Λιγότερο από έναν μήνα πριν, το μέλλον της Ινδίας φάνταζε τρομερό. Ο κορωνοϊός είχε εξαπολύσει επίθεση σε πολλές χώρες και οι ειδικοί φοβούνταν για το τι θα συνέβαινε στην Ινδία, μια χώρα με 1,3 δισεκατομμύρια πληθυσμό.
Οι ειδικοί προέβλεψαν πως η χώρα θα μπορούσε να αναμένει εκατομμύρια κρούσματα κορωνοϊού. Οι γιατροί προειδοποίησαν πως η Ινδία πρέπει να προετοιμαστεί για μια επίθεση κρουσμάτων που θα μπορούσαν να καταστρέψουν το μη εξοπλισμένο σύστημα υγείας της χώρας. Ο κόσμος ανησυχούσε πως ο ιός θα μπορούσε να εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά στις φτωχογειτονιές της Ινδίας, όπου οι κάτοικοι ζουν σε στενά σοκάκια και συχνά δεν υπάρχει βασική αποχέτευση.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη χώρα στον κόσμο φαίνεται να έχει αποφύγει τα χειρότερα. Μέχρι χθες, Τρίτη, η Ινδία είχε αναφέρει 31.360 κρούσματα κορωνοϊού και 1.008 θανάτους ή περίπου 0,76 θανάτους ανά εκατομμύριο. Η σύγκριση με τις ΗΠΑ είναι τρομακτική: ο αριθμός των θανάτων ανά εκατομμύριο ξεπερνά τους 175.
Σε lockdown ολόκληρη η Ινδία στις 24 Μαρτίου
Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι οι σχετικά θετικοί αριθμοί της Ινδίας υποδηλώνουν πως το lockdown της χώρας σε εθνικό επίπεδο για να σταματήσει η εξάπλωση του κορωνοϊού, θα μπορούσε να λειτουργεί – τουλάχιστον προς το παρόν. «Η Ινδία δεν περίμενε να κλιμακωθεί το πρόβλημα» δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι στις 14 Απριλίου, όταν ανακοίνωσε την παράταση των περιοριστικών μέτρων μέχρι τις 3 Μαϊου. «Αντ’ αυτού,μόλις εμφανίστηκε το πρόβλημα, προσπαθήσαμε να το σταματήσουμε, παίρνοντας γρήγορα αποφάσεις. Δεν μπορώ να φανταστώ ποια θα ήταν η κατάσταση εάν δεν είχαν ληφθεί τόσο γρήγορες αποφάσεις».
Η Ινδία πήρε αυστηρά περιοριστικά μέτρα κατά του κορωνοϊού, σχετικά πολύ νωρίς
Ωστόσο, η αλήθεια πίσω από τους αριθμούς της Ινδίας είναι πιο περίπλοκη – και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι είναι πολύ νωρίς για την Ινδία να συγχαρεί τον εαυτό της. «Τουλάχιστον σε αυτό τον γύρο, φαίνεται πως ο ιός δεν μπόρεσε να βλάψει όσο φοβόμασταν» δήλωσε ο Σρινάθ Ρέντι, πρόεδρος του Ιδρύματος Δημόσιας Υγείας της Ινδίας, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ασχολείται με την εκπαίδευση, την έρευνα και την πολιτική ανάπτυξη. «Δεν νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι έχουν κλείσει τελείως αυτό το βιβλίο».
Πόσο γρήγορες ήταν οι αποφάσεις του Μόντι;
Στις 24 Μαρτίου, ο Μόντι ανακοίνωσε πως η χώρα θα έμπαινε σε lockdown τριών εβδομάδων. Η κλίμακα ήταν άνευ προηγουμένου. Η Ινδία έχει πληθυσμό 1,3 δισεκατομμυρίων και είναι η μόνο χώρα με τόσο πληθυσμό που έχει επιβάλει περιοριστικά μέτρα σε εθνικό επίπεδο – η Κίνα το έκανε σε συγκεκριμένες πόλεις.
