Περισσότερες ρωγμές από ποτέ εμφανίζει πλέον το ενιαίο μέτωπο της Δύσης με φόντο την Ουκρανία.
Αναλυτικότερα, μετά από τουλάχιστον 500 ημέρες από τη ρωσική εισβολή, οι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές στην Ουάσιγκτον εκτροχίασαν το περασμένο Σάββατο (30/9) μια προσπάθεια χορήγησης μιας νέας μεγάλης βοήθειας προς την Ουκρανία.
Καταρρέει το ενιαίο μέτωπο της Δύσης;
Μόλις εννέα ημέρες μετά την επίσκεψη του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον για να ζητήσει υποστήριξη, το μπλόκο φανέρωσε τη σκλήρυνση της στάσης των Ρεπουμπλικανών του Κογκρέσου που θέλουν να τερματίσουν τη βοήθεια της Ουάσιγκτον προς το Κίεβο.
Την ίδια στιγμή που οι Ρεπουμπλικάνοι ψήφιζαν «όχι» στο Καπιτώλιο, οι ψηφοφόροι στη Σλοβακία εξέλεξαν έναν φιλορώσο πρωθυπουργό, τον Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος δεσμεύεται να μην στείλει ούτε μία «σφαίρα» στην Ουκρανία και φαίνεται έτοιμος να συνεργαστεί με τον ούγγρο Πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν που εναντιώνεται στην περαιτέρω ευρωπαϊκή υποστήριξη προς το Κίεβο. Η Πολωνία, ο άλλοτε πιο αξιόπιστος από τους συμμάχους του Κιέβου, προχώρησε στην ανακοίνωση «σοκ» στις 20 Σεπτεμβρίου ότι δεν θα στέλνει πλέον όπλα.
Αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια δεν ισοδυναμούν απαραίτητα με μια ριζική αλλαγή πολιτικής στην Ουάσιγκτον ή τις Βρυξέλλες, όπως μεταδίδει το Politico. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεσμεύτηκε να σταθεί στο πλευρό της Ουκρανίας παρά το δημοσιονομικό φιάσκο. Και οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες εξακολουθούν να υποστηρίζουν σθεναρά την Ουκρανία, με περίπου 50 δισεκατομμύρια ευρώ σε συνεχή υποστήριξη που πρόκειται να υπογραφεί τους επόμενους μήνες, σύμφωνα με δύο ανώνυμους διπλωμάτες της ΕΕ.
Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι το νομοσχέδιο των ΗΠΑ στερείται χρηματοδότησης για την Ουκρανία, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Karine Jean-Pierre είπε: «Ο πρόεδρος έχει δημιουργήσει έναν συνασπισμό περισσότερων από 50 χώρες για την παροχή βοήθειας για την υποστήριξη της Ουκρανίας… Υπάρχει πολύ ισχυρός διεθνής συνασπισμός πίσω από την Ουκρανία και αν ο Πούτιν πιστεύει ότι μπορεί να μας ξεπεράσει, κάνει λάθος».
Ο Ζόζεπ Μπορέλ, κορυφαίος διπλωμάτης της ΕΕ, δήλωσε ότι είναι «σίγουρος» ότι η απόφαση για μπλοκάρισμα της χρηματοδότησης θα επανεξεταστεί. «Θα συνεχίσουμε να είμαστε στο πλευρό σας», είπε σε δημοσιογράφους στο Κίεβο τη Δευτέρα (2/10) όταν ρωτήθηκε πώς το έλλειμμα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ θα επηρεάσει την Ουκρανία.
Το Κίεβο λαμβάνει ανησυχητικά μηνύματα
Οι Ουκρανοί πολιτικοί – οι οποίοι έχουν αντιμετωπίσει κριτική από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο επειδή εμφανίστηκαν όχι και τόσο «ευγνώμονες» για τη δυτική βοήθεια – ακούγονταν εξίσου αισιόδοξοι. «Εργαζόμαστε και με τις δύο πλευρές του Κογκρέσου για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα επαναληφθεί ξανά, σε καμία περίπτωση», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα, εμφανιζόμενος δίπλα στον Μπορέλ.
Ωστόσο, παρά αυτές τις προσπάθειες να γίνει μία θετική στροφή, η δημόσια κριτική για τη βοήθεια από ανώτερους δυτικούς πολιτικούς – σε συνδυασμό με τις διαδικτυακές επιθέσεις του Έλον Μασκ κατά του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι – στέλνει ένα ανησυχητικό μήνυμα στο Κίεβο.
Το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα παραμείνουν με το Κίεβο – ό,τι κι αν γίνει – αρχίζει να δείχνει ξεθωριασμένο.
