Δεν ξέρουμε αν το αποτέλεσμα των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών στην Κρήτη μπορεί να χαρακτηριστεί έκπληξη. Το βέβαιο είναι ότι δε μπορεί να χαρακτηριστεί αναμενόμενο.
Το κλίμα αισιοδοξίας που είχε διαμορφωθεί στους συνδυασμούς του ΣΥΡΙΖΑ στην Κρητη τελικά δεν αποτυπώθηκε στις κάλπες αφού οι συνδυασμοί του σε δήμους και περιφέρεια, αύξησαν μεν τα ποσοστά τους σε σχέση με τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές όμως απέτυχαν να κάνουν την υπέρβαση και βρέθηκαν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων κάτω απ’ αυτούς που στηρίχθηκαν από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ.
Χαρακτηριστικό είναι ότι σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης ΠΑΣΟΚ και ΝΔ αθροιστικά έχουν ένα ποσοστό πάνω από 63% αφού ο συνδυασμός του Σταύρου Αρναουτάκη συγκεντρώνει ένα ποσοστό πάνω από 40% ενώ ο συνδυασμός του Σεραφείμ Τσόκα βρίσκεται κοντά στο 23%, όταν πριν 4 χρόνια στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Νοέμβρη του 2010 οι συνδυασμοί ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είχαν συγκεντρώσει ένα ποσοστό κοντά στο 68%. Πώς μπορεί να ερμηνευθεί αυτό το παράδοξο;
Προφανώς και υπερίσχυσε η «αυτοδιοικητική» ψήφος. Η οποία «αυτοδιοικητική» ψήφος δεν είναι στην ουσία της τέτοια, αλλά ψήφος η οποία επηρεάζεται από προσωπικές συμπάθειες, συγγένειες και διαπροσωπικές σχέσεις, εν τέλει από μηχανισμούς που υπάρχουν σε τοπικές κοινωνιές και διαπερνούν ιδεολογίες, πολιτικές ή προγράμματα. Βεβαίως, αυτό μικρή σημασία έχει αφού στην Περιφέρεια Κρήτης ΠΑΣΟΚ και ΝΔ μπορούν από σήμερα, περίπου να θριαμβολογούν για την επιτυχία να συγκρατήσουν τα ποσοστά τους μετά από 4 χρόνια σκληρής λιτότητας. Και αυτό θα πράξουν εφόσον το αποτέλεσμα επιβεβαιώθει και στις ευρωεκλογές. Πράγμα, βεβαίως, πολύ δύσκολο.
Πάντως, και στον ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να υποστηρίξουν ότι έχουν αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τα ποσοστά τους αφού από το 6% των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2010 σε επίπεδο περιφέρειας πλέον το ποσοστό βρίσκεται περίπου στο 20%. Πόσο όμως αποτελεί αυτό επιτυχία όταν το ποσοστό του στις βουλευτικές εκλογές του 2012 στην Κρήτη ήταν πάνω από 32% ενώ τα ποσοστά ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. είχαν περιορισθεί στο 40%;
Η ουσία είναι η εξής: Οι ρίζες της εξάρτησης πολιτών με μηχανισμούς παραμένουν ιδιαίτερα ισχυροί και ο ΣΥΡΙΖΑ, αν θέλει πραγματικά να διεκδικήσει την εξουσία, θα πρέπει να βρει κάποιον τρόπο να τους αντιμετωπίσει.
Τι συνέβη στα Χανιά και γιατί
Στα Χανιά τώρα οι αρχικές προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν. Ο Τάσος Βάμβουκας και ο συνδυασμός «Δήμος Ενεργών Πολιτών» ο οποίος σε αυτές τις εκλογές είχε τη στήριξη της ΔΗΜΑΡ κατόρθωσε να συγκεντρώσει ένα πολύ υψηλό ποσοστό, κοντά στο 30%. Ο Τάσος Βάμβουκας ο οποίος είχε κατέβει ως υποψήφιος και στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές με τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ και είχε κατορθώσει να συλλέξει ένα πολύ υψηλό ποσοστό, αυτή τη φορά άνοιξε τον συνδυασμό του σε πολλές διαφορετικές δυνάμεις, δεν επένδυσε στην στήριξη της ΔΗΜΑΡ, ανέδειξε την προέλευσή του Τάσου Βάμβουκα από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και κατόρθωσε να αποτελεί αδιαμφισβήτητα τον νικητή του 1ου γύρου των εκλογών.