Ήταν μια μεγάλη απόφαση. Η είσοδος στο lockdown σήμαινε ότι εκατομμύρια εργαζόμενοι με ημερομίσθιο θα στερούνταν εισοδήματος. Αλλά η μη επιβολή αυστηρών μέτρων, κινδύνευε να συντρίψει το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Ινδίας. Ένα μοντέλο υπολόγισε ότι χωρίς μέτρα κοινωνικής απόστασης, περίπου 150 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ινδία θα είχαν μολυνθεί έως τον Ιούνιο. Την Παρασκευή, ο κορυφαίος αξιωματούχος πανδημίας της Ινδίας είπε ότι η χώρα θα είχε μέχρι τώρα περισσότερες από 100.000 περιπτώσεις εάν δεν ήταν το εθνικό lockdown.
Η Ινδία μπήκε νωρίς σε περιοριστικά μέτρα – Η σύγκριση με Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο
Η Ινδία μπήκε σε αυστηρά περιοριστικά μέτρα σχετικά γρήγορα- ανακοινώθηκε όταν η χώρα είχε αναφέρει 519 κρούσματα κορωνοϊού. Συγκριτικά, η Ιταλία περίμενε έως ότου είχε πάνω από 9.200 κρούσματα προτού περάσει σε εθνικό lockdown, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο είχε περίπου 6.700.
Η σύγκριση της Ινδίας με την Ιταλία, στην έναρξη της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων/Φωτογραφία: CNN
Ο Ραμανάν Λαξμιναραγιάν, διευθυντής του Κέντρου Δυναμικής, Οικονομίας και Πολιτικής Νόσων, ενός μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού με γραφεία στην Ουάσιγκτον και το Νέο Δελχί, δήλωσε ότι η απόφαση να επιβληθεί ένα lockdown αμέσως, ακόμη και όταν οι αριθμοί ήταν σχετικά μικροί, μείωσε τα ποσοστά επαφής, σημαντικά.
Στην διάρκεια της εφαρμογής του lockdown, χιλιάδες μετανάστες προσπάθησαν να εγκαταλείψουν τις μεγάλες πόλεις της Ινδίας, αφού οι περιορισμοί τους άφησαν χωρίς εργασία. Αυτό προκάλεσε φόβους πως οι μετανάστες θα μπορούσαν να εξαπλώσουν τον ιό, με ορισμένους αξιωματούχους στην ινδική πολιτεία Ουτάρ Πραντές, να ψεκάζουν ακόμη και τους εργαζόμενους που επέστρεφαν με απολυμαντικό – μια αναποτελεσματική προσέγγιση στον έλεγχο του κορωνοϊού.
Μία εβδομάδα μετά το lockdown, οι δύο πρώτοι θάνατοι στην Ινδία από κορωνοϊό
Περίπου μία εβδομάδα μετά την έναρξη του lockdown, δύο άτομα είχαν πεθάνει από κορωνοϊό στις πυκνοκατοικημένες παραγκουπόλεις της Βομβάης. Μετά τον δεύτερο θάνατο, πολλά από τα μέλη της οικογένειας του άνδρα είχαν δοκιμαστεί και τεθεί σε καραντίνα στο σπίτι, και το συγκρότημα 300 σπιτιών και 90 καταστημάτων που απαρτίζουν την γειτονιά του, σφραγίστηκε.
Μέχρι την στιγμή που επιβλήθηκε το lockdown, η Ινδία είχε λάβει κι άλλα μέτρα. Στις 11 Μαρτίου, η Ινδία ανέστειλε όλες τις τουριστικές βίζες και ανακοίνωσε ότι όλοι οι ταξιδιώτες που είχαν έρθει από πληγέντες χώρες του κόσμου τις τελευταίες εβδομάδες, θα έμπαιναν σε καραντίνα για τουλάχιστον 14 ημέρες. Από τις 22 Μαρτίου, όλες οι εμπορικές πτήσεις απαγορεύτηκαν και όλες οι υπηρεσίες επιβατικών αμαξοστοιχιών τέθηκαν σε αναστολή.
Συγκριτικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες περιόρισαν τους αλλοδαπούς που επέστρεφαν από την Κίνα, το Ιράν και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά δεν υπήρχε γενική απαγόρευση εισόδου αλλοδαπών στην χώρα.
Μήπως οι αριθμοί δεν είναι σωστοί;
Όπως με κάθε χώρα, η κατανόηση για το ξέσπασμα του κορωνοϊού είναι το ίδιο καλή όσο οι αριθμοί που διαθέτει. Και αυτό εξαρτάται από τα τεστ. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Ινδίας, η χώρα έχει πραγματοποιήσει περισσότερα από 625.000 τεστ μέχρι την Κυριακή – περισσότερα από την νότια Κορέα η οποία έχει επαινεθεί για την προσέγγισή της στα τεστ.
Όταν εμπειρογνώμονες στην δημόσια υγεία αξιολογούν το πόσο επιθετικά εξετάζεται μια χώρα, δεν κοιτούν μόνο τους συνολικούς αριθμούς – αντ’ αυτού, συχνά εξετάζουν το ποσοστό θετικών τεστ στην χώρα. Εάν ένα μεγάλο μέρος των εξετάσεων βγει θετικό, αυτό υποδηλώνει ότι εξετάζονται μόνο οι σοβαρές περιπτώσεις – όπως αυτές στα νοσοκομεία.
Σύμφωνα με τον Μάικ Ράιαν, τον εκτελεστικό διευθυντή των προγραμμάτων έκτακτης ανάγκης υγείας του ΠΟΥ, ένα καλό σημείο αναφοράς είναι να υπάρχουν τουλάχιστον 10 αρνητικές περιπτώσεις για κάθε θετική. Περίπου το 4% των εξετάσεων στην Ινδία είναι θετικά, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας της Ινδίας – πολύ κάτω από αυτό το σημείο αναφοράς. Είναι επίσης σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό από τις ΗΠΑ, όπου φτάνει το 17%, σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Είναι επίσης χαμηλότερο από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου το ποσοστό είναι περίπου 21%, με βάση κυβερνητικά στοιχεία.
Μόλις στο 3% το ποσοστό θανάτων στην Ινδία – πάνω από 13% στην Ιταλία
Ένα άλλο χρήσιμο μέτρο είναι το ποσοστό των θανατηφόρων περιστατικών. Στην Ινδία, περίπου το 3% των κρουσμάτων έχει πεθάνει, σε σύγκριση με περισσότερο από 13% στην Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, σύμφωνα με το JHU. Αυτό υποδηλώνει ότι η Ινδία εξετάζει ανθρώπους εκτός από εκείνους με τα πιο σοβαρά συμπτώματα.
Αλλά το ποσοστό των τεστ στην Ινδία είναι εξαιρετικά χαμηλό κατά κεφαλήν. Μόνο περίπου 48 στα 100.000 άτομα έχουν εξεταστεί, σε σύγκριση με περίπου 1.175 στη Νότια Κορέα και 1.740 στις ΗΠΑ.
Ο Σαμίρ Σαράν, πρόεδρος του Ιδρύματος Έρευνας Παρατηρητών, λέει ότι η Ινδία έχει αυξήσει δραστικά τις δυνατότητές της σε τεστ, αλλά εξακολουθεί να μην είναι ικανοποιημένος με τους αριθμούς. Ενώ άλλοι ειδικοί λένε ότι τα εκτεταμένα κοινοτικά τεστ θα ήταν πρακτικά και σπατάλη πόρων, ο Σαράν λέει ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να εξετάσει η Ινδία, δεδομένου ότι έχει μεγάλο αριθμό πληθυσμών που ταξιδεύουν μεταξύ περιοχών για εργασία.
