Παρεμβάσεις έκαναν τόσο η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) όσο και η Ένωση Διοικητικών Δικαστών για την τροπολογία που ψηφίστηκε στη Βουλή και προβλέπει την αναστολή υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου από άτομα που εισέρχονται στη χώρα παράνομα με οποιοδήποτε πλωτό μέσο που προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική, καθώς και την επιστροφή χωρίς καταγραφή, στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής.

Ειδικότερα, η ΕΕΔΑ σε ανακοίνωσή της επισημαίνει:

«Η επίμαχη ρύθμιση, πέραν της πρόδηλης αντίθεσης με υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις, αντανακλά δομική ανεπάρκεια σχεδιασμού και διαχείρισης του συστήματος υποδοχής και ταυτοποίησης με αποτέλεσμα τη διαβίωση προσώπων – μεταξύ αυτών και ιδιαίτερα ευάλωτων – σε κατάφωρα ακατάλληλες συνθήκες, που αντιβαίνουν στις αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της προσήκουσας μεταχείρισης. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση ρητορικής περί “εισβολής” ή “απειλής” από επίσημους θεσμικούς φορείς, ενισχύει επικίνδυνα ξενοφοβικές αντιλήψεις και πρακτικές, ασύμβατες με τις αξίες του Κράτους Δικαίου, της αλληλεγγύης και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η Ελληνική Ένωση έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι η οπισθοχώρηση του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, ενώ το γεγονός ότι η απόφαση λήφθηκε μια μέρα μετά τη δημοσιοποίηση της Έκθεσης για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην ΕΕ έχει το δικό του ειδικό συμβολισμό».

Αναλυτικά, η ανακοίνωση της Επιτροπής:

«Η τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται τρίμηνη αναστολή της πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου για πρόσωπα που εισέρχονται στην ελληνική επικράτεια από τη Βόρεια Αφρική με πλωτά μέσα, συνιστά κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ως επιχείρημα για την προτεινομένη αναστολή αυτών των δικαιωμάτων, προβάλλεται η κατάσταση ανάγκης λόγω αυξημένων αφίξεων. Όμως, αυτό το επιχείρημα – αν θέλουμε να μιλήσουμε νομικά και όχι προπαγανδιστικά δεν δύναται σε καμία περίπτωση, να θεμελιώσει – κατά το εφαρμοστέο εθνικό, γνωσιακό και διεθνές δίκαιο – την αναστολή ή την ουσιώδη περιστολή της άσκησης θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Επιπλέον, η επίκληση του άρθρου 15 της ΕΣΔΑ ως αιτιολογικής βάσης της εν λόγω ρύθμισης στερείται οποιασδήποτε νομικής θεμελίωσης. Σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 15 παρ. 2, δεν επιτρέπεται παρέκκλιση από το άρθρο 3 της Σύμβασης, το οποίο κατοχυρώνει απολύτως την απαγόρευση βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, και στο οποίο η αρχή της μη επαναπροώθησης έχει κεντρική εφαρμογή· και αφετέρου διότι το δικαίωμα στο άσυλο δεν κατοχυρώνεται στην ΕΣΔΑ και άρα λανθασμένα το επικαλούνται, αλλά απορρέει από το διεθνές προσφυγικό δίκαιο και ιδίως από τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, καθώς και από το ενωσιακό κεκτημένο (άρθρο 18 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ). Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που η κυβέρνηση δείχνει ότι δεν έχει ιδέα από καλή νομοθέτηση και νομικά.

Η επίμαχη ρύθμιση, πέραν της πρόδηλης αντίθεσης με υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις, αντανακλά δομική ανεπάρκεια σχεδιασμού και διαχείρισης του συστήματος υποδοχής και ταυτοποίησης με αποτέλεσμα τη διαβίωση προσώπων – μεταξύ αυτών και ιδιαίτερα ευάλωτων – σε κατάφωρα ακατάλληλες συνθήκες, που αντιβαίνουν στις αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της προσήκουσας μεταχείρισης. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση ρητορικής περί “εισβολής” ή “απειλής” από επίσημους θεσμικούς φορείς, ενισχύει επικίνδυνα ξενοφοβικές αντιλήψεις και πρακτικές, ασύμβατες με τις αξίες του Κράτους Δικαίου, της αλληλεγγύης και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Η Ελληνική Ένωση έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι η οπισθοχώρηση του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, ενώ το γεγονός ότι η απόφαση λήφθηκε μια μέρα μετά τη δημοσιοποίηση της Έκθεσης για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην ΕΕ έχει το δικό του ειδικό συμβολισμό».

Μεταναστευτικό: Τι αναφέρει η Ένωση Διοικητικών Δικαστών

Από τη δική της μεριά, η Ένωση Διοικητικών Δικαστών με ανακοίνωσή της τονίζει πως «η προτεινόμενη αναστολή πρόσβασης στην Υπηρεσία Ασύλου και η συνακόλουθη επιστροφή χωρίς καταγραφή στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής παραβιάζει το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στο άσυλο, το οποίο κατοχυρώνεται στη Συνθήκη της Γενεύης και σε άλλα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα, όπως το άρθρο 18 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκπρόσωποι των εφαρμοστών του προσφυγικού δικαίου ζητάμε την απόσυρση της τροπολογίας».

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών:

Με τροπολογία που κατατέθηκε στις 9.7.2025 στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης ‘‘Αναμόρφωση του πλαισίου για επαγγελματική κατάρτιση υπαλλήλων που χειρίζονται δημόσιες συμβάσεις’’, προτείνεται η αναστολή για 3 μήνες της δυνατότητας υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου από άτομα που εισέρχονται στη χώρα παράνομα με οποιοδήποτε πλωτό μέσο που προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική, καθώς και η επιστροφή των ατόμων αυτών, χωρίς καταγραφή, στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής. Η αιτιολογική έκθεση μάλιστα επικαλείται ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης του άρθρου 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) – διάταξη αντίστοιχη με το άρθρο του 48 του Συντάγματος για την κατάσταση πολιορκίας-, σύμφωνα με την οποία τα συμβαλλόμενα κράτη, σε περίπτωση δημοσίου κινδύνου που απειλεί τη ζωή του έθνους, μπορούν να λάβουν μέτρα ακόμη και κατά παράβαση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στη Σύμβαση, στο απαιτούμενο από την κατάσταση απολύτως αναγκαίο όριο. Εν προκειμένω το άρθρο 15 της ΕΣΔΑ δεν επιτρέπει παρέκκλιση από το άρθρο 3 της ίδιας Σύμβασης και σε κάθε περίπτωση δεν συντρέχουν τέτοιες συνθήκες και μάλιστα λόγω έλλειψης δομών, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση.

Η προτεινόμενη αναστολή πρόσβασης στην Υπηρεσία Ασύλου και η συνακόλουθη επιστροφή χωρίς καταγραφή στη χώρα προέλευσης ή καταγωγής παραβιάζει το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στο άσυλο, το οποίο κατοχυρώνεται στη Συνθήκη της Γενεύης και σε άλλα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα, όπως το άρθρο 18 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκπρόσωποι των εφαρμοστών του προσφυγικού δικαίου ζητάμε την απόσυρση της τροπολογίας.

tvxs.gr