Την ώρα που μια σπίθα φαντάζει αρκετή για να βάλει φωτιά σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, στο Ισραήλ οι ακροδεξιοί κυβερνητικοί σύμμαχοι του Μπένιαμιν Νετανιάχου εντείνουν τις προκλήσεις σε βάρος των Παλαιστινίων.
Την Τρίτη ο ακροδεξιός Ισραηλινός υπουργός Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ επισκέφθηκε το τέμενος Αλ Ακσά, γνωστό στους Εβραίους ως Όρος του Ναού, και δήλωσε ότι θα πρέπει να επιτραπεί στους Εβραίους να προσεύχονται εκεί, αμφισβητώντας εκ νέου τους κανόνες που καλύπτουν έναν από τους πιο ευαίσθητους χώρους στη Μέση Ανατολή. Ο πρωθυπουργός Μπένιαμιν Νετανιάχου διέψευσε άμεσα ότι θα υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή στους κανόνες που απαγορεύουν στους Εβραίους να προσεύχονται στον χώρο, ο οποίος είναι ιερός και για τους μουσουλμάνους.
Αντίδραση Νετανιάχου
Εξέδωσε επίσης μομφή κατά του Μπεν-Γκβιρ, επικεφαλής ενός από τα εθνικιστικά θρησκευτικά κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού. «Δεν υπάρχει ιδιωτική πολιτική κανενός υπουργού για το Όρος του Ναού – ούτε του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας ούτε οποιουδήποτε άλλου υπουργού», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το γραφείο του Νετανιάχου. Ταυτόχρονα, στην Ουάσινγκτον, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία κατακεραύνωσε την επίσκεψη του Μπεν-Γκβιρ στον χώρο.
Η διαμάχη με τον Μπεν-Γκβιρ ήταν η δεύτερη φορά αυτή την εβδομάδα που ο Νετανιάχου συγκρούεται με έναν από τους ανώτερους υπουργούς του, μετά την έντονη επίπληξη που έκανε στον υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ τη Δευτέρα για τους στόχους του πολέμου στη Γάζα. Η προκλητική εμφάνιση του Μπεν-Γκβίρ στο τέμενος Αλ Ακσά την εβραϊκή ημέρα πένθους για την καταστροφή των αρχαίων ναών, έρχεται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή, με τον πόλεμο στη Γάζα να κινδυνεύει να κλιμακωθεί σε μια ευρύτερη σύγκρουση, η οποία ενδεχομένως να εμπλέξει το Ιράν και τους περιφερειακούς συμμάχους του.
Το συγκρότημα Αλ Ακσά, το οποίο οι Εβραίοι αντιμετωπίζουν ως απομεινάρι των δύο αρχαίων ναών τους, διοικείται από ένα ιορδανικό θρησκευτικό ίδρυμα και σύμφωνα με κανόνες που χρονολογούνται εδώ και δεκαετίες, οι Εβραίοι επιτρέπεται να το επισκέπτονται, αλλά δεν μπορούν να προσευχηθούν εκεί. «Η πολιτική μας είναι να επιτρέπουμε την προσευχή», δήλωσε ο Μπεν-Γκβιρ καθώς περνούσε από μια σειρά Εβραίων επισκεπτών που προσκυνούσαν στο έδαφος, ενώ άλλοι τραγουδούσαν και χειροκροτούσαν πανηγυρίζοντας. Το Waqf, το ίδρυμα που διαχειρίζεται τον χώρο, δήλωσε ότι περίπου 2.250 Εβραίοι εισήλθαν στον χώρο την Τρίτη.
Σκληρή παρέμβαση Μπλίνκεν
Ο εκπρόσωπος του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς κατήγγειλε την επίσκεψη του Μπεν-Γκβιρ ως «πρόκληση» και κάλεσε τις ΗΠΑ να παρέμβουν «αν θέλουν να αποτρέψουν την ανεξέλεγκτη έκρηξη της περιοχής». Από την πλευρά του, ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον αντιτίθεται σθεναρά στην επίσκεψη του Μπεν-Γκβιρ, η οποία, όπως είπε, «επέδειξε κατάφωρη περιφρόνηση του ιστορικού status quo σε σχέση με τους ιερούς τόπους στην Ιερουσαλήμ». «Αυτές οι προκλητικές ενέργειες επιδεινώνουν μόνο τις εντάσεις σε μια κρίσιμη στιγμή, όταν όλη η προσοχή θα έπρεπε να είναι στραμμένη στις συνεχιζόμενες διπλωματικές προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και την εξασφάλιση της απελευθέρωσης όλων των ομήρων και τη δημιουργία των συνθηκών για ευρύτερη περιφερειακή σταθερότητα», δήλωσε ο Μπλίνκεν, καλώντας την ισραηλινή κυβέρνηση να αποτρέψει παρόμοια περιστατικά στο μέλλον.
