Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ταξιδέψει και ίσως και να έχουμε γυρίσει την Κρήτη από άκρη σε άκρη. Πέρα απ’ όλα τα άλλα είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχουμε τιμήσει την κρητική κουζίνα και τα νοστιμότατα τοπικά προϊόντα. Παράλληλα όμως, ακόμα κι αν αγαπάμε το κρασί, ελάχιστοι είναι αυτοί που έχουν «ψάξει» το κρητικό κρασί και έχουν δοκιμάσει τα διαμαντάκια που προτείνουν οι κρητικοί οινοπαραγωγοί. Γι’ αυτό και εμείς βάλαμε πλώρη, «ταξιδέψαμε» στον κρητικό αμπελώνα, γεμίσαμε τα ποτήρια μας με απόλαυση και σας δίνουμε την άκρη του νήματος για να κάνετε και εσείς το ίδιο.
Τα πρόσωπα του κρητικού αμπελώνα
Και μόνο το γεγονός ότι το παλιότερο πατητήρι κρασιού (από τους μινωικούς χρόνους) ανακαλύφθηκε στο Βαθύπετρο, λέει πολλά για το ποιοτικό του αμπελώνα. Περιδιαβαίνοντας το νησί από την ανατολή προς τη δύση, τρεις είναι οι μεγάλοι σταθμοί που θα μας βοηθήσουν να γνωρίσουμε το κρητικό κρασί. Αρχή της διαδρομής θα είναι η Σητεία. Μικρά γραφικά οροπέδια γεμάτα αμπέλια φιλοξενούν κυρίως μια κόκκινη ποικιλία -το Λιάτικο- και δευτερευόντως μια λευκή -το Θραψαθήρι- μαζί με την πανταχού παρούσα στο νησί (επίσης κόκκινη) Μανδηλαριά. Το Λιάτικο, αν οινοποιηθεί προσεκτικά, δίνει ξερά κόκκινα κρασιά. Το δυνατό του όμως χαρτί είναι τα γλυκά επιδόρπια. Σίγουρα αξίζει τον κόπο να τα δοκιμάσετε.
Μετακινούμενοι προς το κέντρο του νησιού, η καρδιά του κρητικού αμπελώνα χτυπάει δυνατά στη περιοχή του Ηρακλείου με τρεις ζώνες ονομασίας προέλευσης (Πεζά, Αρχάνες, Δάφνες) που παράγουν κρασιά με διαφορετικούς χαρακτήρες από τοπικές ποικιλίες, άλλες γνωστές και καταξιωμένες (Μανδηλαριά, Κοτσιφάλι, Λιάτικο και Βηλάνα) και άλλες ξεχασμένες μέχρι πρότινος, οι οποίες επανέρχονται σήμερα δυναμικά στο προσκήνιο (Βιδιανό, Πλυτό, Μοσχάτο Σπίνας, Δαφνί κλπ.). Στα Πεζά τα αμπέλια έχουν πανέμορφη αμφιθεατρική θέα και τα εδάφη της περιοχής είναι μάλλον άγονα και θεωρούνται ιδανικά για το αμπέλι. Κλασσικές ποικιλίες της ζώνης είναι η κόκκινη Μανδηλαριά και η λευκή Βηλάνα, ακολουθούμενες από το επίσης κόκκινο Κοτσιφάλι. Τα τελευταία χρόνια εκτός από διεθνείς ποικιλίες έχουν αρχίσει να ξανακαλλιεργούνται και κάποιες ξεχασμένες τοπικές ποικιλίες, όπως αυτές που προαναφέραμε. Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά. Σε ό,τι αφορά τη Βηλάνα μπορούμε να πούμε ότι είναι αρκετά ευαίσθητη, αλλά και σύνθετη. Συνδυάζει αρώματα φρούτων, άνθεων και βοτάνων. Στη ζώνη των Αρχανών βρίσκονται μερικά από τα καλύτερα αμπελοτόπια του νησιού. Εκεί το τοπίο αλλάζει χρώμα και γίνεται ερυθρό. Η κύρια ποικιλία της ζώνης είναι το Κοτσιφάλι. Τα κρασιά που δίνει η ενδιαφέρουσα αυτή ποικιλία, συχνά σε συνδυασμό με Μανδηλαριά, χαρακτηρίζονται αρωματικά από κόκκινο φρούτο και από πλούσιες ταννίνες στο στόμα. Η τρίτη και σχετικά πιο άγνωστη ζώνη είναι αυτή των Δαφνών που συγγενεύει κατά κάποιο τρόπο με την περιοχή της Σητείας, αφού η κυρίαρχη ποικιλία είναι και εδώ το Λιατικό.