Κι ενώ η Ινδία μπορεί να μην έχει κάνει αρκετά τεστ, λέει ο Ρέντι, οι γιατροί «πιάνουν» πιθανώς τις περισσότερες από τις μέτριες και σοβαρές περιπτώσεις. Εάν υπήρχε τεράστια αύξηση στα κρούσματα κορωνοϊού που δεν έγιναν αντιληπτά από τα τεστ, τότε τα νοσοκομεία θα ήταν γεμάτα και θα υπήρχε μια αύξηση στα συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, στον κοινότητα, τόνισε.
Εξαιρετικά μικρός ο αριθμός των τεστ που έχουν γίνει στην Ινδία
Προς το παρόν,δεν υπάρχει τέτοια ένδειξη. Ωστόσο, υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις πως ο κορωνοϊός προκαλεί συμπτώματα πολύ πέρα από αυτά που μοιάζουν με γρίπη.
Θα μπορούσαν να έχουν πεθάνει περισσότερα άτομα από ότι ξέρουμε;
Ακόμη και όταν η Ινδία δεν βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πανδημία, μόνο περίπου το 22% όλων των εγγεγραμμένων θανάτων είναι ιατρικά πιστοποιημένοι. Αυτό σημαίνει ότι, στην πλειονότητα των θανάτων, η επίσημη αιτία θανάτου δεν έχει πιστοποιηθεί από γιατρό.
Και υπάρχουν ήδη στοιχεία ότι ορισμένοι θάνατοι μπορεί να μην έχουν καταγραφεί. Ένας γιατρός σε ένα από τα κυριότερα κυβερνητικά νοσοκομεία στη Βομβάη είπε την περασμένη εβδομάδα ότι όταν τα πτώματα μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο, δεν τα εξέτασαν για κορωνοϊό, ακόμα κι αν υποπτεύονταν ότι από αυτό πέθαναν οι ασθενείς.
«Εάν το προσωπικό ιστορικό δείχνει ότι το άτομο ήρθε σε επαφή με κάποιον που είχε βρεθεί θετικός στον κορωνοϊό, φερόμαστε στο πτώμα με τον ίδιο τρόπο που κάνουμε σε όσους είναι θετικοί στον κορωνοϊό» δήλωσε ο γιατρός που ζήτησε να μην κατονομαστεί καθώς δεν είχε εξουσιοδότηση να μιλά στα μέσα ενημέρωσης.
Ωστόσο, λένε οι ειδικοί, σε αυτό το στάδιο, δεν φαίνεται να υπάρχει μια πλημμύρα θανάτων από κορωνοϊό. «Ακόμη κι αν δεν γίνονται πολλά τεστ και αν δεν ανακαλύπτουμε αρκετά, δεν υπάρχουν πολλά πτώματα που να συσσωρεύονται στα νοσοκομεία ή στα νεκροτομεία… που να υποδηλώνουν ότι βρισκόμαστε εν μέσω κάτι πραγματικά δραματικού σε αυτό το στάδιο» είπε ο Σαράν.
Ακόμη κι έτσι, ο πραγματικός αριθμός των θανάτων από κορωνοϊό θα έρθει πολύ αργότερα, όταν θα είμαστε σε θέση να συγκρίνουμε στατιστικά στοιχεία αυτού του έτους με τα προηγούμενα χρόνια, δήλωσε ο Λαξμιναραγιάν.
Πότε ξεκίνησε η εξάπλωση του κορωνοϊού στην Ινδία;
Τα αυστηρά μέτρα πολιτικής της Ινδίας λένε μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Ακόμη και πριν από το lockdown, ο κορωνοϊός ήταν παρών στην χώρα, η οποία είχε αναφέρει κάποια κρούσματα κορωνοϊού αλλά όχι πολλά. Στις 30 Ιανουαρίου, η Ινδία ανέφερε το πρώτο της κρούσμα – ένας φοιτητής που είχε σπουδάσει στο πανεπιστήμιο της Ουχάν στην Κίνα. Ήταν περίπου την ίδια στιγμή που το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ιταλία ανέφεραν επίσης τα πρώτα κρούσματα κορωνοϊού αν και τα κρούσματα ακολούθησαν δραματικά διαφορετικές τροχιές. Και οι τρεις χώρες έχουν πλέον περισσότερα από 100.000 κρούσματα κορωνοϊού.
Οι ειδικοί εξακολουθούν να μην είναι σίγουροι γιατί ο ιός έδειξε ένα διαφορετικό μοτίβο εξάπλωσης στην Ινδία
Ένας πιθανός λόγος, είπε ο Ρέντι, είναι πως ο κορωνοϊός μπορεί να ευδοκιμήσει σε ψυχρότερες συνθήκες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να μην εξαπλωθεί τόσο αποτελεσματικά στην Ινδία, όπου οι θερμοκρασίες είναι συχνά πάνω από 30 βαθμούς Κελσίου.
Όμως, τα μέχρι τώρα επιστημονικά στοιχεία έρχονται σε αντίθεση με αυτήν την ιδέα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι τα στοιχεία δείχνουν μέχρι στιγμής ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί σε όλες τις περιοχές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ζεστό και υγρό καιρό. Η επιτροπή της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ είπε ότι τα δεδομένα είναι ανάμεικτα για το εάν ο κορονωϊός εξαπλώνεται τόσο εύκολα σε ζεστό καιρό όσο και σε κρύο καιρό.
Μήπως ευθύνεται ο μαζικός εμβολιασμός στο εμβόλιο κατά της φυματίωσης;
Μια άλλη πιθανότητα, είπε ο Ρέντι, είναι ότι ο πληθυσμός της Ινδίας μπορεί να είναι λιγότερο ευαίσθητος λόγω της πολιτικής της χώρας για τον καθολικό εμβολιασμό Bacillus Calmette-Guerin (BCG). Το BCG – το οποίο αναπτύχθηκε για την καταπολέμηση της φυματίωσης – μελετάται σε κλινικές δοκιμές σε όλο τον κόσμο ως πιθανός τρόπος για την καταπολέμηση του νέου κορωνοϊού. Ωστόσο, ο ΠΟΥ σημειώνει πως δεν υπάρχουν ενδείξεις πως το εμβόλιο BCG προστατεύει τους ανθρώπους από τον κορωνοϊό και ο ΠΟΥ δεν συνιστά αυτό το εμβόλιο ως πρόληψη κατά του κορωνοϊού. Αλλά προς το παρόν, χρειάζονται περισσότερα στοιχεία. «Δεν ξέρουμε ποιος είναι ο παράγοντας που μας βοήθησε» λέει ο Ρέντι.
Αρκεί ένα lockdown 40 ημερών;
Ακόμη κι αν το ξέσπασμα του κορωνοϊού στην Ινδία είναι προς το παρόν συγκριτικά μικρό, δεν είναι ακόμη καιρός για εορτασμούς. Υπάρχει μια τεράστια ποικιλία απόψεων σχετικά με το τι θα συμβεί όταν η Ινδία καταργήσει το lockdown στις 3 Μαΐου – εάν τα κρούσματα θα ανέβουν στα ύψη ή εάν αυτό θα έχει καταφέρει να συγκρατήσει τους αριθμούς.
«Ένα κύμα θα υπάρξει μόλις επιστρέψουμε από το lockdown. Αυτή είναι η άποψή μου» δήλωσε ο Οομέν Κουριάν, ανώτερος συνεργάτης του Ιδρύματος Ερευνών Observer. «Η Ινδία πάτησε με επιτυχία το κουμπί της παύσης. Αλλά το πρόβλημα τώρα είναι ότι δεν μπορούμε να είμαστε σε παύση για πάντα».
