Αναλυτική Παρέμβαση του Προέδρου του Τ.Ε.Ε. Δυτικής Κρήτης για την Ενδεχόμενη Σύνδεση Πυρκαγιών με Εγκατάσταση Ανεμογεννητριών

Στο φόντο της πρόσφατης πυρκαγιάς στο Σέλινο και της δημόσιας συζήτησης που φουντώνει γύρω από τον ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και δη των ανεμογεννητριών, ο Βασίλης Κοντεζάκης, πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.) – Τμήμα Δυτικής Κρήτης, διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π. και Συγκοινωνιολόγος, παρεμβαίνει δημόσια με μια τεκμηριωμένη και εκτενή ανάρτηση. Με στόχο να βάλει τάξη στον διάλογο περί σχέσης εμπρησμών και επενδύσεων σε αιολικά πάρκα, ο κ. Κοντεζάκης παρουσιάζει ένα πλέγμα νομικών και νομολογιακών δεδομένων που ρίχνει φως σε αυτό το ακανθώδες θέμα.

Τα δεδομένα που παίζουν ρόλο

1. Συνταγματικό Πλαίσιο: Το άρθρο 117 παρ. 3 του Συντάγματος απαγορεύει τη χρήση αναδασωτέων εκτάσεων για οποιονδήποτε άλλο σκοπό. Ωστόσο, το άρθρο 24 επιτρέπει εξαιρέσεις για έργα «υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος».

2. Νομοθεσία Δασών: Ο Ν.998/1979 (άρθρα 38, 45) απαγορεύει έργα μεγάλης κλίμακας σε δασικές εκτάσεις, με το άρθρο 58 να αφήνει «παραθυράκια» για υποδομές μικρής κλίμακας, που μπορούν να εξελιχθούν.

3. Στατιστικά Δεδομένα: Σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ, μόλις 0,06% των αιολικών έργων στην Ελλάδα έχει τοποθετηθεί σε καμένες αναδασωτέες εκτάσεις.

Νομολογιακά Προηγούμενα – Οι Αποφάσεις του ΣτΕ

• Απόφαση 2499/2012: Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (με εισηγήτρια την Κατερίνα Σακελλαροπούλου) ενέκρινε την εγκατάσταση αιολικού σταθμού σε αναδασωτέα έκταση 188 στρεμμάτων στον Ελικώνα Βοιωτίας, επικαλούμενη λόγους εθνικού συμφέροντος.

• Απόφαση 3012/2015: Το ΣτΕ έκανε ένα «βήμα πίσω», απαγορεύοντας αντίστοιχα έργα σε καταφύγια άγριας ζωής, ενισχύοντας ξανά την απαγορευτική γραμμή του άρθρου 117.

Οι εξαιρέσεις που ανοίγουν το δρόμο

Αν και γενικά απαγορεύονται τα έργα σε καμένες εκτάσεις, υπάρχουν περιπτώσεις που επιτρέπουν παρεκκλίσεις:

• Μη δασικές ή ιδιωτικές εκτάσεις (π.χ. φρυγανικά ή χορτολιβαδικά εδάφη) μπορούν να αδειοδοτηθούν.

• Προγενέστερη άδεια ή αίτηση πριν την πυρκαγιά μπορεί να διατηρεί το δικαίωμα εγκατάστασης.

• Αλλαγές χαρακτηρισμού γης μετά από πυρκαγιές έχουν καταγραφεί, αν και δεν συνάδουν με το πνεύμα του Συντάγματος.

Περιπτώσεις που σηκώνουν ερωτήματα

Ο κ. Κοντεζάκης υπενθυμίζει δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις:

• Ελικώνας (Βοιωτία): Το έργο ανεμογεννητριών υλοποιήθηκε σε αναδασωτέα έκταση μετά από πυρκαγιά του 1998, βάσει της απόφασης του 2012.

• Έβρος (2023): Λιγότερο από 20 ημέρες μετά τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί στην Ε.Ε., εγκρίθηκε αιολικό έργο εντός καμένης περιοχής Natura. Η έγκριση δόθηκε παρά τις αρνητικές εισηγήσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ και χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση από το ΥΠ.ΕΝ.

«Όλα απαγορεύονται και όλα επιτρέπονται…»

«Η προσωπική μου άποψη είναι ότι έχουν δίκιο αυτοί που εκφράζουν ανησυχίες ή είναι καχύποπτοι για το θέμα των εσκεμμένων εμπρησμών με σκοπό την εκμετάλλευση των εκτάσεων, διότι πολύ απλά τίποτα δεν είναι πλήρως νομικά διασφαλισμένο και αποδεικνύεται από τα παραπάνω.

Από εκεί και πέρα για να υπάρξει ουσιαστικό αποτέλεσμα στις ανησυχίες και αυτές να μην εξαντλούνται σε συγκρούσεις διαφωνούντων στο διαδίκτυο, έχει μεγάλη σημασία και ο τρόπος προσέγγισης του κάθε θέματος, πρέπει να δημιουργούνται δομημένα επιχειρήματα, είτε όσον αφορά την ενημέρωση προς τον κόσμο με σκοπό την λαϊκή πίεση προς τα νομοθετικά όργανα, είτε όσον αφορά την βάση ελέγχου σε θεσμικό επίπεδο με στόχο κάποια στιγμή να συμφωνήσουν όλοι για τα βασικά και να αποφασιστεί οριζόντια νομοθετική προστασία των αναδασωτέων εκτάσεων αλλά και των πραγματικών δασών.», σχολιάζει δηκτικά ο κ. Κοντεζάκης, αποτυπώνοντας το κλίμα θεσμικής ασάφειας που επιτρέπει νομοθετικά «παραθυράκια» και ανοίγει την πόρτα στην καχυποψία για σκοπιμότητες πίσω από εμπρησμούς.