφανώς και το περιστατικό αυτό είναι απόλυτα καταδικαστέο. Όμως, το ερώτημα είναι: δείχνει αυτό ότι τα δημόσια πανεπιστήμια είναι ανίκανα να κάνουν τη δουλειά τους, όπως βγήκαν αμέσως διάφοροι να πουν, στοχοποιώντας και τα ιδρύματα και τις εκλεγμένες διοικήσεις τους;

Γι’ αυτό και πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα, έτσι ώστε να σταματήσει μια προσπάθεια που μόνο ως συκοφάντηση του δημόσιου πανεπιστήμιου μπορεί να περιγραφεί.

Καταρχάς, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή τη στιγμή πανεπιστημιακό άσυλο δεν υπάρχει. Ήταν πολιτική επιλογή αυτής της κυβέρνησης να θεσμοθετήσει την κατάργηση αυτού του ιδιαίτερου καθεστώτος.

Μόνο που η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου έφερε την Πολιτεία αντιμέτωπη με σημαντικές ευθύνες.

Γιατί όσο ίσχυε το καθεστώς του πανεπιστημιακού ασύλου, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι τα πανεπιστήμια, τόσο οι διοικήσεις τους, όσο και η ευρύτερη πανεπιστημιακή κοινότητα είχαν τη σημαντική ευθύνη να εξασφαλίζουν ότι τα πανεπιστήμια είναι χώροι όπου με ασφάλεια γίνεται η διδασκαλία και η έρευνα, όπως και η ελεύθερη συζήτηση και διακίνηση ιδεών, που άλλωστε ιστορικά ήταν ο λόγος που υπήρχε το άσυλο, που σκοπό είχε να προστατεύει αυτή ακριβώς την ελευθερία.

Όμως, όταν η Πολιτεία κατήργησε το άσυλο ανέλαβε, όπως και με κάθε δημόσιο χώρο, τη βασική ευθύνη ώστε και τα πανεπιστήμια ως δημόσιοι χώροι να είναι πραγματικά ασφαλείς χώροι για όσους εργάζονται και σπουδάζουν σε αυτά.

Να το πω πολύ απλά: όπως η Πολιτεία έχει την ευθύνη να εξασφαλίσει ότι δεν θα γίνονται, ληστείες και κλοπές και βιαιοπραγίες και βιασμοί και διακίνηση ναρκωτικών γενικά στην επικράτεια, έτσι έχει σε τελική ανάλυση και την ευθύνη ώστε να μπορεί να γίνει με ασφάλεια μια εκδήλωση σε μια πανεπιστημιακή σχολή. Όπως και έχει την ευθύνη τα πανεπιστήμια να μην στερούνται του απαραίτητου προσωπικού φύλαξης, ούτε και των πόρων για να αποκτήσουν τον εξοπλισμό που κάνει τους χώρους πιο ασφαλείς.

Δηλαδή, πλέον όταν συμβαίνει ένα τέτοιο περιστατικό η κριτική πρέπει να στρέφεται πρωτίστως προς την Πολιτεία.

Κανείς δεν λέει τα πανεπιστήμια να είναι αστυνομοκρατούμενα. Αλλά δεν μπορεί τόσα χρόνια να μην έχει υπάρξει κανένας σχεδιασμός από την αστυνομία και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για το πώς θα μπορούσαν να προληφθούν τέτοια φαινόμενα χωρίς να διαταραχθεί η ομαλή λειτουργία των ΑΕΙ, για το πώς θα μπορούσαν να μην μπουν σε ένα πανεπιστημιακό κτίριο κουκολουφόροι τραμπούκοι, για το πώς δεν θα γίνουν ζημιές ή φθορές. Είναι ένα πράγμα, να πρέπει και τα πανεπιστήμια να οργανώνονται από τη μεριά τους και άλλο να φορτώνονται και ευθύνες που αφορούν την Πολιτεία.

Εκτός βέβαια και εάν στην πραγματικότητα κάποιοι βολεύονται με τη σημερινή κατάσταση.

Δηλαδή, βολεύονται να έχουν αφορμές να συκοφαντούν τα δημόσια πανεπιστήμια, ώστε να διαφημίζουν ως εναλλακτική λύση τα αμφίβολης ποιότητας ιδιωτικά που έρχονται.

Βολεύονται να μπορούν να φτιάχνουν την ψευδή εικόνα ότι τα πανεπιστήμια είναι «πεδία μάχης».

Βολεύονται να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα των κινημάτων μέσα στο πανεπιστήμιο αλλά και να υποτιμούν το τεράστιο εκπαιδευτικό, ερευνητικό και κλινικό έργο που πραγματοποιείται εκεί.

Κοντολογίς, βολεύονται να υπονομεύουν έναν δημόσιο θεσμό που έχει αποδείξει ότι απολαμβάνει πολύ μεγάλης εμπιστοσύνης από τη μεριά των πολιτών, αποτελώντας ουσιαστικά την εξαίρεση σε ένα ευρύτερο τοπίο κρίσης των θεσμών και πολύ μεγάλης δυσπιστίας των πολιτών.

Σε κάθε περίπτωση, με κάποια πράγματα καλό είναι να μην παίζουμε.

Τα Δημόσια Πανεπιστήμια είναι οι μεγάλες «δεξαμενές σκέψης» της χώρας μας.

Εκεί είναι που σε μεγάλο βαθμό σχεδιάζεται το επιστημονικό αλλά και παραγωγικό μέλλον της χώρα μας.

Οφείλουμε να τα προστατεύσουμε και τα στηρίξουμε με κάθε δυνατό τρόπο.

Είναι μια αναγκαία επένδυση στο αύριο.

in.gr