Εδώ και μερικές μέρες βρίσκεται σε εξέλιξη ανοιχτά στα όρια της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία η γεωφυσική σεισμική έρευνα που διεξάγει στο Block 2 η εξειδικευμένη νορβηγική εταιρεία PGS για λογαριασμό της Energean. Η ελληνική πολυεθνική που ξεκίνησε από την παραγωγή υδρογονανθράκων στον κόλπο της Καβάλας είναι ο Διαχειριστής (Operator) του συγκεκριμένου έργου που εκτελείται για λογαριασμό του ελληνικού Δημοσίου από κοινοπρακτικό σχήμα στο οποίο μετέχει με 25% και η HelleniQ (πρώην Ελληνικά Πετρέλαια).
Στην προσπάθεια εντοπισμού αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, η διενέργεια γεωφυσικών σεισμικών ερευνών έχει εξελιχθεί περίπου σε ρουτίνα για την χώρα μας, καθώς ούτε λίγο ούτε πολύ τα τελευταία 7 χρόνια έχουν ολοκληρωθεί ήδη 5 τέτοιες έρευνες.
Η σειρά της Κρήτης
Την ίδια ώρα, πάντως, φαίνεται ότι και η κοινοπραξία ExxonMobil – ΕΛΠΕ είναι έτοιμη να προχωρήσει στη δική της δισδιάστατη σεισμική έρευνα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης για υδρογονάνθρακες. Μάλιστα σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, είναι θέμα χρόνου εάν δεν έχουν ήδη ξεκινήσει, να ξεκινήσουν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα οι έρευνες και στην Κρήτη.
Θα πρόκειται για την 7η σεισμική έρευνα μέσα σε μια επταετία στην χώρα μας, σε ένα project που έχει καθυστερήσει λόγω των δικαστικών προσφυγών οικολογικών οργανώσεων κατά της διεξαγωγής του, με την σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να αναμένεται μέσα στις επόμενες ημέρες. Σύμφωνα με πληροφορίες, και σε αυτήν την έρευνα θα δραστηριοποιηθούν ειδικά σεισμογραφικά πλοία της νορβηγικής PGS. Στόχος είναι η απόκτηση 6,5 χιλιάδων χιλιομέτρων δισδιάστατων σεισμικών δεδομένων.
Παράταση ζωής στα παλιά κοιτάσματα του Πρίνου
Η αρχή σε αυτήν την ακολουθία (η οποία διαδέχθηκε την ευρεία έρευνα της PGS το 2011-2012 στο Ιόνιο και τις περιοχές δυτικά και νότια της Πελοποννήσου και της Κρήτης) έγινε το καλοκαίρι του 2015 στον Κόλπο της Καβάλας από την Energean στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ανάπτυξη του νέου κοιτάσματος Έψιλον και του νέου γεωτρητικού προγράμματος της εταιρείας αλλά και για τον εντοπισμό τυχόν νέων στόχων που θα είχαν ενδιαφέρον. Με οδηγό την τρισδιάστατη έρευνα και τα στοιχεία για 340 τ. χλμ., η εταιρεία πραγματοποίησε το μεγαλύτερο γεωτρητικό πρόγραμμα στην ιστορία των κοιτασμάτων του Πρίνου, εκτελώντας τρεις γεωτρήσεις στο κοίτασμα Έψιλον, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε περίπου ένα χρόνο στην παραγωγή, καθώς και 14 παρεμβάσεις σε παλαιότερες γεωτρήσεις. Το πρόγραμμα αυτό έφτασε την ημερήσια παραγωγή σε επίπεδα ρεκόρ για την τελευταία 20ετία, ξεπερνώντας τις 4.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως κατά μέσο όρο το 2018, ενώ παρέτεινε την ζωή των κοιτασμάτων του Κόλπου της Καβάλας, τα οποία πλέον έχουν δώσει σωρευτικά από το 1981 περί τα 130 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και κάτι λιγότερο από 1 δισεκ. κυβικά μέτρα αερίου.