Μοσχάτο Σπίνας
Το ταξίδι μας συνεχίζεται και ολοκληρώνεται στο νομό Χανίων. Εδώ κυριαρχεί μια άλλη τοπική ποικιλία, το ρωμέικο. Η ποικιλία αυτή δίνει ανοιχτόχρωμα (σχεδόν ροζέ) κόκκινα κρασιά που οξειδώνονται γρήγορα. Παρόλα αυτά τα κρασιά από ρωμέικο είναι κάτι σαν οινικό couleur local με ένα τελείως ιδιόμορφο χαρακτήρα που ενίοτε (ανάλογα με την οινοποίηση και την παλαίωση) θυμίζει κονιάκ. Και μόνο γι΄ αυτές τις ιδιαιτερότητες αξίζει τον κόπο να το δοκιμάσετε. Φυσικά, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί καινούριες μονάδες που οινοποιούν διεθνείς ποικιλίες και δίνουν μερικά από τα καλύτερα κρητικά κρασιά. Εδώ τελειώνει το πρώτο μέρος του ταξιδιού μας, που ελπίζουμε ότι σας έδωσε μια πρώτη σαφή εικόνα της αμπελουργικής Κρήτης. Εμείς όμως συνεχίζουμε. Δοκιμάσαμε τα κρασιά μιας μεγάλης ομάδας επίλεκτων παραγωγών, τους οποίους και σας παρουσιάζουμε κάνοντας αναφορά στο κρασί του καθενός που μας άρεσε περισσότερο. Περισσότερες λεπτομέρειες γι’ αυτούς και για το σύνολο των κρασιών που δοκιμάσαμε θα βρείτε με ένα «κλικ» στον ALPHA WINE GUIDE.
Τα κρητικά οινοποιεία… Οικογένεια, μεράκι, terroir
Ανοίγουμε τις πόρτες των οινοποιείων από το Ηράκλειο μέχρι τα Χανιά και γεμίζουμε το ποτήρι μας με το καλύτερο κρασί τους.
Η διαφορετικότητα του τοπίου εξαπλώνεται και στα οινοποιεία. Διαφορετικοί άνθρωποι και χώροι, που τους ενώνει όμως η κοινή φιλοσοφία για κρασιά που εκφράζουν την εντοπιότητα. Μια οινική στάση που περνά από γενιά σε γενιά και έρχεται πλέον στο ποτήρι μας με πολυάριθμες ετικέτες. Εμείς δοκιμάσαμε όλα τα κρασιά των οινοπαραγωγών και καθώς στους συστήνουμε σας προκαλούμε να δοκιμάσετε την καλύτερη οινική δουλειά τους.
Ο Συνεταιρισμός Ηρακλείου ιδρύθηκε το 1927 και ξεκίνησε τις πρώτες οινοποιήσεις του στις Δαφνές, στο Αρκαλοχώρι και στους Μαλάδες. Σήμερα έχει νέα σύγχρονη θέση στην Παλιανή σε ένα χώρο επισκέψιμο και καλά οργανωμένο. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων την Κρήσσα γη Βιδιανό 2012.
Κρήσσα γη Βιδιανό 2012 : Ένα κρασί με δειλά αρώματα εσπεριδοειδών και μήλου, στόμα σχετικά ελαφρύ με αρκετά καλή ισορροπία και σύντομο τελείωμα. Ενδιαφέρον (http://www.agrunion.gr/)
ΚΤΗΜΑ ΜΙΧΑΛΑΚΗ
Oι ιδιόκτητοι αμπελώνες του κτήματος αγκαλιάζουν το οινοποιείο, που δημιουργήθηκε το 1962. Η οικογένεια Μιχαλάκη ασχολείται εντατικά με το αμπέλι καλλιεργώντας 14 τοπικές ποικιλίες. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων το Gold Cuvee 2008 από μανδηλάρι και syrah.
