Για την Αμερική οι μήνες που πέρασαν, εκείνοι που ανήκαν στην εποχή του χειμώνα, ήταν οι πιο ζεστοί στα χρονικά τους. Πιο συγκεκριμένα, από τον Δεκέμβριο έως τον Φεβρουάριο, οι μεγαλύτερες θερμοκρασιακές επιδράσεις σημειώθηκαν στις Άνω Μεσοδυτικές Πολιτείες, στις Μεγάλες Λίμνες και στα Βορειοανατολικά, ενώ τον Φεβρουάριο, η Αλάσκα ήταν 12 βαθμούς Κελσίου θερμότερη κατά μέσο όρο.
Ο ίδιος μήνας, ήταν επίσης ο θερμότερος Φεβρουάριος που έχει καταγραφεί παγκοσμίως, σύμφωνα με την υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα Copernicus, η οποία είχε καταγράψει ότι το 2023 ήταν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ και η πρώτη φορά που ο πλανήτης ξεπέρασε τον 1,5 βαθμό Κελσίου της μέσης πλανητικής αύξησης της θερμοκρασίας από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης.
Όλα αυτά τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής, έχουν οδηγήσει φυσικά στο να γίνονται οι χειμώνες πιο σύντομοι και να εμφανίζονται σαφώς διαφορετικοί από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Και ενώ οι θερμότερες θερμοκρασίες του χειμώνα μπορεί να ακούγονται σαν μια ευπρόσδεκτη αλλαγή για κάποιους, οι επιπτώσεις τους μπορεί να είναι εκτεταμένες.
Για παράδειγμα, τα κουνούπια μπορεί να εμφανιστούν νωρίτερα την άνοιξη, αυξάνοντας τις πιθανότητες να μεταδώσουν ασθένειες που μεταδίδονται με διαβιβαστές, όπως ο δάγκειος πυρετός. Πολλές καλλιέργειες, όπως τα οπωροφόρα και τα καρυδόδεντρα, απαιτούν μια ορισμένη ποσότητα ψύχους κάθε χειμώνα, γνωστή ως “ώρες ψύξης”. Χωρίς αυτό, παράγουν λιγότερο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Επιπλέον, περισσότερες βροχοπτώσεις πέφτουν ως βροχή αντί για χιόνι, αυξάνοντας τον κίνδυνο πλημμυρών το χειμώνα, καθώς τα ποτάμια κατακλύζονται.
Όλα τα παραπάνω φαίνονται να γίνονται ένα πιο συχνό μοτίβο καθώς τα χρόνια περνούν. «Καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται και οι θερμοκρασίες αυξάνονται, το εποχιακό παράθυρο για κρύο καιρό γίνεται όλο και μικρότερο. Αυτό σημαίνει ότι η έναρξη αυτού που θεωρούμε “άνοιξη”… γίνεται όλο και νωρίτερα» λέει στο Vox ο κλιματολόγος Michael Mann του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. Τι διακυβεύεται λοιπόν όταν η άνοιξη έρχεται νωρίτερα;
Θερμοί χειμώνες – σοβαρές συνέπειες
Οι θερμότεροι χειμώνες σημαίνουν σίγουρα λιγότερες ευκαιρίες για να απολαύσουμε το χιόνι, να κάνουμε έλκηθρο και σκι ή να παίξουμε στον πάγο. Όμως, πέρα από το ότι ορισμένες δραστηριότητες γίνονται λιγότερο εφικτές, οι θερμότεροι χειμώνες πρόκειται επίσης να έχουν καταστροφικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Μείωση του πάγου
Οι θαλάσσιοι πάγοι της Ανταρκτικής σημείωσαν και πάλι χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, με τους επιστήμονες να αναρωτιούνται αν είναι η αρχή του τέλους. Οι πάγοι των Μεγάλων Λιμνών παρουσιάζουν επίσης πτωτική τάση, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, ενώ πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε μείωση κατά 70% στην παγοκάλυψη των λιμνών μεταξύ 1973 και 2017. Και που είναι το κακό με αυτό, μπορεί να αναρωτιέστε. Αυτός ο πάγος λειτουργεί ως ρυθμιστής για τα μεγάλα, ανεμογενή κύματα το χειμώνα, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Χωρίς τον πάγο αυτό λοιπόν, οι ακτογραμμές είναι πιο ευάλωτες στη διάβρωση και τις πλημμύρες.
