Του Όμηρου Ταχμαζίδη *
Η πολιτική κατάσταση στη χώρα είναι προβληματική. Αλλά έχει ενδιαφέρον. Δεν παύει να μας εκπλήσσει διαρκώς.
Στο παρόν κείμενο θα ασχοληθώ δημοσίως με ένα άρθρο του 74χρονου ιστορικού στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ Σωτήρη Βαλντέν, το οποίο την προηγούμενη εβδομάδα, προωθήθηκε στο Διαδίκτυο από “εχθρούς” και “φίλους” του Στέφανου Κασσελάκη.
Ο Σωτήρης Βαλντέν ανήκει σε αυτό που αναφέρω συχνάκις σε άρθρα μου ως “νομενκλατούρα” του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για έναν τύπο στελεχικού δυναμικού, το οποίο δεν ολοκλήρωσε πολιτικά, ιδεολογικά και ηθικά την διαδικασία της αποσταλινοποίησης. Παρά την ρητορεία και τις ηχηρές διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου, ισχυρά ψήγματα μεσοπολεμικού και μεταπολεμικού σταλινισμού αναδύονται στην επιφάνεια όταν δίδεται η ευκαιρία.
Το κείμενο του Σωτήρη Βαλντέν, θα μπορούσε, κατ΄ αρχάς, να προσδιοριστεί ως μια προσπάθεια ανιχνεύσεως των διαθέσεων των μελών του κόμματος απέναντι στην νέα προεδρία. Καθ΄ όλα θεμιτή ενέργεια. Ωστόσο, ο αρθρογράφος, δεν αρκείται μόνο στην παράθεσή των προβληματισμών και των ανησυχιών του για το μέλλον του κόμματος, ώστε να ανιχνεύσει αργότερα, ως feed back από τις απαντήσεις “συντρόφων” του, τις προθέσεις των μελών του κόμματος, αλλά, στο εκτενέστατο κείμενό του, επιχειρεί να δημιουργήσει “κλίμα”, “ατμόσφαιρα”, για να προκαταβάλλει και να χειραγωγήσει αντιδράσεις και στάσεις.
Το κείμενο, πέραν του ανιχνευτικού, έχει ούτως και έναν προτρεπτικό χαρακτήρα για “ανταρσία”. Με πρόθεση την διάσπαση του κόμματος. Και τούτο, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να είναι ανεκτό, σε ένα κόμμα με ευρυχωρία απόψεων και ισχυρή δημοκρατική παράδοση, όπου υφίσταται πάντοτε η προοπτική της τελικής συνθέσεως απόψεων και αντιθέσεων. Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ένα τέτοιο κόμμα;
Στην προκειμένη περίπτωση ούτε και η απάντηση στο ερώτημα θα είχε σημασία. Και τούτο διότι ο Σωτήρης Βαλντέν υπερέβη τα εσκαμμένα. Ακόμη και για δεδομένα ελληνικού κόμματος. Προφανώς αισθάνεται ως ιδιοκτήτης κάποιου ακινήτου και αναλόγως συμπεριφέρεται. Υπό κανονικές συνθήκες, άλλες από τούτες τούτη τη στιγμή στον ευμετάβλητο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε διαγραφεί νομότυπα από τον πολιτικό φορέα. Οι λόγοι διαγραφής είναι προφανέστατοι στον καθένα που διαβάζει το λιβελογράφημα. Πρόκειται για υβρεολόγιο κατά του προέδρου του κόμματος.
Το κείμενο εκτός από ανιχνευτικό προθέσεων, παροτρυντικό σε “ανταρσία”, υβριστικό κατά προσώπων, είναι και ένα “τεκμήριο” τρομοκρατικής ρητορείας απειλών ή, άλλως, λεκτικής τρομοκρατίας.
Ο Σωτήρης Βαλντέν κωδικοποιεί με μαεστρία σταλινικού τύπου τη δημόσια προγραφή προσώπων, τα οποία υπεστήριξαν ή και θα υποστηρίξουν τον νέο πρόεδρο, τη νόμιμη ηγεσία του κόμματος. Και επιδεικνύει ικανή γνώση και εμπειρία στην πρακτική δημόσιου στιγματισμού του αντιπάλου και στην προκαταβολική, δυσφήμιση και ενοχοποίηση των επιλογών της άλλης πλευράς στην κομματική αντιπαράθεση. Ένα είδος δημόσιου εκφοβισμού και προληπτικής τρομοκρατίας.
