Ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, φονικές πυρκαγιές, έντονες βροχοπτώσεις, πρωτοφανείς πλημμύρες, απαράμιλλες καιρικές καταστροφές και ανησυχητικές μελέτες για ένα δυστοπικό μέλλον. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έγιναν αισθητές σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο ιστότοπος Space.com επέλεξε τα δέκα πιο ακραία καιρικά γεγονότα που βίωσε ο πλανήτης μας το 2023.
- Το 2023 ήταν το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ
Το καλοκαίρι του 2023 ήταν το θερμότερο από την έναρξη των καταγραφών το 1880, ανακοίνωσε η NASA τον Σεπτέμβριο. Η υπερθέρμανση του πλανήτη ενισχύθηκε φέτος από το Ελ Νίνιο, ένα κλιματικό φαινόμενο που επηρεάζει την κατανομή του θερμού θαλασσινού νερού στον Ειρηνικό Ωκεανό και συνεπώς τις βροχοπτώσεις και τις θερμοκρασίες σε όλο τον κόσμο.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Αύγουστος ήταν κατά 1,2 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από τον μέσο όρο για τον συγκεκριμένο μήνα και η περίοδος μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου ήταν 0,23 C θερμότερη από τον μέσο όρο όλων των προηγούμενων καλοκαιριών που έχουν καταγραφεί ποτέ, ανέφερε η NASA.
Ακραίες πυρκαγιές έπληξαν τον Καναδά, θερμοκρασίες ρεκόρ καταγράφηκαν στον Ατλαντικό, ενώ οι νότιες ΗΠΑ και η νότια Ευρώπη βίωσαν αδυσώπητα κύματα καύσωνα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι καθώς η κλιματική αλλαγή επιδεινώνεται, τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνονται όλο και πιο συχνά.
2. Καταστροφική πυρκαγιά στο Μάουι
Μια από τις πιο συγκλονιστικές πυρκαγιές του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο ήταν αυτή που ουσιαστικά εξαφάνισε την πόλη Λαχάινα, έναν ιστορικό οικισμό στο Μάουι της Χαβάης.
Η πυρκαγιά, η οποία ξέσπασε τη δεύτερη εβδομάδα του Αυγούστου, εξαπλώθηκε με πρωτοφανή ταχύτητα, υποδαυλισμένη από τους ανέμους του τυφώνα Ντόρα που περνούσε. Σχεδόν 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην πύρινη κόλαση και χιλιάδες κτίρια έγιναν στάχτη, μεταξύ των οποίων το παλιό δικαστήριο της Λαχάινα και μια εκκλησία των αρχών του 19ου αιώνα.
3. Επιστροφή του Ελ Νίνιο
Το Ελ Νίνιο είναι το ωκεάνιο φαινόμενο κατά το οποίο τα κεντρικά και ανατολικά νερά του Ειρηνικού Ωκεανού κοντά στον Ισημερινό είναι θερμότερα σε σχέση με άλλες περιοχές. Κατά τη διάρκεια του Ελ Νίνιο οι θερμοκρασίες της θάλασσας στον τροπικό ανατολικό Ειρηνικό αυξάνονται κατά 0,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, σύμφωνα με το Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου. Το όριο αυτό ξεπεράστηκε στις αρχές Ιουλίου.
4. Πιθανή κατάρρευση του κρίσιμου συστήματος ωκεάνιων ρευμάτων
Το Μεσημβρινό Ανατρεπόμενο Ρεύμα του Ατλαντικού, το οποίο μεταφέρει θερμό νερό από την Καραϊβική στην Ευρώπη, θα μπορούσε να καταρρεύσει γύρω στα μέσα του αιώνα, ή και νωρίτερα, ήδη από το 2025, προειδοποίησαν ερευνητές τον Ιούλιο.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι το σύστημα ωκεάνιων ρευμάτων, γνωστό ως Μεσημβρινό Ανατρεπόμενο Ρεύμα του Ατλαντικού (AMOC), καταρρέει εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας των ωκεανών που οφείλεται στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Σύμφωνα με την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, το AMOC δεν θα καταρρεύσει αυτόν τον αιώνα, αλλά μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο αμφισβητεί αυτή την εκτίμηση.