Ο καθοριστικός παράγοντας είναι πιθανώς ποιοι περιορισμοί θα εξακολουθήσουν να ισχύουν κατά την άρση των περιοριστικών μέτρων. Όπως το έθεσε ο Ρέντι: «Δεν είναι πως αύριο θα δηλώσουμε την νίκη και μετά θα επιστρέψουμε στο φυσιολογικό». Οι ειδικοί λένε πως η κοινωνική αποστασιοποίηση πρέπει να διατηρηθεί, αν και ορισμένα κράτη με λιγότερα κρούσματα ενδέχεται να είναι σε θέση να μειώσουν τους περιορισμούς. Το Ουτάρ Πράντες – ο πιο πυκνοκατοικημένο κράτος της Ινδίας με 200 εκατομμύρια κατοίκους – επέκτεινε την απαγόρευση των δημόσιων συγκεντρώσεων μέχρι τα τέλη Ιουνίου.
Ο Λαξμιναραγιάν προειδοποίησε ότι εάν τα μέτρα κοινωνικής απόστασης και υγιεινής «δεν ληφθούν σοβαρά υπόψη, θα έχουμε ένα σοβαρό ζήτημα που δεν είναι εξοπλισμένο για να χειριστεί το σύστημα υγείας».
Ένα πράγμα που δεν πρόκειται να λειτουργήσει στην Ινδία είναι το ηλικιακό lockdown, όπου οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να μείνουν μέσω και οι νέοι θα επιτρέπεται να επιστρέψουν στην δουλειά. Σε όλο τον κόσμο, οι ηλικιωμένοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από κορωνοϊό – στις ΗΠΑ, το 80% των θανάτων ήταν εκείνοι ηλικίας 65 ετών και άνω.
Ο νεαρός πληθυσμός της Ινδίας – Αλλά ως επί το πλείστον, στα σπίτια μένουν τρεις γενιές Ινδών
Η Ινδία έχει σχετικά νεαρό πληθυσμό – το 44% του πληθυσμού είναι 24 ετών ή νεότεροι, σε σύγκριση με το 23% στην Ιταλία και το 29% στην Κίνα, σύμφωνα με στοιχεία του CIA World Factbook. Ωστόσο, πολλοί Ινδοί ζουν σε ένα νοικοκυριό τριών γενεών, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει σημαντική επαφή μεταξύ νεότερων και μεγαλύτερων γενεών, δήλωσε ο μαθηματικός του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, Ρονοτζόι Αντικαρί, που διαμόρφωσε ένα μοντέλο για το ξέσπασμα του κορωνοϊού στην Ινδία. «Αυτό καθιστά τους ηλικιωμένους στην Ινδία ιδιαίτερα ευάλωτους, καθώς είναι πολύ πιο πιθανό να προσβληθούν από τη δεύτερη και τρίτη γενιά, στις οποίες η μόλυνση, στατιστικά, θα έχει μόνο ήπια αποτελέσματα», είπε.
Ακόμη και αν η Ινδία καταφέρει να αποφύγει τα χειρότερα από τον κορωνοϊό αυτή την φορά, πρέπει να γίνουν πολλά. Η κυβέρνηση πρέπει να εργαστεί για να υποστηρίξει το άτυπο εργατικό δυναμικό της χώρας, που «αναλαμβάνει το κόστος του lockdown», όπως ο θέτει ο Σαράν. Η κυβέρνηση πρέπει να ενισχύσει το σύστημα δημόσιας υγείας για να προετοιμαστεί για πιθανή επιστροφή και αναζωπύρωση το χειμώνα, δήλωσε ο Ρέντι.
«Δεν πρόκειται για πρόκληση ενός μήνα, πρόκειται για challenge 12 μηνών» λέει ο Σαράν. «Νομίζω πως θα πρέπει να υπάρξει μια 18μηνη εξέταση του τρόπου με τον οπίο ανταποκρινόμαστε ως άνθρωποι, κοινότητες , χώρες και κράτη» τόνισε.