Ως μέγας ιεροεξεταστής αποφαίνεται για το “συνονθύλευμα” της νέας ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για όσους συνταχθούν με τη νέα νόμιμη ηγεσία του κόμματος, με εντελώς απαξιωτικό, ατιμωτικό τρόπο: “…ενώ γύρω τους προστίθενται όπως πάντα οι οπορτουνιστές και οι ποικιλοτρόπως εξαρτώμενοι, καθώς και μερικοί, ελάχιστοι ευτυχώς, αφελείς ή φιλόδοξοι που επιχειρούν να δώσουν πολιτική ή θεωρητική αίγλη στη γελοιότητα και την αθλιότητα”.
Εδώ έχουμε μια ξεκάθαρη προσπάθεια διέγερσης των ενοχικών ανακλαστικών μέσω της δυσφήμισης, εκ των προτέρων, όλων όσοι δεν συμφωνούν με τον μέγα ιεροεξεταστή. Πρόκειται για ένα είδος ηθικής τρομοκρατίας. Και όπως γνωρίζουμε από την πληθωρική παράδοση της “Αριστεράς”, είναι η τρομοκρατία εκείνη που διαφθείρει.
Ο Σωτήρης Βαλντέν έχει γεράσει, μέσα στο κλίμα των κομματικών μεταβολών, των μηχανορραφιών, των πισώπλατων μαχαιρωμάτων, των ανήθικων χαρακτηρισμών κατά συντρόφων, γνωρίζει δυνατότητες και αδυναμίες και τρέχει να προλάβει καταστάσεις. Να ερεθίσει θυμικά, να διεγείρει πάθη, να επισημάνει συμφέροντα, για να επιταχύνει τις αντιδράσεις κατά της νόμιμης ηγεσίας: “Ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της νομιμοποίησης του νέου ανώμαλου καθεστώτος”.
Δεν προ-στιγματίζει μόνο όλους εκείνους που προκρίνουν την κομματική νομιμοφροσύνη, αλλά απαξιώνει με σκαιό τρόπο όλα τα μέλη του “δίευρου”, ωσάν να τέλεσαν κάποιο έγκλημα. Προσπαθεί να προσδώσει εκγυρότητα στα γραφόμενά του, με διάφορες κοινότοπες παρόλες, την ίδια στιγμή που παρουσιάζει τους ψηφίσαντες υπέρ της υποψηφιότητας του Στέφανου Κασσελάκη, ως αδαείς και άσχετους, διατυπώνοντας ακόμη και υπόνοιες για νόθευση του αποτελέσματος από “ξένα” στοιχεία. Προφανώς η απαρχαιωμένη νομενκλατούρα του ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιλήφθηκε, ως τώρα, τι πραγματικά συνέβη.
Ήταν και συνεχίζει να είναι τόσο μεγάλη η αλαζονεία της. Ακόμη και τώρα είναι βυθισμένη στην μεταφυσική υποκρισία της σε βαθμό πλήρους πολιτικής χαύνωσης. Αλλά η χαύνωση στην πολιτική είναι συνώνυμη της αχρηστίας.
Στην εσωκομματική αναμέτρηση για την εκλογή νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκαν οι αλαζόνες, οι αδιάφοροι και οι άχρηστοι. Σε αυτήν την αλαζονεία, αδιαφορία και αχρηστία αποδίδω και την επίκληση, ακόμη και τούτη τη στιγμή, του Σωτήρη Βαλντέν σε μια αόριστη “ιδέα για την Αριστερά”.
Τούτη η εσωστρεφής ζαλιστική περιδίνηση περί μιας “ουσιολογίας” της Αριστεράς και τα συνοδευτικά της ερωτήματα (“τι είναι Αριστερά;”, “ποια Αριστερά θέλουμε” κ.α.) αποπροσανατολίζουν από τα καίρια του πολιτικού γίγνεσθαι. Και εδώ θα πρέπει να αναζητηθούν οι πολιτικές ήττες της και η ηττοπάθεια της Αριστεράς, σχεδόν, όλων των αποχρώσεων. Δημοκρατικών και αντιδημοκρατικών.