Αν οι προβλέψεις της μελέτης του Ιουλίου επιβεβαιωθούν, οι επιπτώσεις θα είναι δραματικές. Η Ευρώπη, ειδικά, θα υφίστατο μια ακραία κλιματική μεταβολή ελλείψει του θερμαινόμενου ρεύματος του Κόλπου. Εκτός από μια πιο παγωμένη Ευρώπη, η κατάρρευση του συστήματος θα επιτάχυνε την άνοδο της θερμοκρασίας στους τροπικούς και ενδεχομένως θα διατάρασσε τα τροπικά πρότυπα βροχής, οδηγώντας σε απρόβλεπτες κλιματικές μεταβολές.
5. Αρνητικό ρεκόρ χαμηλής έκτασης του θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική
Για πολλά χρόνια, η Ανταρκτική έδειχνε ότι αντιστέκεται αρκετά σταθερά στην κλιματική αλλαγή. Όμως το 2023 οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως το νότιο πολικό κάλυμμα πάγου επηρεάζεται από τις επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας. Οι δορυφορικές εικόνες που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της κορύφωσης του καλοκαιριού στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2023 έδειξαν ότι η έκταση των θαλάσσιων πάγων που περιβάλλουν την ήπειρο είχε συρρικνωθεί σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.
Τον Φεβρουάριο, μόνο το 66% της περιοχής που συνήθως καλύπτεται από θαλάσσιο πάγο την συγκεκριμένη περίοδο του έτους, ήταν παγωμένο. Τον Σεπτέμβριο, αμέσως μετά την κορύφωση του νότιου χειμώνα, οι ερευνητές ανέφεραν ένα ρεκόρ χαμηλής μέγιστης ετήσιας έκτασης θαλάσσιου πάγου.
Αυτό είναι πολύ ανησυχητικό καθώς η Ανταρκτική παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της κλιματικής ισορροπίας της Γης. Οι βιολόγοι ανησυχούν ιδιαίτερα για την τύχη πολλών ζωικών ειδών που έχουν προσαρμοστεί στο σκληρό κλίμα της Ανταρκτικής. Τον Αύγουστο, ερευνητές της Βρετανικής Ανταρκτικής Έρευνας ανέφεραν ότι αρκετές αποικίες αυτοκρατορικών πιγκουίνων έχασαν όλους τους νεοσσούς τους, καθώς ο θαλάσσιος πάγος έλιωσε πολύ νωρίς για την εποχή.
6. Καπνός από τις πυρκαγιές στον Καναδά
Ο καπνός από τις πυρκαγιές στον ανατολικό Καναδά επιφύλασσε μια δυσάρεστη έκπληξη στους κατοίκους της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ τον Ιούνιο. Για λίγες ημέρες, η Νέα Υόρκη και η Φιλαδέλφεια βρέθηκαν στην κορυφή του καταλόγου των πιο μολυσμένων πόλεων του κόσμου, στον οποίο συνήθως κυριαρχούν οι ασιατικές μητροπόλεις.
Τα σωματίδια τέφρας που αιωρούνταν στον αέρα παρήγαγαν εντυπωσιακά -αλλά πολύ τοξικά- ηλιοβασιλέματα. Στη Νέα Υόρκη, το άγαλμα της Ελευθερίας και οι ουρανοξύστες του Μανχάταν είχαν καλυφθεί από πορτοκαλί καταχνιά, ενώ επανέρχονται οι μάσκες κατόπιν συστάσεων των ειδικών, ειδικά για εξωτερικούς χώρους. Τα σχολεία στη Νέα Υόρκη ανέστειλαν όλες τις υπαίθριες δραστηριότητές τους, ενώ ο δήμαρχος της πόλης ζήτησε από τους κατοίκους να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους σε εξωτερικούς χώρους.
