Η σημερινή ημέρα, Παρασκευή 23 Ιουλίου 2021, σηματοδοτεί μία «μαύρη επέτειο» καθώς συμπληρώνονται 3 έτη από την πυρκαγιά στο Μάτι, η οποία προκάλεσε το θάνατο 103 συνανθρώπων μας, αποτελώντας μέχρι και σήμερα τη δεύτερη πιο φονική πυρκαγιά του 21ου αιώνα παγκοσμίως.

Τα περιβαλλοντικά αίτια που συνετέλεσαν σε αυτή τη φονική πυρκαγιά έχουν αναλυθεί και χρήσιμα συμπεράσματα έχουν ήδη εξαχθεί.

Η πυρκαγιά στο Μάτι εκδηλώθηκε κάτω από ακραίες πυρο-μετεωρολογικές συνθήκες και παρουσίασε ακραία συμπεριφορά πυρός, καθιστώντας αναποτελεσματική την προσπάθεια που κατεβλήθη για τον περιορισμό και τον έλεγχο της.

Περιβαλλοντικές συνθήκες παρόμοιες με αυτές που καθοδήγησαν τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι δε θα πρέπει να αποκλειστούν στο εγγύς μέλλον, καθώς η κλιματική αλλαγή μας φέρνει αντιμέτωπους με μία νέα πραγματικότητα ακραίων δασικών πυρκαγιών, οι οποίες εύκολα μπορούν να ξεπεράσουν τις δυνατότητες καταστολής, ανεξάρτητα από την αφθονία και την τεχνολογία των διαθέσιμων μέσων δασοπυρόσβεσης.

Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, η επιχειρησιακή μονάδα ΜΕΤΕΟ (meteo.gr) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) δημοσιοποιεί σήμερα, νέα δεδομένα για τη φονική πυρκαγιά, βασισμένα σε επιστημονική γνώση αιχμής, με αποκλειστικό στόχο την ανάδειξη του σημαντικού ρόλου που μπορεί και οφείλει να παίξει η επιστήμη στην καλύτερη διαχείριση των ακραίων πυρκαγιών του παρόντος και του μέλλοντος.

Η φονική πυρκαγιά

Στο επόμενο βίντεο παρουσιάζεται η εξάπλωση της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, όπως αυτή προσομοιώθηκε από το προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.0. Το IRIS 2.0 αποτελεί τη νέα, σημαντικά αναβαθμισμένη έκδοση του IRIS, ενός συστήματος για την πρόγνωση της εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών που ανέπτυξε και υλοποιεί επιχειρησιακά το ΕΑΑ/ΜΕΤΕΟ από το 2019 μέχρι και σήμερα.

Συγκρινόμενο με τον προκάτοχο του, το IRIS 2.0 έχει αναβαθμιστεί ώστε να παρέχει λεπτομερέστερη πληροφορία (50 x 50 m) για την αναμενόμενη κίνηση των πύρινων μετώπων (με βάση την τοπογραφία, τον καιρό, και την καύσιμη ύλη), λαμβάνοντας πάντα υπόψη του τις πολύ σημαντικές αμφίδρομες αλληλεπιδράσεις μεταξύ της φωτιάς και του καιρού («η φωτιά δημιουργεί το δικό της καιρό»).

Πιο σημαντικά ωστόσο, το IRIS 2.0 μπορεί σήμερα να παρέχει προγνωστική καθοδήγηση για την αναμενόμενη συμπεριφορά πυρός μιας δασικής πυρκαγιάς.

Ειδικότερα για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, η προσομοίωση που πραγματοποιήθηκε με το IRIS 2.0 υπέδειξε ακραία συμπεριφορά πυρός, με την πυρκαγιά να κατατάσσεται ως κατηγορίας 7, χαρακτηριζόμενη από συνθήκες πυροθύελλας.

Τρία χρόνια μετά το Μάτι και μπροστά στη νέα πραγματικότητα των ακραίων δασικών πυρκαγιών, η επιστημονική γνώση μεταφράζεται σε υπηρεσίες που εάν υιοθετηθούν μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας.

Το προγνωστικό σύστημα IRIS 2.0 παρέχει τη μοναδική δυνατότητα ταχείας εκτίμησης της δυσκολίας ελέγχου μιας δασικής πυρκαγιάς, μέσα από την προσομοίωση της αναμενόμενης συμπεριφοράς του πυρός και της εξάπλωσης των πύρινων μετώπων.

Έχοντας αξιολογηθεί λεπτομερώς και αποτελώντας ένα από τα ελάχιστα προγνωστικά συστήματα του είδους του, αν όχι το μοναδικό, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, το IRIS 2.0 είναι στη διάθεση της πολιτείας ως ένα σημαντικό όπλο στη μάχη ενάντια στις δασικές πυρκαγιές.