Υπό ένα τέτοιο πρίσμα, είναι φυσικό επόμενο να ομιλεί ο αρθρογράφος ως μικροαστός ιδιοκτήτης κάποιας “Αριστεράς”. Όπως αναφέρεται στο αυτοκίνητό του, την κατοικία του, το σκυλί ή τη γάτα του. Και προσθέτει δίπλα στην λέξη “Αριστερά” και την κτητική αντωνυμία “μας” για να ολοκληρώσει το προπαγανδιστικό ανοσιούργημά του, επεξηγώντας, μάλιστα, τι ακριβώς υπονοεί τούτο το καθόλα σκοτεινό και ύποπτο “μας”.
Ο προπαγανδιστής αποκαλύπτεται ως αρκετά κακοήθης, αλλά και αρκούντως αφελής:
“Και με >μας< εννοώ όλους όσοι βρίσκονται σε αυτό το κόμμα με πολιτικό σκεπτικό που να σχετίζεται με την Αριστερά με την ευρεία έννοια, που έχουν μια στοιχειώδη σοβαρότητα και το πολιτικό ήθος και ύφος της Αριστεράς.
Είναι αδύνατον να υπερασπιζόμαστε τη γελοιότητα και ασχετοσύνη που εκπέμπει ο πρόεδρος και την αθλιότητα που εκπέμπει το περιβάλλον του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ με ηγεσία τον Κασσελάκη και τον θίασο που τον περιβάλλει δεν πρόκειται να νικήσει τη Ν.Δ. και τον Μητσοτάκη, λόγω ανικανότητας, γελοιότητας και τοξικότητας”.
Εδώ έχουμε ένα δείγμα “αριστερής ηθικής και ύφους”, από τον σύντροφο Σωτήρη Βαλντέν, απέναντι σε μια ηγεσία που μετράει λίγες εβδομάδες στο πηδάλιο του κόμματος.
Αυτή η έπαρση, η αδιαφορία για τον λαϊκό κόσμο, τις ανάγκες και τις προτεραιότητές του, η αδιαφορία για τη νέα γενιά, ήταν που παγίωσαν το καθεστώς Μητσοτάκη. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Σωτήρης Βαλντέν, τώρα θέλει να συζητήσει για να ανακαλύψει ποιος είναι ο ίδιος από πολιτική σκοπιά και ποιοι είναι οι άλλοι. Μάλιστα, ακόμη και με το ενδεχόμενο της εκλογικής υποχώρησης: “Το πιθανότερο είναι να χρειαστεί να περάσουμε από ακόμη χαμηλότερα ποσοστά”.
Αυτός, λοιπόν, ο 74χρονος άνθρωπος, με τούτη την έκδηλη πολιτική ανωριμότητα και αφέλεια, τολμάει και αποκαλεί έναν 35χρονο άσχετο από πολιτική.
Η ιδεολογικοπολιτική χαύνωση και η πλήρης εξουδετέρωση κάθε πολιτικού ανακλαστικού ολοκληρώνεται “θεωρητικώς” από τον Σωτήρη Βαλντέν με την προσφυγή στην “πλαστική λέξη” ταυτότητα.
Στην αναζήτηση μέλλοντος, “για την Αριστερά μας”, προέχει, κατά τον κομματικό παράγοντα, η ανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας της. Και πω θα κατακτήσει εκ νέου η “Αριστερά” του Σωτήρη Βαλντέν, τούτο το πλεονέκτημα; Η απάντηση είναι απλοϊκή και απλουστευτική’ χρειάζεται να αποκτήσει συγκεκριμένη “ταυτότητα”: “Και αυτή (σ.σ. η αξιοπιστία) δεν μπορεί να οικοδομηθεί παρά πάνω σε μια στέρεη ταυτότητα, που ο κόσμος και κατά πρώτο λόγο οι κοινωνικές δυνάμεις που μας ενδιαφέρουν, θα την βλέπει, θα την κατανοεί και θα την εμπιστεύεται”.
Έχω άσχημα νέα για το σύντροφο Σωτήρη Βαλντέν: η μόνη ταυτότητα που έχει κοινωνικό αντίκρισμα και αναγνωρίζεται στην καθημερινή πραγματικότητα είναι η αστυνομική ταυτότητα. Και αυτή είναι ατομική. Όπως ατομική είναι και η “ταυτότητα” ενός προσώπου, εφόσον δεχτούμε ότι υφίσταται κάτι τέτοιο. Σίγουρα, όμως, δεν υφίσταται συλλογική ταυτότητα μιας ομάδας ανθρώπων, όπως π.χ. ένα κόμμα.