Ο Μπεν-Γκβιρ έχει συγκρουστεί επανειλημμένα με άλλους υπουργούς για τις εκκλήσεις του να επιτραπεί η προσευχή στο συγκρότημα, κάτι που έχει συμβάλει στην πυροδότηση πολλών συγκρούσεων με τους Παλαιστίνιους κατά τη διάρκεια των ετών, συμπεριλαμβανομένου ενός 10ήμερου πολέμου με τη Χαμάς το 2021. Ο Μοσέ Γκάφνι, επικεφαλής του United Torah Judaism, ενός από τα θρησκευτικά κόμματα της κυβέρνησης, επέκρινε την επίσκεψη του Μπεν-Γκβιρ στο συγκρότημα, το οποίο πολλοί Ορθόδοξοι Εβραίοι θεωρούν ότι είναι πολύ ιερό μέρος για να εισέλθουν. «Η ζημιά που προκαλεί στον εβραϊκό λαό είναι αβάσταχτη και προκαλεί επίσης αβάσιμο μίσος την ημέρα της καταστροφής του Ναού», ανέφερε σε δήλωσή του.
Η διαμάχη με τον Μπεν-ΓΚβιρ ήταν η τελευταία σε μια μακρά σειρά που έχει αποκαλύψει τις διαιρέσεις που χαρακτηρίζουν τον σκληρά δεξιό συνασπισμό του Νετανιάχου από τον σχηματισμό του στα τέλη του 2022. Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι στις νέες εκλογές θα ηττηθούν τόσο το κόμμα Λικούντ του Νετανιάχου όσο και το εθνικιστικό-θρησκευτικό μπλοκ με επικεφαλής τον Μπεν-Γκβιρ και τον υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, ο συνασπισμός έχει αντέξει μέχρι στιγμής μαζί για πολύ περισσότερο χρόνο από πολλές προηγούμενες κυβερνήσεις. Αλλά κανένας από τους υπουργούς δεν κρατά ούτε καν τα προσχήματα περί ενότητας του υπουργικού συμβουλίου.
Διαρκείς συγκρούσεις
Ο Μπεν-Γκβιρ και ο Σμότριτς έχουν συγκρουστεί επανειλημμένα με τον Γκαλάντ για θέματα που κυμαίνονται από τη διεξαγωγή του πολέμου στη Γάζα μέχρι την πολιτική όσον αφορά την κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη και τις κινήσεις για τον περιορισμό της εξουσίας των δικαστηρίων. Από την πλευρά του, ο Γκαλάντ ήταν αποφασισμένος να παραμείνει στην κυβέρνηση για να λειτουργήσει ως αντίβαρο στο εθνικιστικό θρησκευτικό μπλοκ και στον Νετανιάχου, με τον οποίο έχει διαφωνήσει ανοιχτά πολλές φορές.
Τη Δευτέρα, το γραφείο του Νετανιάχου επέπληξε τον Γκαλάντ, αφού ο υπουργός μιλώντας στον ισραηλινό Τύπο απέρριψε ως «ανοησία» τον συχνά επαναλαμβανόμενο στόχο του Νετανιάχου για «ολοκληρωτική νίκη» στον πόλεμο με τη Χαμάς στη Γάζα, ο οποίος διανύει τον 11ο μήνα. Πέρυσι, ο Νετανιάχου προσπάθησε να απολύσει τον Γκαλάντ λόγω της αντίθεσής του στα σχέδια περιορισμού της εξουσίας του Ανώτατου Δικαστηρίου, για να αναγκαστεί να αλλάξει πορεία μπροστά στις μαζικές διαμαρτυρίες εκατοντάδων χιλιάδων Ισραηλινών.
Την Τρίτη, ο Μπεν-Γκβιρ επανέλαβε την έκκλησή του για τελική νίκη στη Γάζα, λέγοντας ότι στόχος του πολέμου θα πρέπει να είναι η ήττα της Χαμάς και «να την γονατίσει». Ο Μπένι Γκαντζ, ένας κεντρώος πρώην στρατηγός που συμμετείχε στο πολεμικό Υπουργικό Συμβούλιο που σύστησε ο Νετανιάχου λίγο μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα ως χειρονομία ενότητας πριν παραιτηθεί νωρίτερα φέτος, δήλωσε ότι ο Μπεν-Γκβίρ αψήφησε τον πρωθυπουργό και έθεσε σε κίνδυνο το κράτος και θα πρέπει να του αφαιρεθούν οι επίσημες εξουσίες. «Δεν εμπιστεύεσαι τους εταίρους σου και αυτοί δεν σε εμπιστεύονται», είπε σε δήλωσή του.