H HelleniQ πήρε την σκυτάλη με τη σεισμική έρευνα που διεξήγαγαν στον Πατραϊκό Κόλπο έναν χρόνο αργότερα. Κάλυψαν πάνω από 1.800 τ. χλμ με τρισδιάστατη έρευνα και πάνω από 300 χλμ με έρευνα δύο διαστάσεων. Τα δεδομένα θεωρήθηκαν ιδιαίτερα ελπιδοφόρα και δεν έλειψαν και εκτιμήσεις αξιωματούχων κατά τις οποίες η θαλάσσια αυτή περιοχή έκρυβε τουλάχιστον 100 εκατ. βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου. Ωστόσο, η κοινοπραξία, στην οποία στη συνέχεια εισήλθε με ποσοστό 50% η Energean, αντιμετώπισε αξεπέραστα γραφειοκρατικά προβλήματα, κυρίως με την αδυναμία διασφάλισης των απαραίτητων λιμενικών εγκαταστάσεων για τη συνέχιση των ερευνών σε επίπεδο, πλέον, ερευνητικής γεώτρησης. Έτσι, οι δύο εταιρείες βρίσκονται πλέον σε συζητήσεις με την εποπτεύουσα Εταιρεία Διαχείρισης Ελληνικών Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) για την επιστροφή της συγκεκριμένης περιοχής στο ελληνικό Δημόσιο.
Δεν άφησαν ίχνη, έδωσαν ελπίδες
Την περίοδο 2018-2019 πραγματοποιήθηκε σεισμική έρευνα σε έξι δήμους του νομού Ιωαννίνων από κοινοπραξία με Operator την ισπανική Repsol και με συμμετοχή με 40% της Energean. Ή έρευνα απλώθηκε σε γραμμές 400 χιλιομέτρων σε μια ιδιαίτερα δύσκολη από πλευράς γεωμορφία περιοχή, όπου είναι χαρακτηριστικό πως πλέον τα σημάδια (οπές) της έρευνας δεν είναι δυνατόν καν να εντοπιστούν. Έδωσε, δε, ενθαρρυντικά στοιχεία, με αποτέλεσμα η Energean, μετά την αποχώρηση της Repsol το 2021 για λόγους στρατηγικής, να ετοιμάζεται για τη διενέργεια της ερευνητικής γεώτρησης “Epirus 1” σε περιοχή του Δήμου Ζίτσας με στόχο την έναρξή της εντός του πρώτου εξαμήνου του 2023.
Φέτος τον χειμώνα, η HelleniQ ολοκλήρωσε δύο δισδιάστατες σεισμικές έρευνες, μία στον Κυπαρισσιακό Κόλπο (Block 10) που κάλυψε περίπου 3.400 τ.χλμ. και άλλη μία στο Ιόνιο Πέλαγος που κάλυψε περίπου 1.800 τ.χλμ. Η επεξεργασία των δεδομένων βρίσκεται σε εξέλιξη με στόχο να προετοιμασθεί η διενέργεια τρισδιάστατης έρευνας, η οποία είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί ως τον προσεχή Ιούλιο.
Η έρευνα που πραγματοποιεί τώρα η Energean στο Block 2 και σε απόσταση περί τα 30 χιλιόμετρα από τις ελληνικές ακτές, θα καλύψει περίπου 2.400 τ. χλμ. και θα διαρκέσει ως τα μέσα Δεκεμβρίου. Αντικείμενο είναι να διερευνηθούν πιθανοί στόχοι για κοιτάσματα φυσικού αερίου σε μια δομή που απλώνεται και στις ιταλικές θάλασσες. Ένας παλιός γνώριμος, η νορβηγική PGS είναι και πάλι ο εργολάβος του συγκεκριμένου project, ενώ η εποχή διενέργειάς του έχει προσδιοριστεί από την εγκεκριμένη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με γνώμονα τη μικρότερη δυνατή όχληση στην αλιευτική και την τουριστική δραστηριότητα αλλά και με κριτήριο την αποφυγή οχλήσεων σε πληθυσμούς θαλασσίων θηλαστικών.
Πότε η παρακολούθηση των κητωδών σταματά την έρευνα
Άλλωστε, όπως συμβαίνει με όλες τις έρευνες του είδους, ισχύουν οι προβλέψεις της συνθήκης ACCOBAMS για την προστασία των κητωδών στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα και, σχετικά, επιβαίνουν στα ερευνητικά πλοία τρεις Παρατηρητές Θαλάσσιας Ζωής (Marine Mammal Observers) και δύο Καταγραφείς Ήχων (Passive Acoustic Monitoring) που δίνουν σήμα στο προσωπικό των πλοίων για επιβράδυνση ή και διακοπή της πορείας τους εφόσον κητώδη ή θαλάσσιες χελώνες πλησιάσουν τα πλοία σε απόσταση μικρότερη των 800 μέτρων.
Ανάλογα, ειδικευμένο προσωπικό υπάρχει για την επικοινωνία με αλιείς και τις λιμενικές αρχές, προκειμένου να αποφευχθεί η προσέγγιση της περιοχής της έρευνας από άλλα σκάφη, με βάση και την NAVTEX που έχει ήδη εκδοθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Πολεμικού Ναυτικού.