Βέβαια, ο λεπτός πάγος από μόνος του έχει ήδη θανατηφόρες συνέπειες. Στη λίμνη Champlain του Βερμόντ, για παράδειγμα, το ετήσιο τουρνουά παγοψαρέματος ακυρώθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο, όταν τρεις ψαράδες έχασαν τη ζωή τους μετά από πτώση στον πάγο. Το πτώμα του ενός άνδρα βρέθηκε λίγες ώρες αφότου αναμενόταν να επιστρέψει στο σπίτι του από τη λίμνη, ενώ οι άλλοι δύο έχασαν τη ζωή τους όταν το επαγγελματικό τους όχημα έσπασε τον πάγο.
Ο κίνδυνος για τις καλλιέργειες τροφίμων
Τα φυτά ανθίζουν πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο σε μεγάλο μέρος της Ελλάδας, ένα σαφές σημάδι ότι η άνοιξη είναι είτε προ των πυλών είτε έχει ήδη φτάσει, σε ορισμένα μέρη. Πολλά είδη φυτών – συμπεριλαμβανομένων των νάρκισσων, της λυγαριάς, της φορσύθιας και ακόμη και των ανθών κερασιάς – αρχίζουν να ανθίζουν επίσης ήδη στην Ανατολή. Η Theresa Crimmins, διευθύντρια του Εθνικού Δικτύου Φαινολογίας των ΗΠΑ, δήλωσε ότι πρόκειται για τα φυτά που ανταποκρίνονται στις πολύ πρώιμες θερμές θερμοκρασίες. “Τα φυτά, ιδίως εκείνα των εύκρατων συστημάτων, ανταποκρίνονται σε μια σειρά από ενδείξεις προκειμένου να ξυπνήσουν την άνοιξη, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης στην ψύχρα τον χειμώνα, της έκθεσης στη ζέστη την άνοιξη και του μήκους της ημέρας” δήλωσε στο CNN.
Ωστόσο, εάν μετά από μια πρώιμη θερμή περίοδο – όπως αυτή που διανύουμε τώρα – εμφανιστεί ένα άλλο ψυχρό κύμα, η Crimmins δήλωσε ότι αυτό θα μπορούσε να είναι διαταραγμένο και επιζήμιο για τον κύκλο των φυτών. Επιπλέον, καθώς τα μπουμπούκια των λουλουδιών αναπτύσσονται, πολλά είδη χάνουν την ικανότητά τους να ανέχονται τις χαμηλές θερμοκρασίες, πράγμα που σημαίνει ότι ένα ψύχος θα μπορούσε να σκοτώσει τα άνθη και να αφήσει τις καλλιέργειες φρούτων και άλλα προϊόντα ευάλωτα στις ανοιξιάτικες παγωνιές. Αυτό είναι κάτι που ισχύει για ολόκληρο τον κόσμο.
Για παράδειγμα, αυτόν τον Φεβρουάριο, με τις υψηλές θερμοκρασίες να πλήττουν πολιτείες που παράγουν σιτάρι, όπως το Ρατζαστάν και το Γκουτζαράτ, η Ινδία συγκρότησε επιτροπή για την παρακολούθηση των επιπτώσεων της αύξησης της θερμοκρασίας στην καλλιέργεια, σύμφωνα με το Reuters.
