«Όσους εκβιασμούς κι αν δεχόταν, έδινε όρκους πίστης και προσήλωσης στο ευρώ», υπογραμμίζει ο Παναγιώτης Λαφαζάνης για την ηγεσία της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνοντας ότι ορισμένοι «το “ευρώ ή θάνατος” το ανακάλυψαν εκ των υστέρων για να δικαιολογήσουν τη μνημονιακή στροφή τους». Εκτιμά ότι «αυτήν την πορεία δεν θα την ακολουθήσουν τα μέλη και τα στελέχη του». Καταλογίζει μάλιστα στην κυβέρνηση ότι θα επιλέξει τις πρόωρες εκλογές για να «εκκαθαρίσει τις εκλογικές λίστες από τα “βαρίδια” τού “όχι” στο μνημόνιο» και αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά για ξεχωριστή πορεία των διαφωνούντων.
• Εχετε δηλώσει ότι η κυβέρνηση είχε εναλλακτική και πως αυτή περιλαμβάνει την έξοδο από την ευρωζώνη. Είχε όμως η κυβέρνηση τη νομιμοποίηση να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο; Ο πρωθυπουργός επαναλάμβανε διαρκώς ότι το «όχι» στο δημοψήφισμα δεν σημαίνει έξοδο από το ευρώ, ενώ οι προγραμματικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν μιλούσαν για εθνικό νόμισμα…
Κατ’ αρχάς δεν ήμουν μόνο εγώ αλλά το σύνολο του ΣΥΡΙΖΑ που ζητούσε την κατάργηση των μνημονίων. Μάλιστα, υπογραμμίζαμε από κοινού, σε όλους τους τόνους, ότι θα προχωρήσουμε μονομερώς στην ακύρωση των μνημονίων. Δεν είχαμε εναλλακτική λύση όταν αναλαμβάναμε αυτές τις δεσμεύσεις; Κορόιδευαν κάποιοι τον ελληνικό λαό; Γιατί τώρα απευθύνονται στην Αριστερή Πλατφόρμα ζητώντας εναλλακτική λύση; Αυτοί δεσμεύονταν για ακύρωση των μνημονίων χωρίς να διαθέτουν εναλλακτική απάντηση; Πέραν αυτού, διαπραγμάτευση χωρίς εναλλακτική λύση, η οποία να μην εξαρτάται από τη «βοήθεια» των πιστωτών, δεν υπάρχει. Αυτό που υπάρχει, τότε, είναι διαπραγματευτική ομηρία. Αυτήν την αιχμαλωσία πλήρωσε η κυβέρνηση, προσκολλημένη δογματικά στο ευρώ, και κυρίως ο τόπος με τον χειρότερο τρόπο: με ένα νέο μνημόνιο. Από κει και πέρα, ναι μεν η θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η παραμονή στο ευρώ, αλλά οι αποφάσεις μας τόνιζαν ότι δεν δεχόμεθα το «ευρώ πάση θυσία». Το «ευρώ ή θάνατος» το ανακάλυψαν κάποιοι εκ των υστέρων για να δικαιολογήσουν τη μνημονιακή στροφή τους. Σε κάθε περίπτωση, το εθνικό νόμισμα, ως ενδεχόμενη απάντηση σε πρωτοφανείς εκβιασμούς και στην καταλήστευση της χώρας, δεν είναι καταστροφή. Αντίθετα, σε συνδυασμό με ένα ριζοσπαστικό προοδευτικό πρόγραμμα, συνιστά μια βιώσιμη και πολύ προτιμότερη λύση.
• Μετά την αρχική συμφωνία με τους δανειστές, ήρθε στο προσκήνιο το λεγόμενο «plan B» του Γιάνη Βαρουφάκη. Ησασταν κορυφαίος υπουργός και θα ξέρετε. Είχε η κυβέρνηση plan B για την αντιμετώπιση του εκβιασμού; Ποιο ήταν αυτό; Ηταν εφαρμόσιμο;
Προσωπικά δεν γνωρίζω να υπήρχε κανένα plan B στην κυβέρνηση. Αντίθετα, όποτε εγώ έθετα είτε στα κομματικά και κυβερνητικά όργανα είτε στις συσκέψεις θέμα ενδεχόμενης εξόδου από την ευρωζώνη και σχεδίου σε αυτήν την κατεύθυνση, συναντούσα μια πεισματική αντίδραση και έβλεπα γύρω μου εκνευρισμό. Η ηγεσία του κόμματος και της κυβέρνησης, παρά τις συνεδριακές αποφάσεις, οι οποίες δεν ετηρούντο σε όλα, σχεδόν, τα πιο ριζοσπαστικά σημεία τους, όπως, για παράδειγμα, η εθνικοποίηση των τραπεζών, ήταν δογματικά προσκολλημένη στο ευρώ. Η κατάσταση μου θύμιζε αρκετά την αντίστοιχη προσκόλληση του ΚΚΕ στον λεγόμενο «υπαρκτό» σοσιαλισμό.
