Οι «αψιμαχίες» των κυβερνήσεων που είδαμε με την έλλειψη μασκών προστασίας, μπορούν να μετατραπούν σε αδίστακτο ανταγωνισμό μόλις κυκλοφορήσει το πρώτο εμβόλιο κορωνοϊού στην αγορά, προειδοποιεί ο Ηλίας Μόσιαλος, σε μία μακροσκελή συνέντευξη στην ισπανική El País.
Ο επικεφαλής του Τμήματος Πολιτικής της Υγείας της Σχολής του Λονδίνου και σύμβουλος της κυβέρνησης της Ελλάδας για την πανδημία Covid-19 υποστηρίζει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν για να αγοράσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για το μελλοντικό εμβόλιο και να εγγυηθούν τη μαζική παραγωγή τους σε παγκόσμια κλίμακα. Η πρωτοβουλία έχει στηριχθεί από τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ο κύριος Μόσιαλος ελπίζει πως θα υιοθετηθεί όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και από τις G20 χώρες, έτσι ώστε το εμβόλιο να είναι διαθέσιμο σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Ο καθηγητής απάντησε στις ερωτήσεις του Bernardo de Miguel, δίνοντας παραδείγματα για την έλλειψη αλληλεγγύης της κυβέρνησης των ΗΠΑ αλλά και πιο συγκεκριμένα για τους περιορισμούς στις εξαγωγές προστατευτικού υλικού ή εξοπλισμού και αντισηπτικών από διάφορες χώρες, όπως της Γερμανίας, και εξήγησε πως το πρόβλημα έγκειται στο ότι «… αντί να δούμε μια ευρωπαϊκή απάντηση, διαπιστώσαμε ασυντόνιστες και αδιάφορες εθνικές απαντήσεις».
Μίλησε για τον ανταγωνισμό που θεωρεί πως θα είναι ακόμα πιο έντονος την ημέρα που θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο. Συγκεκριμένα δήλωσε
«…Υπάρχουν πλέον περισσότερες από 140 θεραπείες και εμβόλια στην πειραματική φάση και 11 από αυτές σε κλινικές δοκιμές. Είναι ένας σημαντικός αριθμός και νομίζω ότι θα αυξηθεί. Η αναμονή ενός εμβολίου εντός ενός έτους είναι πολύ αισιόδοξη και θα πρέπει πρώτα να ελεγχθεί για να επιβεβαιωθεί η ασφάλειά του. Ακόμα και τότε, θα πρέπει να εξετάσουμε εάν διαθέτουμε την απαραίτητη παραγωγική ικανότητα για να εξασφαλίσουμε την παροχή μεγάλων ποσοτήτων σε όλες τις χώρες.’ Ως σύμβουλος της κυβέρνησης της Ελλάδας για την πανδημία Covid-19, μιλάει για την πρότασή του ‘Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προτείνω την απόκτηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας από τις εταιρείες που θα είναι επιτυχείς στην ανάπτυξη του εμβολίου, έτσι ώστε αυτά τα δικαιώματα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άλλες εταιρείες για να παράγουν σε μεγάλη κλίμακα. Διαφορετικά, θα μπορούσε να χαθεί πολύς χρόνος και το εμβόλιο πιθανότατα να είναι διαθέσιμο μόνο σε μια χούφτα χώρες, κατά πάσα πιθανότητα τις πιο ισχυρές».
Την πρότασή αυτή στήριξε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Κυρ. Μητσοτάκης, και ο Μόσιαλος εξηγεί «Η Ελλάδα πρόκειται να εγείρει επίσημα την πρόταση στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και είμαι βέβαιος ότι θα συζητηθεί. Και ελπίζω ότι πολλές άλλες χώρες θα το υποστηρίξουν, διότι διαφορετικά δεν θα έχουν γρήγορη και εύκολη πρόσβαση στο εμβόλιο. Εξάλλου, δεν πρόκειται για ‘απαλλοτρίωση’ των φαρμακευτικών εταιρειών, αλλά για την απόκτηση των δικαιωμάτων αυτών. Αλλά ο στόχος είναι το εμβόλιο να φτάσει σε ολόκληρο τον πληθυσμό το συντομότερο δυνατό. Ο Bill Gates πρόκειται να χρηματοδοτήσει επτά κέντρα παραγωγής επειδή γνωρίζει ότι ακόμα και αν διαθέτουμε το εμβόλιο, θα είναι πολύ δύσκολο να κατασκευαστεί σε μεγάλες ποσότητες. Αλλά ακόμη και ο Gates δεν θα είναι σε θέση να υποστηρίξει το εμβόλιο αν τα δικαιώματα δεν είναι διαθέσιμα. Επομένως, η πνευματική ιδιοκτησία του εμβολίου πρέπει να είναι δημόσιο αγαθό.»
Διορατικός, και εξηγώντας τη στρατηγική μίλησε τη σημασία των έγκαιρων βημάτων σε αυτό το επίπεδο «…Η Χιλή και η Κόστα Ρίκα υπέβαλαν ακόμη πιο ριζοσπαστικές προτάσεις για δωρεάν διάθεση του εμβολίου χωρίς δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Νομίζω ότι η πρότασή μας είναι πιο ρεαλιστική, διότι δεν αποθαρρύνει τις εταιρείες από το να συνεχίσουν τις έρευνες και τους εξασφαλίζεται οικονομική ανταμοιβή για το έργο τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θέλουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση εγκαίρως, έτσι ώστε περισσότερες κυβερνήσεις να μπορούν να υποστηρίξουν αυτή την ιδέα.»
Η συνέντευξη στην El País κλείνει με τον κύριο Μόσιαλο να ανοίγει άλλο ένα θέμα «Το εμβόλιο πρέπει να είναι δημόσιο αγαθό, επειδή θέλουμε να σώσουμε τον πλανήτη, και όχι μόνο τους κατοίκους μίας συγκεκριμένης χώρας. Ο ιός είναι παγκόσμιος, επομένως χρειαζόμαστε μια παγκόσμια απάντηση, όχι να τον αντιμετωπίζουμε σαν μια επιδημία που επηρεάζει μια συγκεκριμένη χώρα. Και αυτό συνεπάγεται επίσης σημαντικές ηθικές πτυχές όσον αφορά την ισότιμη κατανομή επιστημονικών ανακαλύψεων».