Ζώα και υψηλές θερμοκρασίες
Τα φυτά και τα ζώα θα μπορούσαν επίσης να χάσουν τους κύκλους ανάπτυξης και χειμερίας νάρκης τους. Σύμφωνα με την Theresa Crimmins, διευθύντρια του Εθνικού Δικτύου Φαινολογίας και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, τα χρονοδιαγράμματα επικονίασης των φυτών θα μπορούσαν να ανατραπούν, αν αυτά αναδύονται νωρίτερα από ό,τι συνήθως και τα έντομα που τα επικονιάζουν δεν είναι ακόμη έτοιμα να το κάνουν. Επιπλέον, παράσιτα όπως τα κουνούπια θα μπορούσαν επίσης να γίνουν πιο διαδεδομένα, λέει ο Crimmins, και ενδεχομένως να συμβάλουν σε περισσότερες ασθένειες, δεδομένου ότι οι ψυχρότεροι χειμώνες τείνουν να μειώνουν τον πληθυσμό τους.
Παροχές νερού υπό απειλή
Η αλλαγή του χειμώνα θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις και στην παροχή νερού, οδηγώντας σε πολύ μικρότερο όγκο χιονιού από αυτόν στον οποίο βασίζονται σήμερα οι άνθρωποι σε πολλά μέρη του κόσμου. Με το παγωμένο χιόνι που λιώνει αργά με την πάροδο του χρόνου να είναι μια σημαντική πηγή νερού για πολλές χώρες, αυτός ο πόρος θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά αν δεν υπάρχει πολύ χιόνι. “Η παροχή νερού επηρεάζει σχεδόν τα πάντα, όχι όμως μόνο το πόσιμο νερό μας: νερό για τη γεωργία, νερό για υδροηλεκτρική ενέργεια, νερό για δημοτικές χρήσεις. Είναι πραγματικά σημαντική”, λέει η Cara McCarthy, υπεύθυνη προγράμματος στην Υπηρεσία Διατήρησης Φυσικών Πόρων, ανησυχώντας για παγκόσμια ξηρασία.
Ο ποταμός Πο για παράδειγμα, ο οποίος διασχίζει τη γεωργική ενδοχώρα της βόρειας Ιταλίας και τροφοδοτείται από το χιόνι από τις Άλπεις και τις βροχοπτώσεις της άνοιξης, βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ το νερό στη λίμνη Γκάρντα στη βόρεια Ιταλία έχει φτάσει σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ. Έτσι, υπάρχουν φόβοι ότι η Ιταλία, η οποία κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πέρυσι μετά τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 70 ετών, μπορεί να αντιμετωπίσει ένα νέο μεγάλο κύμα ξηρασίας.
Το τέλος των χιονοδρομικών κέντρων;
Ενώ τα χιονοδρομικά κέντρα προσπαθούν να προσαρμοστούν στην αύξηση της θερμοκρασίας, βασιζόμενα στο τεχνητό χιόνι -μια διαδικασία που χρησιμοποιεί πολύ νερό και ενέργεια- τα περισσότερα θα εξακολουθούν να χρειάζονται ψυχρές νυχτερινές θερμοκρασίες για να το κάνουν. Ωστόσο ήδη, ο ασυνήθιστα ζεστός καιρός έχει αφήσει τα χιονοδρομικά κέντρα στις Άλπεις με λίγο ή καθόλου χιόνι. Τον Φεβρουάριο μάλιστα, κορυφαίοι σκιέρ έγραψαν ανοιχτή επιστολή προς τη Διεθνή Ομοσπονδία Σκι και Snowboard απαιτώντας να αναληφθεί δράση για την κλιματική κρίση.
Ωστόσο, πέρα από την επιβίωση των χειμερινών σπορ, ίσως το πιο σημαντικό είναι να καταλάβουμε το πόσες επιπτώσεις και πόσες καταστροφικές πτυχές θα έχει αυτή η συρρίκνωση των εποχών, τόσο για το περιβάλλον μας, όσο και για τη σωματική και ψυχική μας υγεία.