• Στην ομιλία σας, στον Πανελλήνιο, η εναλλακτική λύση που παρουσιάσατε δεν φαίνεται να έχει την παραμικρή σχέση με το plan B του Βαρουφάκη. Εσείς θα συμφωνούσατε στην εφαρμογή αυτού του σχεδίου Βαρουφάκη;
Προσωπικά δεν γνωρίζω κανένα plan B του Γ. Βαρουφάκη, ούτε ξέρω να είχε plan B η κυβέρνηση. Αυτό που ξέρω και λέω είναι ότι η κυβέρνηση όφειλε να είχε, ως ενδεχόμενο που να το εννοεί, πολιτική επιλογή εξόδου από την ευρωζώνη, η οποία να ήταν δημόσια κατατεθειμένη και γνωστή στους πιστωτές και κυρίως τον ελληνικό λαό. Τέτοια ενδεχόμενη πολιτική επιλογή δεν υπήρξε. Το αντίθετο, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έδινε σε κάθε ευκαιρία και όσους εκβιασμούς κι αν εδέχετο όρκους πίστης και προσήλωσης στο ευρώ.
• Εχετε καταθέσει τη δική σας πρόταση και οπτική, όπως έχετε πει, σε όλα τα αρμόδια όργανα του ΣΥΡΙΖΑ. Είχε συζητηθεί το δικό σας σχέδιο στην κυβέρνηση; Και αν ναι, τι απάντηση είχατε λάβει;
Εδώ και πολλά χρόνια, εγώ και το Αριστερό Ρεύμα καταγγέλλουμε τον αδιέξοδο χαρακτήρα της ευρωζώνης και τον νεοφιλελεύθερο αντιδραστικό προσανατολισμό της Ε.Ε. Εδώ και χρόνια, τονίζουμε ότι ενδεχόμενη έξοδος από την ευρωζώνη δεν συνιστά καταστροφή αλλά ότι, σε συνδυασμό με ένα ριζοσπαστικό προοδευτικό πρόγραμμα, μπορεί να είναι μία βιώσιμη επιλογή διεξόδου από την κρίση και ανόρθωσης της χώρας. Η έξοδος από την ευρωζώνη δεν είναι απλώς ένα τεχνικό θέμα για κάποιους ειδικούς. Είναι κατεξοχήν πολιτικό ζήτημα και πολιτική επιλογή. Αυτήν την επιλογή, ως ένα ανοιχτό ενδεχόμενο και ως μία δυνατή απάντηση στους εκβιασμούς των κυρίαρχων της Ε.Ε., αρνείτο πεισματικά να δεχθεί η ηγετική πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ και αντιθέτως την απέρριπτε με ένα ιδιαίτερο πείσμα. Αποτέλεσμα, να καταλήξουμε σε ένα τρίτο φρικτό μνημόνιο.
• Η υπογραφή συμφωνίας κυβέρνησης και δανειστών αποτελεί το σημείο οριστικής και πλήρους μετάλλαξης του ΣΥΡΙΖΑ ή της ηγεσίας του σε μνημονιακή δύναμη;
Ο ΣΥΡΙΖΑ συνομολόγησε ένα νέο, τρίτο μνημόνιο – λιτότητα σε πλήρη, κατάφωρη και ριζική αντίθεση με τις προγραμματικές δεσμεύσεις του. Μιλάμε για πρωτοφανή υπαναχώρηση. Η κίνηση αυτή του ΣΥΡΙΖΑ θα έχει σοβαρές παρενέργειες στα χαρακτηριστικά του κόμματος και στον περαιτέρω προσανατολισμό του. Θα τον σημαδέψει με έναν βαθιά συντηρητικό τρόπο. Πολύ φοβούμαι ότι το τρίτο μνημόνιο ανοίγει εξ αντικειμένου έναν δρόμο «μετάλλαξης» του ΣΥΡΙΖΑ με αβέβαιη κατάληξη, αν και θεωρώ ότι αυτήν την πορεία δεν θα την ακολουθήσουν τα μέλη και τα στελέχη του, παρά τις προσωρινές ταλαντεύσεις και ανοχές αρκετών εξ αυτών.
• Η μη ψήφιση από μέρους σας της συμφωνίας σημαίνει και άρση της εμπιστοσύνης σας προς την κυβέρνηση;
Την κυβέρνηση την εμπιστεύομαι για να υλοποιήσει το ριζοσπαστικό πρόγραμμά της και όχι φυσικά για να εφαρμόζει ένα καταστροφικό μνημόνιο λιτότητας και αποικιακής κηδεμονίας της χώρας. Μια νέα πορεία της κυβέρνησης όπου θα εφαρμόζει μνημονιακές πολιτικές είναι απαράδεκτη.
• Πώς θα αντιδράσει η Αριστερή Πλατφόρμα στο ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες; Θα κατεβείτε με δικό σας ψηφοδέλτιο;
Η κυβέρνηση, από εδώ και εμπρός, θα προωθεί και θα υλοποιεί εφαρμοστικούς μνημονιακούς νόμους και μνημονιακές πολιτικές και επομένως θα έχει σε αυτήν την κατεύθυνση την απλόχερη στήριξη από Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι. Ο κύριος λόγος, επομένως, για να προσφύγει άμεσα η κυβέρνηση στις κάλπες θα είναι να εκκαθαρίσει τις εκλογικές λίστες από τα «βαρίδια» τού «όχι» στο μνημόνιο. Οι δικές μας κινήσεις στο άμεσο μέλλον θα εξαρτηθούν σε σημαντικό βαθμό, αλλά φυσικά όχι μόνο, και από τις κινήσεις και τη στάση όσων έχουν την κεντρική ευθύνη στην κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ.