Οι Κρητικοί είχαν παράδοση της προσφοράς στις μάχες που έγιναν στον ελλαδικό χώρο από την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης (βλ. σελ13) αλλά και παλιότερα. Η προσφορά αυτή συνεχίστηκε και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και συναντάμε Κρήτες να πολεμούν σε διάφορα μέρη. Μια μικρή αναφορά σε αυτές τις θυσίες είναι δίκαιο να γίνει.Για την Οικογένεια Βούρβαχη
Στις 19 Μαΐου 1798 ταξίδεψαν από την Τουλώνα Γαλλίας τριακόσια πενήντα σκάφη υπό τον Ναπολέοντα. Σύμφωνα με την εταιρεία ιστορικών μελετών των Παρισίων, μετά από την Μάλτα στάθμευσαν στις νότιες ακτές της Κρήτης στο Λουτρό Σφακίων. Εκεί ο Ναπολέων θαύμασε το παράστημα των ντόπιων, όπως και την ικανότητά τους στη σκοποβολή. Το ριζίτικο τραγούδι “Από την άκρη των ακριώ” η παράδοση λέει ότι αναφέρεται στο πέρασμα του Ναπολέοντα από την Κρήτη. Όταν πάλι έφυγαν από το Λουτρό για την Αίγυπτο, πήρε μαζί του 80 Σφακιανούς μεταξύ αυτών και τον Εμμανουήλ Βούρβαχη από το Ασφένδου. Στην Αίγυπτο αναλαμβάνει την φρούρηση του Καϊρου ένα τμήμα από τους κρητικούς του Ναπολέοντα.
Στο μεταξύ η Αγγλία προσπαθεί να στρέψει πολλά ευρωπαϊκά κράτη εναντίον της Γαλλίας. Στη Γαλλία ο αδελφός του Ναπολέοντα Ιωσήφ, έβλεπε επείγουσα ανάγκη να τον ειδοποιήσει στην Αίγυπτο για τα θέματα αυτά που θα μπορούσαν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία του Ναπολέοντα αλλά και όλης της Γαλλίας. Ήταν όμως πολύ δύσκολο να περάσει γαλλικό καράβι από τη Μεσόγειο καθότι ο αγγλικός στόλος του Νέλσωνα περιπολούσε τα νότια της Κρήτης μέχρι τις ακτές της Αφρικής, και έτσι η αποστολή κινδύνευε να συλληφθεί και να μην φτάσει ποτέ στον προορισμό της.
Στη κρίσιμη αυτή κατάσταση, παρουσιάζεται στον αδελφό του Ναπολέοντα ένας κρητικός ονόματι Σωτήρης Βούρβαχης και προτείνει να αναλάβει αυτός τη δύσκολη επιχείρηση να μεταφέρει με το πλοίο του την επιστολή του Ιωσήφ προς τον Ναπολέοντα. Η αμοιβή που ζήτησε για την πράξη του αυτή, ήταν μόνο η υπόσχεση ότι θα βοηθήσουν στην απελευθέρωση της πατρίδος του. Ο Ιωσήφ Βοναπάρτης του εμπιστεύθηκε την κρίσιμη και επικίνδυνη αποστολή και έτσι ο Σωτήρης Βούρβαχης, έφτασε στην Αίγυπτο και παρέδωσε την επιστολή στα χέρια του Ναπολέοντα.
Ο Σωτήρης Βούρβαχης γεννημένος στ’ Ασφένδου Σφακίων και κάτοικος Κεφαλονιάς και ο Εμμανουήλ Βούρβαχης που πολεμούσε με τον Ναπολέοντα στην Αίγυπτο ήταν αδέλφια. Στην συνέχεια ο Σωτήρης Βούρβαχης εγκαταστάθηκε στην Γαλλία με τα δύο το παιδιά Ιωσήφ και Διονύση.
Η παράδοση μάλιστα μας μεταδίδει ότι το 1776 έναντι της νήσου Ζακύνθου και μέσα στο ιστιοφόρο του Σωτήρη Βούρβαχη η γυναίκα το εγέννησε ένα παιδί εις το οποίο έδωσε το όνομα(DENIS) Διονύσιος, προς χάριν του Αγίου Διονυσίου προστάτου της Ζακύνθου που έσωσε τόσο την επίτοκο γυναίκα και το παιδί της, όσον και το αδύνατο πλοίο που έπεσε σε μιαν φοβερή τρικυμία. Η γυναίκα του Σωτήρη Βούρβαχη και μητέρα του Διονύση και του Ιωσήφ ήταν του Δασκαλογιάννη αδελφή.
