Του Κώστα Λαπαβίτσα
Σήμερα ανακοινώθηκαν τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2013-2016 από την ΕΛΣΤΑΤ. Η εικόνα είναι καταλυτική για την «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση που «θα κρατήσει την κοινωνία όρθια»:
Δηλαδή:
Ο βασικός μοχλός μνημονιακής «προσαρμογής» ήταν και παραμένει η συντριβή των δημοσίων δαπανών. Αυτή είναι η κύρια μορφή λιτότητας και όχι η αύξηση της φορολογίας για την οποία δικαιολογημένα διαμαρτύρονται και οι μνημονιακοί, αλλά το κάνουν γιατί τώρα χτυπήθηκαν και οι ίδιοι. Η συντριβή των δημοσίων δαπανών συνεχίστηκε ασμένως από την κυβέρνηση Τσίπρα το 2016. Κυβέρνηση λιτότητας με παράσημο.
Η λιτότητα πήρε βεβαίως και βαριά φορολογική μορφή το 2016 διότι ανέβηκε κατά πολύ το φορολογικό εισόδημα της κυβέρνησης σε σχέση με το 2014-15, φτάνοντας σχεδόν το 50% του ΑΕΠ. Κυβέρνηση λιτότητας με δεύτερο παράσημο.
Μετά τη βίαιη αυτή επίθεση στη συνολική ζήτηση, το ΑΕΠ παρέμεινε στάσιμο. Αυτός είναι ο πραγματικός λόγος του ρυθμού ανάπτυξης 0% το 2016 και όχι τα φληναφήματα περί «καθυστέρησης» στην αξιολόγηση που δήθεν προκαλούν αβεβαιότητα και δεν αφήνουν την οικονομία να εκτιναχθεί. Δεν υπάρχουν ελατήρια που εκτινάσσονται όταν ο δημόσιος τομέας υιοθετεί τέτοια λιτότητα.
Το δημόσιο χρέος διογκώθηκε την ίδια περίοδο, ανεβαίνοντας ξανά στο 179% του ΑΕΠ. Αντί για διαγραφή, έχουμε χρέος που γίνεται ξανά βαρύτερο. Κυβέρνηση λιτότητας με τρίτο παράσημο.
Και πώς πέτυχε τον περιορισμό των δαπανών το 2016 η «αριστερή» μας κυβέρνηση; Ένας από τους τρόπους ήταν ο περιορισμός των δημοσίων επενδύσεων:
Πραγματική συντριβή, που φυσικά απεικονίζεται άμεσα στην κατάρρευση των υποδομών της χώρας, όσες κορδέλες κι αν κοπούν στους αυτοκινητόδρομους. Κυβέρνηση λιτότητας με τέταρτο παράσημο.
Το αποτέλεσμα ήταν φυσικά το γιγαντιαίο πρωτογενές πλεόνασμα του 2016:
Τι να πει η κυβέρνηση Σαμαρά με το φτωχό της πλεόνασμα των 581 εκ. ευρώ; Η κυβέρνηση που θα έσκιζε τα μνημόνια πέτυχε πλεόνασμα 6937 εκατομμυρίων! Δηλαδή, όχι το ταπεινό 0,5% του ΑΕΠ που ζητούσε το Τρίτο (και ψυχικά δυσβάστακτο) Μνημόνιο, αλλά 3,9%. Πώς να μην ανέβει η επίσημη ανεργία στο 23,5% τον Ιανουάριο του 2017; Κυβέρνηση λιτότητας με όλα τα παράσημα.
Τη στιγμή που η ανεργία είναι σε δυσθεώρητα ύψη και η εκπαιδευμένη νεολαία μεταναστεύει κατά κύματα, μια κυβέρνηση που έκανε παντιέρα της την αντιμνημονιακή ρητορεία εφαρμόζει την πιο παράλογη λιτότητα. Και αναλίσκεται σε γελοίες διαμάχες με το ΔΝΤ για το αν το παρανοϊκό 3,9% που πέτυχε οφείλεται σε μόνιμα ή σε προσωρινά μέτρα. Δηλαδή, αν θα αποτελειώσει την οικονομία γρήγορα ή αργά.
Η Ελλάδα ακούμπησε τις ελπίδες της σε έναν εσμό κυνικών πολιτικών, που αποδείχθηκαν οι πιο σκληροί από όλους στην εφαρμογή της λιτότητας. Ταυτόχρονα, παραμένουν επιεικώς αδιάβαστοι, αν κρίνει κανείς από το σημερινό άρθρο του πρωθυπουργού στην Γουόλ Στριτ Τζέρναλ, το οποίο επαίρεται για την τεράστια «προσαρμογή» που έχει πετύχει, ενώ φαίνεται να πιστεύει ότι η οικονομία είναι έτοιμη για αναπτυξιακό άλμα. Για το δικό του καλό ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να αλλάξει επειγόντως συμβούλους. Τα γραφόμενα στο άρθρο του είναι, από πολιτικής πλευράς, η συντηρητική εκδοχή των συνθημάτων περί «σκισίματος των μνημονίων» με τα οποία ήρθε στην κυβέρνηση. Όπως κι εκείνα ήταν κουβέντες άνευ περιεχομένου, έτσι είναι και τα τωρινά. Δεν πρόκειται να υπάρξει ταχύρρυθμη ανάπτυξη μέσα στο μνημονιακό πλαίσιο.
Λίγους, όμως, ενδιαφέρει πια η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η οποία το μόνο που πραγματικά έχει καταφέρει είναι να καταρρακώσει την προοπτική ριζοσπαστικής αλλαγής στη χώρα, αλλά και την εντιμότητα της Αριστεράς, κατακτημένη με θυσίες. Αυτό που έχει σημασία είναι να σχηματιστεί ο μετωπικός φορέας, ο οποίος θα δώσει στη χώρα προοπτική σε νέα κοινωνική και εθνική βάση. Μέχρι τότε η Ελλάδα θα παραδέρνει στην παγίδα των δανειστών.