Η Ουκρανία παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από την υποστήριξη της Δύσης, όχι μόνο για να τροφοδοτήσει τη μάχη της εναντίον της Ρωσίας, αλλά και για να διατηρήσει τη δημόσια διοίκησή της. Σύμφωνα με τον προβλεπόμενο προϋπολογισμό της για το 2024, η Ουκρανία αναμένει να λάβει 42,8 δισεκατομμύρια δολάρια από διεθνείς χορηγούς το επόμενο έτος, ένα μεγάλο μέρος των οποίων θα προέλθει από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον Ιούνιο, ο υπουργός Οικονομικών της Ουκρανίας, Serhiy Marchenko, είπε στο Politico ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει «να παρέμβουν και τουλάχιστον να μας παράσχουν μεσοπρόθεσμη υποστήριξη».
Ερωτηθείς εάν το μπλόκο στο Καπιτώλιο αφήνει τώρα το Κίεβο με έλλειμμα προϋπολογισμού, ένας εκπρόσωπος του Marchenko αρνήθηκε να σχολιάσει.
Το ευρωπαϊκό παζλ και οι κινήσεις των φιλορώσων της Ε.Ε
Η Ευρώπη ανησυχεί επίσης για το τι να περιμένει από την Ουάσιγκτον. Ενώ οι περισσότερες χώρες της ΕΕ συμφωνούν να στηρίξουν την Ουκρανία, η βοήθεια προς το Κίεβο συνδέεται με μια ευρύτερη αναθεώρηση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για τον οποίο δεν υπάρχει συμφωνία. Και δεδομένου ότι όλες οι χώρες της ΕΕ των 27 πρέπει να υποστηρίξουν τη συμφωνία, μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο να περάσει μέχρι το τέλος του έτους, όταν τελειώνει η τρέχουσα υποστήριξη της ΕΕ για την Ουκρανία.
«Δεν υπάρχει μεγάλη πολιτική συζήτηση για την οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. Δεν είναι αυτό το δύσκολο κομμάτι του παζλ. Αλλά το παζλ συνολικά είναι πολύ δύσκολο, ότι κανείς δεν τολμά να προβλέψει τίποτα», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ που ζήτησε να μην κατονομαστεί, ώστε να μιλήσει για τις εμπιστευτικές συνομιλίες για τον προϋπολογισμό.
Πράγματι, ο ούγγρος Όρμπαν έχει ήδη δηλώσει ότι δεν είναι διατεθειμένος να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία εκτός και αν επανεξετάσει τη μεταχείρισή της προς τις ουγγρικές μειονότητες που ζουν στη χώρα. Αν και οι επικριτές περιγράφουν αυτή τη στάση ως βέτο τακτικής με σκοπό να ξεκλειδώσουν τα κεφάλαια που παρακρατούν οι Βρυξέλλες από τη Βουδαπέστη για τη μεταξύ τους διαμάχη ως προς το κράτος δικαίου, ο Όρμπαν μπορεί να χρησιμοποιήσει την εκλογή του ομοϊδεάτη του Σλοβάκου για να σκληρύνει τις διαπραγματευτικές του τακτικές.
«Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να στηρίζουν ευρέως τη βοήθεια προς την Ουκρανία», δήλωσε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ. «Φυσικά υπάρχει ένας ‘ελέφαντας στο δωμάτιο’ και αυτός είναι: ‘Τι θα συμβεί αν αυτό αποτελεί προάγγελο της εγκατάλειψης της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ;’ Αν και είναι στο πίσω μέρος του μυαλού όλων, απλά δεν νομίζω ότι θα συμβεί αυτό τώρα ή σύντομα».
Εν μέσω αβεβαιότητας σχετικά με το εάν η Ουκρανία θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει τον προϋπολογισμό της και να συνεχίσει την πολεμική της προσπάθεια, οι ουκρανοί αξιωματούχοι προσπαθούν σκληρά να εμφανίσουν ένα γενναίο πρόσωπο και να φανούν ευγνώμονες. Μιλώντας στο Politico την περασμένη εβδομάδα, ο Πρωθυπουργός της Ουκρανίας Denys Shmyhal επέμεινε στην «ευγνωμοσύνη» του προς την Πολωνία, έναν σύμμαχο που έχει εγκλωβιστεί σε μια διαμάχη με το Κίεβο για τις εξαγωγές σιτηρών και έχει πλέον ορκιστεί να μην στείλει άλλα όπλα.
«Θα ήθελα να εκφράσω τα λόγια ευγνωμοσύνης προς το πολωνικό έθνος και όλες τις πολωνικές οικογένειες για τη στήριξη που έδωσαν και παρείχαν στους ουκρανούς πρόσφυγες», είπε.