“Ο Διονύσης σπούδασε στην στρατιωτική σχολή Σαιν – Συρ της Γαλλίας, προήχθη Συνταγματάρχης και υπηρέτησε στο Ναπολέοντα τον Α’. Ήταν ο νεότερος Συνταγματάρχης του Γαλλικού στρατού, ήλθε στην Ελλάδα και πολέμησε στον Ελληνικό στρατό. Στην Αττική στη μάχη του Καματερού το 1826 μαζί με τον Νοταρά και με 2.000 Έλληνες επαναστάτες, ο Διονύσης Βούρβαχης πολεμώντας τους εχθρούς της πατρίδας του σκοτώθηκε. Η οδός Βούρβαχη κοντά στην πύλη του Αδριανού, αυτόν ακριβώς τιμά”.
Γιός του Διονύση ήταν ο στρατηγός Κάρολος, διοικητής της αυτοκρατορικής φρουράς Ναπολέοντος ΙΙΙ και ένας από τους πρωτοπόρους της παρουσίας των γαλλικών στρατευμάτων στο Αλγέρι. “Ο Κάρολος διακρίθηκε στο πόλεμο της Κριμαίας. Το 1862 μάλιστα, ο στρατηγός Κάρολος Μπούρμπακι, παραλίγον να παίξει καθοριστικό ρόλο στην δικιά μας ιστορία, όταν, μετά την αποπομπή του Όθωνα , του προτάθηκε ο θρόνος της Ελλάδας!…”
Από την ένδοξη αυτή οικογένεια, εγγονός του Ιωσήφ Σωτήριου Βούρβαχη, είναι ο μεγάλος μαθηματικός Νίκος Βούρβαχης.
Στην κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης στην Μολδοβλαχία μετά την καταστολή της επανάστασης του Δασκαλογιάννη, είχαν βρεθεί εκεί τρεις αδελφοί Βούρβαχη, Τζουάνος, Εμμανουήλ και Βαρδής. Πολέμησαν με γενναιότητα μαζί με άλλους Σφακιανούς δίπλα στον Αλέξανδρο και Δημήτριο Υψηλάντη στον Ιερό Λόχο τον Μάρτιο του 1821.
Μια επιστολή του αντισυνταγματάρχη Νικολαΐδη – Βούρβαχη. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ BOUBAKI (Αντίγραφον)
Παρίσι 11 Μαΐου 1959
DERECHE D’ ALGER
Γενικήν Διεύθυνσιν Αλγέριον
Κύριε Γενικέ Διευθυντά,
Έχω την τιμήν να σας αποστείλω την παρούσαν αφ’ ενός διά να σας ευχαριστήσω θερμώς δια τον άρθρον που είχατε την καλωσύνην να δημοσιεύσετε επί του ονόματος της οικογενείας μου κατά την τελευταίαν επίσκεψίν σας εις Αλγέρι, και αφ’ ετέρου για να σας δώσω μερικές συμπληρωματικές λεπτομέρειες επί των BOURBAKI των οποίων είμαι ένας απ’ ευθείας απόγονος, είναι καταγωγής εκ της νήσου Κρήτης δια να μην αναδρομήσομεν παρά μέχρι του 18ου αιώνος και ακριβέστερον στις 17 Σεπτεμβρίου 1669, ημερομηνίαν υποταγής της νήσου Κρήτης εις την Υψηλήν Πύλην.
Πραγματικώς αυτήν ακριβώς την ώραν, ο ένας των αρχηγών της ηρωικής αντιστάσεως των Κρητών εναντίον του κατακτητού Ευστράτιος ΣΚΟΡΔΥΛΗΣ ονομάσθη “ΒΟΥΡΜΠΑΧΙ” και αυτό το τιμητικό παρατσούκλι παρέμεινε το τιμητικό μας όνομα.
Βουρ – Μπάχη ως είπομεν ήδη, είναι ένα Τούρκικο όνομα σύνθετο και προέρχεται εκ της λέξεως ΒΟΥΡ η οποία σημαίνει χτυπώ, και από το ουσιαστικόν “Μπάχι’, που σημαίνει το πρώτον, τον αρχηγόν, την κεφαλήν.