Gold Cuvee 2008: Έχει εξαιρετικά αρώματα νυχτολούλουδου, κόκκινων φρούτων, βανίλιας, πιπεριού, σοκολάτας γάλακτος, δέρματος, τρούφας, γραφίτη, ντομάτας, μπαχαρικών μέχρι ζωικά. Στο στόμα είναι πλούσιο με καλοδομημένες ταννίνες. Έχει μεγάλη διάρκεια και ικανότητα παλαίωσης. Ένα σπουδαίο κρασί υψηλού επιπέδου με ευρωπαϊκή κομψότητα. Εξαιρετικό (http://www.michalakis.gr)
ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΛΥΡΑΡΑΚΗ
Η οικόγενεια Λυραράκη παράγει κρασιά από το 1966 στην βορεινή πλευρά της κοινότητας Αλαγνίου. Σε μια τοποθεσία με πλούσια οινική ιστορία το οινοποιείο διαγράφει την δική του έχοντας ήδη στο οινικό ενεργητικό του την ανάδειξη των ξεχασμένων ποικιλιών δαφνί και πλυτό. Στα 140 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων εκτός από τις δυο παραπάνω σπάνιες ποικιλίες φυτεύεται μια πλειάδα τοπικών και διεθνή ποικιλιών. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων το syrah κοτσιφάλι 2010.
Syrah κοτσιφάλι 2010: Στο ποτήρι αναβλύζει αρώματα μαρμελάδας δαμάσκηνου, γλυκόριζας και καραμέλας σε ένα φόντο από γήινες και γαλακτικές νότες. Στο στόμα είναι γεμάτο με γλυκύτητα και με ταννίνες που ενώ αρχικά απουσιάζουν κάνουν την εμφάνιση τους σταδιακά.
Πολύ καλό (http://www.lyrarakis.gr)
ΜΙΝΩΣ, ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΜΗΛΙΑΡΑΚΗ
Η ιστορία των κρασιών Μίνως ξεκινάει από το 19 αιώνα με πολλές σημαντικές χρονικές στάσεις, όπως το 1932 που συγκροτήθηκε ως πρότυπη μονάδα οινοποίησης ή το 1982 που έκανε μια σπουδαία επέκταση. Σήμερα διανύει την όγδοη δεκαετίας της και είναι πιο φρέσκια από ποτέ. Με κρασιά από τις τοπικές ποικιλίες, με παραγωγή να φτάνει τις 350.000 – 400.000 φιάλες ετησίως και τις εξαγωγές να πληθαίνουν συνεχώς. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων το Κτήμα Μηλιαράκη 2010 με κοτσιφάλι και μανδηλαριά.
Κτήμα Μηλιαράκη 2010: Βαθύ ερυθρό με αρώματα μαρμελάδας κόκκινων φρούτων, βύσσινου, βιολέτας, καμένης καραμέλας, πράσινου πιπεριού και γαρύφαλλου. Το στόμα είναι μεσαίου όγκου με καλή ισορροπία και λίγες ταννίνες που κάνουν όμως αισθητή την παρουσία τους στην επίγευση.
Πολύ καλό (http://www.minoswines.gr)
ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΑΜΙΩΛΑΚΗ
Στο νομό Ηρακλείου στο Χουδέτσι είναι το μικρό ατμοσφαιρικό και λειτουργικό οινοποιείο της οικογένειας Ταμιωλάκη. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 2004 και πραγματοποιήθηκε εξολοκλήρου από την πέτρα της περιοχής. Το οινοποιείο Ταμιωλάκη είναι αμιγώς οικογενειακή επιχείρηση και επικεντρώνεται στις επίσης αμιγώς τοπικές ποικιλίες προβάλλοντας τα αρώματα του κρητικού αμπελώνα. Οι φιάλες που παράγονται ετησίως φτάνουν τις 50.000. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των την Έκτη έκδοση 2009, ένα ερυθρό κρασί από κοτσιφάλι, cabernet και merlot.