7. Αλλαγές στην κλίση του άξονα της Γης
Η κλίση του άξονα της Γης αλλάζει εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, διαπίστωσαν φέτος οι επιστήμονες. Από το 1993-2020 ο άνθρωπος μετακίνησε αρκετό νερό για να μετατοπίσει τον βόρειο γεωγραφικό πόλο κατά 80 εκατοστά. Σε αυτή την περίοδο ο άνθρωπος άντλησε 2.150 γιγατόνους νερού από το εσωτερικό του φλοιού του πλανήτη. Αν μια τέτοια ποσότητα χυνόταν στον παγκόσμιο ωκεανό, η επιφάνειά του θα ανέβαινε κατά 6 χιλιοστά.
Οι επιστήμονες γνώριζαν από το 2016 ότι οι διαδικασίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, όπως το λιώσιμο των πάγων, επηρεάζουν την κλίση της Γης, αλλά μόνο όταν πρόσθεσαν το αντλούμενο νερό στις εξισώσεις τους, τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τις παρατηρήσεις τους.
8. Ένα ολοκαίνουργιο νησί
Ένα νέο νησί σχηματίστηκε στα ανοικτά των ακτών της Ιαπωνίας τον Οκτώβριο μετά την έκρηξη ενός υποθαλάσσιου ηφαιστείου κοντά στο νησί Ίβο Τζίμα, περίπου 1.200 χιλιόμετρα νότια του Τόκιο. Η έκρηξη εκτόξευσε κομμάτια βράχου σε ύψος άνω των 50 μέτρων. Αυτά τα θραύσματα συσσωρεύτηκαν και δημιούργησαν το νέο νησί, το οποίο έχει πλάτος 100 μέτρα και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1,6 χιλιομέτρων από την ακτή του Ίβο Τζίμα.
9. Γιγαντιαία ρωγμή στο φλοιό της Γης
Ο καταστροφικός σεισμός που έπληξε την Τουρκία και τη Συρία στις αρχές Φεβρουαρίου άνοιξε μια ρωγμή μήκους 300 χιλιομέτρων στον φλοιό της Γης, η οποία μπορεί να εντοπιστεί από δορυφόρους. Τέτοιου είδους ρήγματα, που προκαλούνται από την κίνηση των τεκτονικών πλακών είναι συνηθισμένα μετά από ισχυρούς σεισμούς. Αλλά αυτή που άνοιξε μετά τους δύο σεισμούς των 7,8 και 7,5 βαθμών, ξεχωρίζει.
Το μήκος της ρωγμής αποτελεί απόδειξη της τεράστιας ποσότητας ενέργειας που απελευθέρωσαν οι σεισμοί καθώς κατέστρεψαν πόλεις και χωριά σε μια περιοχή στο μέγεθος της Γερμανίας. Οι σεισμοί, οι φονικότεροι στην ιστορία της Τουρκίας, σκότωσαν σχεδόν 60.000 ανθρώπους στην Τουρκία και πάνω από 8.000 στη Συρία, ενώ άφησαν άστεγους περίπου 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους.
10. Το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου κινείται ξανά, μετά από σχεδόν 40 χρόνια
Το φθινόπωρο, επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου έχει αποκολληθεί από τις ακτές της Ανταρκτικής και κινείται ανατολικά κατά μήκος των ακτών της παγωμένης ηπείρου. Το παγόβουνο έκτασης 4.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων που ονομάζεται Α23α, αποκολλήθηκε από την παγοκρηπίδα Filchner της Ανταρκτικής το 1986, αλλά παρέμεινε κολλημένο στον πυθμένα της θάλασσας Γουέντελ για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Το A23a ζυγίζει σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο τόνους και έχει περίπου τρεις φορές το μέγεθος της Νέας Υόρκης.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν γιατί αποκολλήθηκε τώρα το παγόβουνο. Ωστόσο έχουν κάποιες θεωρίες.
«Με την πάροδο του χρόνου μάλλον έχει λεπτύνει ελαφρώς και έχει αυτή τη μικρή επιπλέον άνωση που του επέτρεψε να σηκωθεί από τον πυθμένα του ωκεανού και να ωθηθεί από τα ωκεάνια ρεύματα» δήλωσε πρόσφατα στο Reuters ο Όλιβερ Μαρς, παγετωνολόγος στη Βρετανική Ανταρκτική Έρευνα.
ΠΗΓΗ: Space, ΕΡΤ