Ο Μανώλης Σκουλάκης με τον συνδυασμό «Χανιά – Μαζί για τον Δήμο μας» ήρθε δεύτερος με μικρή διαφορά από τον «Δήμο Ενεργών Πολιτών» με ένα ποσοστό λίγο πάνω από 30%. Όμως, ποιος μπορεί να πει ότι αυτό αποτελεί αποτυχία όταν μέσα σε τέσσερα χρόνια έχασε μόλις 9% της αρχικής δύναμης κι όλα αυτά παρά τις πολλές αποχωρήσεις στελεχών κυρίως προς την παράταξη του Τάσου Βάμβουκα; Ο Μανώλης Σκουλάκης, είτε το θέλουμε είτε όχι, απέδειξε πως παραμένει παρών με τους μηχανισμούς του και την ενεργητικότητά του ενώ φαίνεται ότι ο λόγος του περί του έργου της δημοτικής αρχής τελικά έπεισε αρκετούς συμπολίτες μας οι οποίοι και τον ψήφισαν.
Μάχη δόθηκε για την τρίτη θέση μεταξύ Άρη Παπαδογιάννη με τον συνδυασμό «Δημοτική Πρωτοβουλία 100/5» και τον Γιάννη Σαρρή με τον συνδυασμό «Πρωτοβουλία Πολιτών – Πρώτα ο Άνθρωπος» στην οποία υπερίσχυσε ο συνδυασμός του Άρη Παπαδογιάννη. Συνδυσμός που είχε υποστηριχθεί από τμήμα της Νέας Δημοκρατίας. Να υπενθυμίσουμε ότι σχετική δήλωση υποστήριξης είχε κάνει μόνο ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης. Ο Άρης Παπαδογιάννης, αν και πολλοί δεν του έδιναν πολλές ελπίδες για αξιοπρεπή πορεία στην εκλογική μάχη, τελικά διέψευσε πολλούς και με τη συμμετοχή και του Βαγγέλη Σαματά από τους Ανεξάρτητους Έλληνες κατέκτησε την 3η θέση με ένα ποσοστό κοντά στο 19% και ίσως υπό καλύτερες συνθήκες η έκπληξη να ήταν ακόμα μεγαλύτερη.
Ο Γιάννης Σαρρής και το πείραμα που αποτέλεσε η «Πρωτοβουλία Πολιτών» τελικά δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα αφού περιορίστηκε στην 4η θέση με ποσοστό κοντά στο 17%. Βεβαίως, αυτά ήταν περίπου τα ποσοστά για πολλούς συνδυασμούς του ΣΥΡΙΖΑ σε δήμους της Κρήτης καθώς και στην Περιφέρεια. Αλλά πάντως, οι προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί ήταν αρκετά μεγάλες και εξαιτίας του πρωτόγνωρου του εγχειρήματος εκλογής υποψήφιου δημάρχου μέσα από διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας. Για την Πρωτοβουλία Πολιτών μπορεί να πει κανείς «κάθε αρχή και δύσκολη», αλλά και το ότι «η αρχή είναι το ήμισυ του παντώς».
Κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει ότι μπήκαν οι βάσεις για μία πολυσυμμετοχική, ακηδεμόνευτη, δημοκρατική πρωτοβουλία η οποία μπορεί να αποτελέσει μελλονικά ένα νέο πρότυπο αυτοδιοικητικής λειτουργίας με τον πολίτη στο προσκήνιο και ενεργό.