Έκτη έκδοση 2009 :Στη μύτη έχει πυκνά αρώματα από βύσσινο, πιπεριά, μελάνι και γαλακτικές νύξεις, που ενσωματώνονται μαζί με την σοκολάτα και το δέρμα. Το στόμα είναι πλούσιο, με δυναμικές ταννίνες, που το κάνουν πληθωρικό,δίνοντας καλά περιθώρια για παλαίωση.
Πολύ καλό (http://www.tamiolakiswines.gr )
ΚΤΗΜΑ ΠΑΤΕΡΙΑΝΝΑΚΗ
Λίγο πιο έξω από το Ηράκλειο είναι το οινοποιείο της Οικογένειας Πατεριαννάκη. Η πρώτη επίσημη εμφιάλωση πραγματοποιήθηκε το 1997 συνεχίζοντας όμως παράδοση ετών. Από τα 160 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων προκύπτουν αρωματικές ετικέτες, που από την φετινή σοδειά θα είναι μονοποικιλιακές. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ άλλων το Κτήμα Πατεριαννάκη 2011 από κοτσιφάλι και μανδηλαριά.
Κτήμα Πατεριαννάκη 2011 : Στο ποτήρι είναι βαθύ σκούρο με αρώματα ξύλου, ώριμου κόκκινου φρούτου και ελαφριές βοτανικές νότες. Στο στόμα είναι πλούσιο με ταννίνες καλής ποιότητας.
Καλό (http://www.paterianakis.gr)
ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΔΟΥΛΟΥΦΑΚΗ
Και σε αυτή την περίπτωση το κρασί είναι οικογενειακή υπόθεση. Η ιστορία των οίνων Δουλουφάκη ξεκινάει από το 1930, όταν ο παππούς Δημήτρης Δουλουφάκης έφτιαξε τα πρώτα κρασιά. Σήμερα τα ηνία έχουν περάσει στον εγγονό Νίκο Δουλουφάκη που με πάθος μας συστήνει ποιοτικά κρασιά. Το οινοποιείο και οι αμπελώνες βρίσκονται σε ένα μαγικό σημείο ύψους 300 μέτρων στην ζώνη Δαφνών. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων το Malvasia 2012.
Malvasia 2012 : Ένας επιδόρπιος οίνος με έντονα και καθαρά αρώματα ξερού βερίκοκου και μέντας. Το στόμα έχει πολύ καλή οξύτητα, που ελέγχει την γλυκά. Είναι επίσης κομψό και με μεγάλη αρωματική και γευστική διάρκεια.
Πολύ καλό (http://www.cretanwines.gr)
ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΜΑΡΑΓΚΑΚΗΣ
Στην περιοχή Σταυράκια του Ηρακλείου είναι το παραδοσιακό οινοποιείο της οικογένειας που ασχολείται από γενιά σε γενιά με την γη και το αμπέλι. Στα ιδιόκτητα αμπέλια τους έχουν προσθέσει τις ξαναγεννημένες τοπικές ποικιλίες, όπως το βιδιανό και παράγουν ποιοτικά τοπικά κρασιά. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων την Symphonia 2012 .
Symphonia 2012 : Έχει κιτρονοπράσινο λαμπερό χρώμα με μύτη που φλερτάρει ανάμεσα στις βουτυράτες νότες, τα φρέσκα φρούτα και τις πιο ώριμες νύξεις τσαγιού και ξερού χόρτου. Το στόμα είναι γεμάτο, λιπαρό, με γλυκά που εξελίσσεται. Ένα κρασί με καλή δομή.
Πολύ καλό
MEDITERRA ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ
Στο κέντρο της ζώνης ονομασίας προέλευσης Πεζά στο χωριό Κουνάβοι από το 1973 βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα οινοποιεία του νησιού. Αυτό που εκπλήσσει εκτός από τα κρασιά, που εξάγονται σε 20 χώρες, είναι ο τεράστιος και άρτιος οινοπαραγωγικός χώρος με δυνατότητες παραγωγής 1.900.000 lt και αποθήκευσης σε κλιματιζόμενο χώρο 450,000 φιαλών. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων τη Μυράμπελος 2010 από την ένωση των κρητικών ερυθρών κοτσιφάλι και μανδηλαριά.
