Η κλιματική αλλαγή συνιστά μια υπαρξιακή απειλή για τον ανθρώπινο πολιτισμό σε βραχυπρόθεσμο έως μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, σύμφωνα με ένα «σενάριο» που έδωσε στη δημοσιότητα το Εθνικό Κέντρο Breakthrough για την Αποκατάσταση του Κλίματος στη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Το Κέντρο διαβλέπει καθόλου αμελητέες πιθανότητες να καταρρεύσει η ανθρώπινη κοινωνία έως το 2050, αν δεν ληφθούν σοβαρές δράσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία για να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας.
Η κεντρική θέση του «τρομοκρατικού σεναρίου» είναι ότι μέχρι σήμερα οι κλιματολόγοι και λοιποί επιστήμονες έχουν κάνει πολύ συντηρητικές προβλέψεις για το πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει τον πλανήτη και μάλιστα στο όχι μακρινό μέλλον. Όπως λένε οι δύο συγγραφείς του «σεναρίου» Ντέηβιντ Σπρατ και Ίαν Ντάνλοπ (ο πρώτος επιστήμονας του κλίματος και ο δεύτερος μέλος της Λέσχης της Ρώμης και πρώην διευθυντικό στέλεχος πετρελαϊκών εταιρειών), η κλιματική κρίση – όρος προτιμότερος πλέον από την κλιματική αλλαγή- είναι κάτι μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο από οτιδήποτε άλλο έχουν αντιμετωπίσει οι άνθρωποι μέχρι σήμερα.
Τα υπάρχοντα μοντέλα πρόβλεψης αδυνατούν να ενσωματώσουν όλη αυτή την πολυπλοκότητα και άρα την κλίμακα των πιθανών μελλοντικών συνεπειών. Η αλήθεια είναι πιθανώς πολύ χειρότερη από οποιοδήποτε μοντέλο μέχρι σήμερα, εκτιμούν οι δύο Αυστραλοί ερευνητές.
Όπως αναφέρουν, το σενάριό τους προβλέπει αρχικά ότι οι κυβερνήσεις του πλανήτη θα αγνοήσουν τη συμβουλή των επιστημόνων και δεν θα προχωρήσουν σε μια οικονομία με ολοένα λιγότερες εκπομπές άνθρακα, π.χ. μέσω μαζικής υιοθέτησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η συνέπεια θα είναι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία να ανέβει τελικά έως τα μέσα του αιώνα μας κατά τουλάχιστον τρεις βαθμούς Κελσίου ή και κατά τέσσερις, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ξεπερνώντας κατά πολύ το στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για αύξηση μικρότερη των δύο βαθμών. Αυτό θα οδηγήσει σε εκτεταμένη τήξη των πάγων και σε καταστροφικές ξηρασίες που θα αποψιλώσουν πολλά δάση (τα οποία απορροφούσαν διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας), με αποτέλεσμα να πυροδοτηθεί ένας φαύλος κύκλος, που θα οδηγεί σε ολοένα πιο υψηλές θερμοκρασίες, άνοδο της στάθμης των θαλασσών και ξηρασίες, καθώς επίσης σε άλλα ακραία και φονικά καιρικά φαινόμενα (πλημμύρες, πυρκαγιές κ.α.).
Οι συγγραφείς του σεναρίου υποθέτουν ότι τα 35% της χερσαίας έκτασης της Γης και το 55% του παγκόσμιου πληθυσμού θα εκτίθενται πλέον πάνω από 20 μέρες το χρόνο σε θανατηφόρες θερμοκρασίες πέρα από το όριο της ανθρώπινης επιβίωσης. Σχεδόν το ένα τρίτο του πλανήτη θα μετατραπεί σε έρημο, ολόκληρα οικοσυστήματα της φύσης θα καταρρεύσουν (αρχίζοντας με τα κοράλλια), η γεωργία σε πολλές περιοχές θα πληγεί δραματικά ή θα καταστεί αδύνατη (ξεκινώντας από τους τροπικούς), ενώ περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως από φτωχές χώρες, θα γίνουν κατ’ ανάγκη πρόσφυγες με προορισμό τις πιο πλούσιες χώρες.
Αυτή η μαζική ροή προσφύγων, σε συνδυασμό με την απειλή της υψηλότερης στάθμης των θαλασσών για πολλές παράκτιες μεγαλουπόλεις του ανεπτυγμένου κόσμου, καθώς και η ολοένα μεγαλύτερη έλλειψη τροφίμων και η εντεινόμενη λειψυδρία που θα πλήξει δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους, θα αρχίσουν να δοκιμάζουν την ίδια την αντοχή και τη συνοχή ακόμη και ισχυρών χωρών όπως οι ΗΠΑ.
Στο σημείο αυτό, είναι πιθανό ότι θα ξεσπάσουν ένοπλες συγκρούσεις μέσα στις χώρες και μεταξύ χωρών για τη διασφάλιση ζωτικών πόρων για την επιβίωση (νερού, τροφής, ενέργειας κ.α.), φέρνοντας πιο κοντά ακόμη και την προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου. Η κατάληξη θα είναι «σκέτο χάος», σύμφωνα με το σενάριο, και ίσως «το τέλος του παγκόσμιου ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον ξέρουμε» – κάτι που, άλλωστε, έχουν παρουσιάσει αρκετές κινηματογραφικές ταινίες.
Πώς μπορεί το σενάριο αυτό να μείνει σίγουρα σενάριο φαντασίας; Μόνο αν οι κυβερνήσεις και οι πολίτες αναγνωρίσουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι επείγουσα πρόκληση και πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα. Σύμφωνα με τους Αυστραλούς συγγραφείς, η ανθρωπότητα έχει περιθώριο περίπου μια δεκαετία για να κάνει την παγκόσμια μετάβαση σε μια οικονομία και κοινωνία μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Όπως λένε, η προσπάθεια αυτή πρέπει να «είναι αντίστοιχης κλίμακας με την επείγουσα κινητοποίηση για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» και τουλάχιστον ανάλογη του μεταπολεμικού Σχεδίου Μάρσαλ για την ανάπτυξη ενός κατεστραμμένου κόσμου.