Με άλλες λέξεις το Βούρ – Μπαχι εξηγείται εις καλήν γαλλικήν “Αρχηγός Ομάδος” και επειδή κατά την εποχήν εκείνην (η ιστορία επαναλαμβάνεται) οι Κρητικοί ήσαν και κατά των Τούρκων και κατά των Ενετών, που κατείχον την νήσον αυτήν, έπρεπε να περνούν για πολλά χρόνια μια ζωή περιπετειών πλήρη κινδύνων και μαχών, περισφιγμένοι γύρω από έναν αρχηγόν ο οποίος “έπαιρνε τα βουνά” για να υπερασπισθούν την ελευθερίαν τους.
Και η οικογένεια των Βούρβακι έχει το προνόμιο εμεγάλωσε από μικρά παιδιά, και παρέδωσε ένα μεγάλο αριθμόν ιδεολόγων πολεμιστών και δυναμικών στρατιωτικών, μεταξύ των οποίων έπρεπε να αναφέρωμεν και δύο γυναίκας, την Αικατερινην και την Κατσουλή Βούρμπακι.
Κι εδώ ας ανοίξωμεν μίαν παρένθεση. Πώς η λέξις Βούρμπαχι έγινε Μπούρμπακι:
Απλώς διότι εις την ελληνικήν το “ΒΕΤΑ” προφέρεται “Βήτα” ή “Βε” ενώ το Γαλλικό “Β” (μπε) γράφεται στα ελληνικά με μ και π.
Επί τη ευκαιρία, αρκεί να σημειώσωμεν ότι μέχρι του 1920 ( συνθήκη Σεβρών) ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραφεν όλα τ επίσημα έγγραφα με ένα “Β” (μπε) και ότι το VENITE (BENETIA) ελληνικά γράφεται όχι V αλά “Β” ακι ότι η γαλλική λέξις BRAVO γράφεται “Μπράβο”.
Ιδού ο λόγος δια τον οποίον οι αγράμματοι του 18ου αιώνος μετέγραφον εις τα Μητρώα Αργοστολίου Κεφαλληνίας (μετά την επανάστασιν του 1770) την οικογένειαν των προσφύγων Βουρ – Μπαχι Σφακίων (Κρήτης), ως Μπούρμπακι.
Ο Σωτήριος Μπούρμπακι (αδελφός της προμάμμης του Χρυσής Μπούρμπακι η οποία υπανδρεύθη τον εξάδελφον της Νικόλαον ΜΠΟΥΡΜΠΑΚΙ, εξ ου και το δεύτερο μου οικογενειακό ελληνικό όνομα ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ το οποίον σημαίνει υιός του Νικολάου.
Ο Σωτήριος λοιπόν Μπούρμπακις, ο πάππος του Στρατηγού Καρόλου Μπουρμπάκι, γεννήθηκε όχι στην Κεφαλονιά, αλλά στην Κρήτη – πόλιν Σφακιά – το έτος 1750. Ο Σωτήριος ήτο υιός του Κωστάκι και αδελφός του Εμμανουήλ Μπούρμακι, θανόντος εις Αίγυπτον με πολλούς άλλους συμπατριώτας ταχθέντες εθελοντικώς εις την στρατιάν του Βοναπάρτου.
Όσον αφορά την μητέρα του, αυτή ήτο αδελφή του ΙΩΑΝΝΟΥ ΒΛΑΧΟΥ ή ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ, όστις έπεσεν ενδόξως κατά την επανάστασιν του ιδίου ονόματος το 1770 και υπήρξεν η αιτία του εκπατρισμού από τα Σφακιά της οικογενείας Σωτήρη Μπουρμπάκι προς την φιλόξενον γην της Κεφαλληνίας, διατελούσης τότε υπό την κυριαρχίαν της Βενετίας.