Και επειδή δεν υπάρχει τέτοιου είδους “ταυτότητα” ,- μια κατάσταση που ταλαιπώρησε τον ΣΥΡΙΖΑ για χρόνια με τις αερολογίες περί συνθέσεως των επί μέρους “ταυτοτήτων” και τελική συνέπεια τη σημερινή πλαδαρή και αναποτελεσματική οργάνωση του-, είναι φυσιολογικό να καταλήγει κανείς σε ό,τι είδους περιγραφή θέλει επί της αναζητούμενης “αριστερής ταυτότητας”.
Παραθέτω την εκδοχή της “αριστερής ταυτότητας” του Σωτήρη Βαλντέν, για να αντιληφθούν οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες την “ριζοσπαστικότητα” του ίδιου και τον “ριζοσπαστισμό” της “αριστερής ταυτότητας” που ευαγγελίζεται ο ίδιος:
“Στοιχεία αυτής της ταυτότητας θα πρέπει νομίζω να είναι καθαρές θέσεις ως προς την ταξική μας τοποθέτηση (πρώτιστα υπέρ των εργαζομένων και των >από κάτω<), την οικονομική πολιτική (αναδιανεμητική φορολογία, μεταρρυθμίσεις που να υπερβαίνουν τη σημερινή οργάνωση της κοινωνίας, τολμηρή πράσινη ατζέντα με κοινωνικό πρόσημο), την Ευρώπη (ως αναπόσπαστο μέρος της την επικρίνουμε και επιδιώκουμε να την αλλάξουμε), τα δικαιώματα (με έμφαση στους μετανάστες/πρόσφυγες και τον ρατσισμό), τον φεμινισμό, την εξωτερική πολιτική ( αντίθεση στον εθνικισμό και τα περί >πατριωτικής< Αριστεράς, ιδιαίτερα στα ελληνοτουρκικά, ειρήνη στην Ουκρανία)”.
Τούτο το άθροισμα κοινοτοπιών, το οποίο, σε μεγάλο βαθμό, θα το υπεστήριζαν και το υποστηρίζουν, σε πολλά σημεία του, νεοφιλελεύθεροι, παλαιοσυντηρητικοί της κεντροδεξιάς έως και παράγοντες της εκκλησίας, στοιχεία του πολιτικού κέντρου, διάφοροι επιχειρηματικοί κύκλοι κ.α.: αυτό, λοιπόν, είναι το “στέρεο” υλικό με το οποίο θα συγκολληθεί, ή, ακριβέστερα, επί του οποίου θα συγκροτηθεί η νέα “Αριστερή ταυτότητα”.
Δυστυχώς, το κείμενο του Σωτήρη Βλαντέν, δεν μπορεί να λειτουργήσει ούτε καν ως βάση συζήτησης. Βρίθει από εμμονές, υβρεολόγιο και κοινοτοπίες: είναι αντιδραστικό – “η κοινοτοπία είναι η αντεπανάσταση” (Isaac Babel). Και ξερνάει αλαζονεία, μνησικακία και κακομοιριά… “ύφος και ήθος της Αριστεράς;”
Αξιοπερίεργο είναι ότι υπεραριστερός ανανεωτής Σωτήρης Βλαντέν χρησιμοποιεί στο λιβελογράφημά του και “ορολογία” η οποία προέρχεται από το χώρο της δεξιάς πολιτικής ιδιολέκτου, αποδεικνύοντας ότι η Αριστερά έχει χάσει, προ πολλού, τη μάχη της εννοημάτωσης και της ερμηνείας των δημόσιων πραγμάτων.
Όσον αφορά την μακρά διάρκεια των πραγμάτων, την ιστορία και το πολιτικό γίγνεσθαι σημειώνω, απλώς, ότι το μέλλον εμφανίζεται με πολλές μορφές: η συχνότερη είναι εκείνη του απορριμματοφόρου!
Υ.Γ.: Η δημοσιοποίηση του άρθρου του Σωτήρη Βαλντέν στα μέσα της εβδομάδας πριν τις εκλογές για την Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να αναγνωστεί και ως μια προσπάθεια ανακοπής της πιθανής ενίσχυσης των υποψηφιοτήτων του ΣΥΡΙΖΑ ανά την Ελλάδα, εξαιτίας της ανανέωσης του προσώπου στην ηγεσία του κόμματος. Σε απλά ελληνικά: άρθρο-τρικλοποδιά…
* Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι οργανωτικός γραμματέας της ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ (www.sopro.gr)