Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ δημοσίευσε πρόσφατα μια λίστα με τις 10 πρώτες αναδυόμενες τεχνολογίες του 2018, οι οποίες κυμαίνονται από την επαυξημένη πραγματικότητα και την εξατομικευμένη ιατρική μέχρι τα εμφυτεύσιμα φάρμακα που παράγουν κύτταρα, καθώς και το εργαστηριακό κρέας.
Γνωστό και ως καλλιεργημένο ή εργαστηριακό κρέας, πρόκειται για το κρέας που προέρχεται από τα κύτταρα των ζώων και όχι από την σφαγή τους.
Οι επιστήμονες παίρνουν μια μικρή βιοψία από τα ζώα, κύτταρα από ένα ζώο, τα οποία μπορούν να ανανεωθούν. Σε αυτά τα κύτταρα στην συνέχεια χορηγείται οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Σε εννέα με 21 ημέρες, το κρέας είναι έτοιμο να καταναλωθεί. Η διαδικασία έχει να κάνει με το να «ξεγελάσεις» τα κύτταρα ώστε να πιστεύουν ότι είναι ακόμη μέσα στον ιδιοκτήτη τους. Το αποτέλεσμα; Κρέας χωρίς ζώο.
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι το κρέας που προέρχεται από καλλιεργημένα κύτταρα μπορεί να μειώσει το περιβαλλοντικό κόστος παραγωγής κρέατος και να εξαλείψει την ανήθικη μεταχείριση που υφίστανται τα ζώα που εκτρέφονται για την παραγωγή κρέατος. Δεν χρειάζεται να κοπεί το κρέας από τα ζώα, οπότε ούτε βλάπτονται ούτε πεθαίνουν. Αυτό μπορεί να είναι ένας τρόπος να τρώνε κρέας και οι vegetarian ή οι vegan.
Αμερικανικές αναδυόμενες επιχειρήσεις έχουν ήδη προσελκύσει εκατομμύρια σε χρηματοδότηση, παρόλο που το κόστος είναι υψηλό και τα αποτελέσματα των γευστικών δοκιμών είναι ανάμεικτα, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ( WEF).
Σύμφωνα με τους υπέρμαχους αυτού του κρέατος, άλλο ένα μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι χρειάζεται πολύ λιγότερους πόρους για να παραχθεί από το συμβατικό κρέας. Τα προϊόντα αυτά απαιτούν μόνο το 1/10 του νερού και το 1/100 της γης που χρειάζονται για να μεγαλώσουν τα ζώα.
Εφόσον, επίσης, αναπτύσσεται σε αποστειρωμένο περιβάλλον, το κρέας αυτό θα είναι πιο ασφαλές από το παραδοσιακό. Μπορεί να ελαττώσει επιβλαβείς παθογένειες του φαγητού, όπως σαλμονέλα και Escherichia coli, την έκθεση σε φυτοφάρμακα και αντιβιοτικά αλλά και να μειώσει τις ασθένειες όπως την γρίπη των χοίρων, των πτηνών και των «τρελών αγελάδων». Υπάρχουν μειονεκτήματα;
Το κρέας που παράγεται σε εργαστήριο δεν είναι φτηνό. Ακόμη, χρησιμοποιούν το αίμα ζώων για να αναπτυχθούν τα κύτταρα. Ωστόσο, ψάχνουν τρόπους να χρησιμοποιούν φυτικά συστατικά.
Κρέας εργαστηρίου μέχρι τα τέλη του 2018
Μια ομάδα Ινδών και Αμερικανών Επιστημόνων δημιούργησε από το 2017 κρέας από ζωικά κύτταρα στο εργαστήριο.
Ελπίζοντας να μπορέσουν να πουλήσουν το κρέας που παράγεται από ζωικά κύτταρα μέσα στα επόμενα χρόνια, ο Ούμα Σ. Βαλέτι λέει ότι η απήχηση αυτών των προϊόντων θα μπορούσε να σταματήσει την βιομηχανικής κλίμακας σφαγής σε όλο τον κόσμο.
«Είναι βιώσιμο και ηθικό», δήλωσε ο Βαλέτι, συνιδρυτής του Memphis Meats στην Huffington Post. «Το κρέας που παράγει η ομάδα στα εργαστήρια έχει και άλλα οφέλη, καθώς δεν είναι μολυσμένο από βακτήρια, δεν έχει κορεσμένα λίπη, ενώ λύνεται και το περιβαλλοντικό ζήτημα της μαζικής σφαγής ζώων».
Ο Βαλέτι, είπε ότι η ομάδα εστιάζει στην παραγωγή βοδινού, χοιρινού και κοτόπουλου, καθώς αυτά τα κρέατα έχουν την μεγαλύτερη κατανάλωση. «Μας υποκινεί η ιδέα ότι οι άνθρωποι θα μπορούν να το αγοράσουν από τα ράφια των σούπερ-μάρκετ. Στόχος μας είναι να το έχουμε στα εστιατόρια σε τρία χρόνια και στο εμπόριο σε πέντε χρόνια», είπε.
Η πρώτη μονάδα παραγωγής ανοίγει στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ έτοιμες να ανοίξουν είναι και μονάδες στην Ινδία και την Κίνα.
Η εταιρεία τροφίμων Just με έδρα το Σαν Φρανσίσκο ανακοίνωσε σχέδια για να βάλει στην αγορά το κρέας που παράγεται σε εργαστήρια μέχρι τα τέλη του 2018. Καταρχήν αυτό θα πάρει τη μορφή δοκιμών γεύσης από καταναλωτές του κρέατος και του κοτόπουλου σε μικρό αριθμό εστιατορίων.