Ο Σωτήριος Βούρβακις, ήτο ιδιοκτήτης ενός ιστιοφόρου το οποίον διέτρεχεν την Μεσόγειον. Η παράδοσις μάλιστα μας μεταδίδει ότι το 1776 έναντι της νήσου Ζακύνθου η γυναίκα του εγέννησε ένα παιδί εις το οποίον έδωσε το όνομα (DENIS) Διονύσιος, προς χάριν του Αγίου Διονυσίου προστάτου της Ζακύνθου όστις έσωσεν τόσον την επίτοκον γυναίκαν και το παιδί της, όσον και το αδύνατον πλοίον το εμπλακέν εις μίαν φοβερά τρικυμίαν.
Και ο Διονύσιος Μπούρμπακι δεν ήτο άλλος από τον εκ παραδόσεως γνωστόν Συνταγματάρχην Ναπολέοντος του 1ου , τον νεώτερον συνταγματάρχην του Γαλλικού Στρατού, και βραδύτερον διαρκούσης της επαναστάσεως δια την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, και τον ήρωα του Καματερού πεσόντα το 1826 έναντι της Ακροπόλεως, επί του αττικού εδάφους πατήρ του Καρόλου Διονυσ. Σωτήρ. Βούρβαχη της Αλγερινής Στρατιάς, διοικητής της αυτοκρατορικής Φρουράς Ναπολέοντος του ΙΙΙ και ένας εκ των σκαπανέων της παρουσίας των Γαλλικών στρατευμάτων στο Αλγέριον.
Όσον αφορά το μήνυμα του Ιωσήφ Βοναπάρτου, δια μέσου του αποκλεισμού του Νέλσωνος, εις τον εν Αιγύπτω αδελφόν του τούτο συνοψίζεται ως εξής:
Ο Σωτήριος Βούρμπακις, επί του ιστιοφόρου του διεκινδύνευε συνήθως από Αλεξανδρείας εις Μασσαλίαν όπου εσύχναζεν ο έμπορος χονδρικής CLARY του οποίου την θυγατέραν Ιουλιέττα ενυμφέθη ο Ιωσήφ Βοναπάρτης. Ήτο έξυπνος, είχε θάρρος ήτο καλός θαλασσοπόρος, γνωρίζων καλά τις τοπές της Ανατολικής Μεσογείου.
Του ενεπιστεύθησαν λοιπόν την επικίνδυνον προσπάθειαν να μεταβεί εις Αίγυπτον δια να τον ειδοποιήση περί της πολιτικής καταστάσεως εν Γαλλία και να τον πείσει να έλθει να την σώσει δια του πραξικοπήματος της 18ης “Μπρουμέρ” (δεύετος μην του ημερολογίου της Γαλλικής επαναστάσεως, 22 Οκτωβρίου – 22 Νοεμβρίου) και αυτός είναι ο λόγος δι ον μετά την νίκην και την οριστικήν εγκατάστασιν του Ναπολέοντος εις Παρισίους, ο Σωτήρης Βούρβαχης “ο πιλόγος του Ναπολέοντος” επέτυχεν την δωρεάν μόρφωσιν των υιών του, και συγκεκριμένως του Διονυσίου Μπούρμπακι εις την Στρατιωτικήν Σχολήν FLECHE και του Ιωσήφ εις την Προξενικήν καριέραν.
Ιδού η ιστορία της οικογενείας ας. Ως προς τον συγγραφέα των “Μαθηματικών στοχείων” όστις ήτο μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας της POLNTEBY, αξίζει επίσης να σας γίνει γνωστή.
Το συνώνυμον αυτό το προπάππου μου Νικολάου “Μπούρμπακι” δεν υφίσταται εις πραγματικότητα, αλλά ο Όμιλος Μπούρμπακι υφίσταται πού καλά, και οι Βουρβαχίσται, όλοι καθηγηταί Γαλλικής προελεύσεως μίας δεκάδος πανεπιστημίων Γαλλίας, Ηνωμένων Πολιτειών, Αμερικής, συνέρχονται μίαν ή δύο φορές τον χρόνο δια να συμπυκνώσουν τας μελέτας των εις τα μαθηματικά και να εμφανίσουν τον όγκο της εργασίας των.
Το 1949 εις το Πανεπιστήμιον της Νάνσης, είχα την τιμήν και το προνόμιον να κάνω την γνωριμίαν του περωνύμου Βουρβαχίστα, εγώ, ένας πραγματικός Βούρμπακη αυθεντικός, αγνοών τα μαθηματικά,δεκτός από σάρκα και οστά μαθηματικούς, κρύπτοντας την ανωνυμίαν των υπό το κολακευτικόν όνομα του προγόνου μου, του οποίου αγνοούσα και την ύπαρξιν ακόμη.