Μυράμπελος 2010 : Το κρασί μοσχομυρίζει αρώματα μαρμελάδας κόκκινων φρούτων, σοκολάτα, βανίλια μαζί με ζωικές νύξεις. Στο στόμα είναι μεσαίου όγκου, με μαλακές ταννίνες , καλή ισορροπία και διάρκεια.
Πολύ καλό (http://www.mediterrawines.gr)
ΜΠΟΥΤΑΡΗ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ
Ένα οινοποιείο με αξιοσημείωτη αρχιτεκτονική. Οι εργασίες του ολοκληρώθηκαν μόλις το 2004 και παρουσιάζουν ένα πρότυπο οινοποιείο με αίθουσες γευσιγνωσίας και προβολών , με υπόγειες κάβες και μαγαζί με τοπικά προϊόντα. Κατά την ξενάγηση ο επισκέπτης δοκιμάζει τα κρασιά του κτήματος μαζί με κρητικές τοπικές λιχουδιές. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων το Μοσχάτο Σπίνας 2008.
Μοσχάτο Σπίνας 2008 : Στο πορτοκαλοχάλκινο χρώμα του κρύβονται αρώματα γλυκού τριαντάφυλλου, κονφί βερίκοκου, καρύδι, κερήθρα και μέλι. Το στόμα έχει ικανοποιητικό όγκο, ελεγχόμενη γλύκα και καλή οξύτητα.
Πολύ καλό (http://www.boutari.gr)
ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΝΟΣΤΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ
Το παραδοσιακό οινοποιείο είναι στην περιοχή Βατολάκκου. Για τον Θοδωρή Μανουσάκη που γεννήθηκε σε αυτό το χωριό των Χανίων και μετανάστευσε στην Αμερική αυτό το οινοποιείο αποτελεί επιστροφή στις ρίζες του. Από το 2007 η κόρη του Αλεξάνδρα έχει εγκατασταθεί στα Χανιά και διευθύνει το οινοποιείο που ασχολείται με ενδιαφέρουσες ποικιλίες. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων το λευκό Nostos Roussanne 2012 .
Nostos Roussanne 2012 : Έχει πολύπλοκα αρώματα από ώριμα φρούτα, κονφί πορτοκάλι, καφέ, βανίλια, ξηρούς καρπούς και έντονο βαρέλι. Στο στόμα είναι πληθωρικό, θερμό, με γενναιόδωρο αλκοόλ, που βρίσκει την απαιτούμενη οξύτητα για να ισορροπήσει .
Εξαιρετικό (http://www.nostoswines.com)
ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΚΑΡΑΒΙΤΑΚΗ
Σε ένα άλλο χωριό των Χανίων στην περιοχή Κολυμβαρίου η οικογένεια Καραβιτάκη από το 1998 καλλιεργεί βιολογικά τα 40 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων και συνεχώς πειραματίζεται και φυτεύει νέες ποικιλίες. Από τα κρασιά που δοκιμάσαμε ξεχωρίσαμε μεταξύ των άλλων το Chardonnay 2012.
Chardonnay 2012 : Κίτρινο και λαμπερό έχει έντονα και καθαρά αρώματα πεπονιού, αχλαδιού, βερίκοκου, ροδάκινου παντρεμένα με την ορυκτή αίσθηση τσακμακόπετρας. Στο στόμα η γλύκα συναντά την οξύτητα που ξεδιπλώνεται σταδιακά και κορυφώνεται στην επίγευση.
Πολύ καλό (http://www.karavitakiswines.com)
Τέτοια κρασιά και κυρίως τέτοια οινική εσωστρέφεια στα χαρακτηριστικά του terroir μπορούν να ορίσουν το οινικό σκηνικό της χώρας.
http://www.athinorama.gr/umami/wine/articles/?id=5290