Εκτός από τις ΗΠΑ, έκρηξη του αριθμού των επιχειρήσεων που εργάζονται για την παραγωγή κρέατος εργαστηρίου, σημειώνεται και σε άλλες χώρες της Δύσης, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία, το Ισραήλ.
Εν τω μεταξύ, άνοιξε και η συζήτηση γύρω από τη ρύθμιση του κρέατος με βάση τα κύτταρα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, όπου οι κρατικοί φορείς οφείλουν σύντομα να αποφασίσουν ποιος θα πρέπει να ελέγξει τους κανόνες γύρω από την τεχνολογία και την εμπορευματοποίηση.
Και το όνομα αυτού;
Σύμφωνα και με το ρεπορτάζ του Conversation, ένα από τα θέματα που απασχολούν αυτήν τη συζήτηση είναι το πως θα ονομάσουνε αυτό το νέο είδος κρέατος. Ακόμη και εκείνοι που το παράγουν δεν φαίνεται να συμφωνούν.
Το 2013 στο Λονδίνο φτιάχτηκε το πρώτο χάμπουργκερ του σωλήνα. Το καινοτόμο πιάτο παρασκευάστηκε από βλαστοκύτταρα αγελάδας, τα οποία καλλιεργήθηκαν στο εργαστήριο, εμπλουτίστηκαν με βιολογικά καρυκεύματα και πλάστηκαν σε μια πίτα, η οποία θέλησε να γίνει αποδεκτή ως μπιφτέκι.
Το μπιφτέκι του σωλήνα καλλιεργήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ με την προοπτική να λύσει τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και ίσως ηθικά προβλήματα που δημιουργεί η αυξανόμενη ζήτηση για κρέας. Μόλις δοκίμασε το πιάτο σε ένα εστιατόριο του δυτικού Λονδίνου, η Αυστριακός κριτικός γεύσης Χάνι Ρούτζλερ δήλωσε: «Περίμενα ότι η υφή θα ήταν πιο μαλακή […] Έχει αρκετά έντονη γεύση, η οποία πλησιάζει το κρέας, δεν είναι όμως τόσο ζουμερό. Η πυκνότητα είναι τέλεια, του λείπει όμως αλατοπίπερο». Από την πλευρά του, ο συγγραφέας γευσιγνωσίας Τζος Σόνουαλντ συμφώνησε ότι «σε γενικές γραμμές είναι σαν χάμπουργκερ».
Πολλά έχουν αλλάξει από τότε που δοκιμάστηκε το πρώτο μπιφτέκι εργαστηρίου. Από τότε τα προϊόντα αυτά έχουν αναφερθεί ως «συνθετικό κρέας», «καθαρό κρέας» και, πιο πρόσφατα, «κρέας βασισμένο σε κύτταρα». Κάποιοι μάλιστα έξω από τον τομέα ισχυρίζονται ότι δεν πρέπει να ονομάζεται κρέας.
Στην πραγματικότητα, ο δημόσιος διάλογος για τη ρύθμιση του κρέατος βασισμένου σε κύτταρα άρχισε πραγματικά τον Φεβρουάριο του 2018, όταν η Ένωση Κτηνοτρόφων των ΗΠΑ ζήτησε από την κυβέρνηση να περιορίσει τους όρους «κρέας» και «βοδινό» μόνο σε προϊόντα «που προέρχονται απευθείας από ζώα που έχουν εκτραφεί και σφαγεί».
Το όνομα του προϊόντος έχει σημασία εξαιτίας και του γεγονότος ότι δύο κρατικοί φορείς των ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και το Υπουργείο Γεωργίας (USDA) διαφωνούν για το ποιος πρέπει να έχει την αρμοδιότητα του ελέγχου για τα κρέατα με βάση τα κύτταρα.
Ως φαίνεται μέχρι τώρα, οι αγρότες υποστηρίζουν το USDA, και οι εταιρείες την FDA. Κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης, οι εταιρείες ισχυρίζονται ότι τα προϊόντα τους είναι νόμιμο, καθαρό κρέας και πρέπει να γίνει γνωστό ως τέτοιο. Οι εταιρείες πιστεύουν ότι αυτό είναι απαραίτητο για την επίτευξη της περιβαλλοντικής και δεοντολογικής υπόσχεσής του, διότι θα ενθαρρύνει περισσότερους ανθρώπους να μετακινηθούν από το παραδοσιακό κρέας. Η άρνηση του «κρέατος» θα υπονομεύσει την επιτυχία του. Οι γεωργοί, εν τω μεταξύ, αντιδρούν έντονα στη φράση «καθαρό κρέας» για να περιγραφεί το προϊόν, επειδή θα σημαίνει ότι το κρέας από τα ζώα είναι ακάθαρτο.
Έτσι τον Αύγουστο, εταιρείες όπως η Memphis Meats και το North American Meat Institute σε μια κοινή επιστολή τους προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ζήτησαν από το USDA και την FDA να αναλάβουν κοινή δράση και να εισαγάγουν τον όρο «κρέατα βασισμένα σε κύτταρα». Τον Σεπτέμβριο, περίπου 20 νεοσύστατες εταιρείες συμφώνησαν σε αυτό.
Παράλληλα και σε αντίθετη κατεύθυνση, το καλοκαίρι η οργάνωση «Φίλοι της Γης» δημοσίευσε μια έκθεση που αμφισβητεί τα περιβαλλοντικά διαπιστευτήρια του κρέατος με βάση τα κύτταρα και την υποσχόμενη βιωσιμότητα. Παρά τη διαμάχη, οι υποστηρικτές του κρέατος που βασίζεται σε κύτταρα τρέχουν. Οι νέες εταιρείες φαίνεται να ανακοινώνονται σχεδόν κάθε μήνα, ενώ οι υπάρχουσες επιχειρήσεις επεκτείνονται.