Το 1923 ή 1924 εις το ανωτέρω διδασκαλείον της οδού ULM δύο παλαιοί διδάκτορες της Σχολής Ανωτάτης Ακαδημίας έθεσαν τυχαίως το ερώτημα: “Γνωρίζετε το πρόβλημα Μπούρμπακι; το οποίον θα μπορούσε να ήταν επίσης το πρόβλημα Μακ – Μαόν ή το πρόβλημα Μπουλαζέ δια να μείνει μόνο εις τα σημειώσεις των Στρατηγών 1870 ή 1890. Έκτοτε δε οσάκις δεν μπορούσε κανείς να λύσει ένα μαθηματικό πρόβλημα, τον παρέπεμπαν χάριν αστειότητος στο ανύπαρκτο πρόβλημα Μπούρμπακη.
Ιδού διατί όταν το 1932 αυτοί οι ίδιοι μαθηταί της Σχολής αυτής έγιναν καθηγηταί, και εσκεύθησαν να σπουδάσουν ακόμη μαθηματικές επιστήμας στην OCERGNE, δεν εδίστασαν να πάρουν αποφασιν να μην δημοσιεύσουν τίποτε με τα πραγματικά των ονόματα αλλά με το όνομα Μπούρμπακι, όστις με τον καιρόν πήρε το επώνυμον Νικόλας και ανήλθεν εις τον βαθμόν του μέλους της Βασιλικής ακαδημίας της POLDEVIE πατήρ της Μπέττης κ.λ.π., κ.λ.π.
Εσωκλείστως σας στέλλω αφ’ ενός αντίγραφον της προσκλήσεως στο γάμο της Μπέτης με τον κ. Έκτοραν Πετάρ – πλήρους μαθηματικής ικανότητος – και αφ’ ετέρου το περιεχόμενον διαφόρων κεφαλαίων και των ήδη εφανισθέντων βιβλίων μαθηματικών στοιχείων με το μπιλιέτο του Νικολ. Βούρβακι, και τας υπογραφάς μερικών Βουρβαχιστών παρόντων στην συνεστίαση Νάνσης την 13η Φεβρουαρίου 1949.
Τέλος ενδιαφέρει να σημειώσωμεν τα παρακάτω:
την 14 Μαίου 1940 οι εν Γαλλία Έλληνες παλαιοί πολεμιστές των οποίων έχω την τιμήν να είμαι Πρόεδρος, εξέπεμψαν την συνημμένην κλήσιν εκπεφθείσαν από όλα τα ραδιοφωνικά πόστα της Γαλλίας. Ύστερα δε από τρία περίπου χρόνια το 1943, ο Γερμανός Διοικητής κατοχής Παρισίων εκυνηγούσε με μίσος σκληρότατον όχι μόνον το Διοικητικό συμβούλιο του Συνδέσμου μας, “Για αντιγερμανικές εκδηλώσεις” που είχεν αποτέλεσμα τον θάνατον στα Γερμανικά Στρατόπεδα συγκεντρώσεως τριών εκ των συμμαθητών μου, αλλ’ επί πλέον η Γερμανία του Χίτλερ αναζητεί εις την Γαλλίαν τον μαθηματικόν Νικόλαον Μπούρμπακη συγγενή μου και έστειλε στην φυλακή τον διευθυντή του βιβλιοπωλείου Χέρμαν, οδός Σορβώννης 6 Παρίσι, εκδότην των μαθηματικων στοιχείων Μπούρμπακι.
Και το έτι περισσότερον είναι ότι η εφημερίς “ΚΟΣΜΟΣ” 6-7-1954 επανέρχεται εις το όνομά μου, θεωρούσα τον Νικολαϊδην – Βούρβακι ως τον ανύπαρκτον Νικόλαον Μπούρμπακι.
Λεχθήτε Κε Γενικέ Διευθυντά κ.λ.π…
Αντισ/χης Νικολαϊδης – Βούρβακι
Διοικητής της λεγεώνος Τιμής
Πολεμικός Σταυρός 1939-1945 μετά φοίνικος
Εμπορικός Σύμβουλος της εν Παρισίους Ελληνικής Πρεσβείας”.