Πτώση ποσοστών ΚΚΕ, σταθερή η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, άνοδος της αποχής
Πτώση ποσοστών για τον Νίκο Παπαντωνάκη και τον συνδυασμό «Λαϊκή Συσπείρωση» η οποία πρόσκειται στο ΚΚΕ. Η πτώση δεν είναι ασήμαντη, από 5,42% οι δυνάμεις του ΚΚΕ στο δήμο Χανίων μόλις και ξεπέρασαν το 4%. Πτώση παρατηρήθηκε και στα ποσοστά της παράταξης του ΚΚΕ στην Περιφέρεια Κρήτης. Και αυτό αποτελεί οπωσδήποτε ένας λόγος προβληματισμού αφού παρά την εμφανή και έντονη δραστηριότητα κατά την προεκλογική περίοδο, απέτυχαν τα στελέχη του να πείσουν ακόμα και τους ίδιους τους ψηφοφόρους τους. Τελικά, μήπως η εξαθλίωση των μαζών βοήθησε στην εκμετάλλευση της άθλιας κατάστασής τους από τους εκμεταλλευτές τους;
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, έδωσε το παρών στην εκλογική διαδικασία και συγκέντρωσε ένα ποσοστό κοντά στο 2%. Όμως δε γνωρίζουμε αν αυτό αποτελεί κάποιου είδους υπέρβαση εφόσον το ίδιο ποσοστό είχε συγκεντρώσει και κατά τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές σε επίπεδο Περιφέρειας.
Και μέσα σε όλα αυτό το ΚΚΕ μ-λ μοίραζε έξω από εκλογικά κέντρα φυλλάδια που καλούσαν τους ψηφοφόρους σε αποχή.
Η οποία αποχή αυξήθηκε. Το 2010 στις αυτοδιοικητικές εκλογές στο Δήμο Χανίων η αποχή βρισκόταν στο 37% και μετά από 4 χρόνια σκληρής λιτότητας, σε μία κρίσιμη εκλογική διαδικασία, το ποσοστό έφθασε το 39%.
Το φαινόμενο Χρυσή Αυγή
Άξιζει να κάνουμε μία αναφορά και στη Χρυσή Αυγή η οποία σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης διατηρεί τα ποσοστά που είχε στις βουλευτικές εκλογές με ένα ποσοστό κοντά στο 3,5% το οποίο ποσοστό στα Χανιά υπερβαίνει το 5%. Στα Χανιά καταγράφεται και το υψηλότερο ποσοστό για το φασιστικό κόμμα.
Έχει ιδιαίτερη σημασία αυτή η επισήμανση αφού η Χρυσή Αυγή δεν επέδειξε καμία δραστηριότητα, ενώ ο υποψήφιος της για την αντιπεριφέρεια Χανίων δεν είχε καμία απολύτως παρουσία. Δίχως να κουνήσουν το δακτυλάκι τους, στην Κρήτη των δημοκρατικών αγώνων, διευρύνουν την παρουσία τους.
Η επόμενη ημέρα και το διακύβευμα των ευρωεκλογών
Μετά την αποτύπωση της νέας πραγματικότητας, ερχόμαστε στο ερώτημα που αφορά την ψήφο για τις ευρωεκλογές. Εδώ, το διακύβευμα είναι εμφανές και έχει άμεσο αντίκτυπο εντός και εκτός της χώρας. Το αναμενόμενο λοιπόν είναι ο απεγκλωβισμός των ψηφοφόρων από τις πρακτικές που οδήγησαν στο αποτέλεσμα αυτής της Κυριακής. Θα το έχουμε; Θα συνειδητοποιήσει επιτέλους ο λαός ότι πρέπει να θέσει ο ίδιος τέρμα στις πολιτικές που τον έχουν οδηγήσει στην εξαθλίωση;
Εμείς, ας ελπίσουμε ότι η χθεσινή εκλογική διαδικασία, θ’ αποτελέσει μία τελευταία στάση πριν την σημαντική κρίση της Κυριακής των ευρωεκλογών.
Αλλιώς, είναι ο ίδιος υπεύθυνος για τη μοίρα του και από κανέναν να μη ζητά ευθύνες. Και ως εκ τούτου, ας έχει τουλάχιστον την υπομονή για τα χειρότερα που θα έρθουν. Έρχονται.
Και καλό κουράγιο σε όλους μας, όπως είχε πει και ο Μανουέλ Μπαρόζο.
ΑτΚ