Πολλοί ήταν οι Χανιώτες που τίμησαν με την παρουσία τους τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας του Μιχάλη Πολυχρονάκη με τίτλο «Μετα-Ταμπακαριά: Το τελευταίο βλέμμα» το Σάββατο 20 Ιανουαρίου , στην αίθουσα τέχνης «Β. Μυλωνογιάννη» (Χαρ. Τρικούπη 14, Χανιά).
Ο γνωστός Χανιώτης φωτογράφος Μιχάλης Πολυχρονάκης παρουσίασε το έργο του γύρω από τα Χανιώτικα ταμπακαριά, ένα εμβληματικό τοπόσημο της πόλης και διαχρονική πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, τα οποία ανακηρύχθηκαν πριν λίγα χρόνια «διατηρητέο μνημείο», με αποτέλεσμα την ολοσχερή αλλαγή της χρήσης του χώρου και το κλείσιμο ενός μεγάλου κύκλου παραγωγικής δραστηριότητας, που ήταν σε λειτουργία στην περιοχή, τουλάχιστον από την εποχή της Αιγυπτιοκρατίας…
Ετούτη ακριβώς η καθοριστική ανακήρυξη, που προοιωνίζεται ένα ευρύτερο “τέλος εποχής” και καθιστά αναγκαία μια επιτελεστική πράξη αποχαιρετισμού πριν την επικείμενη μετάβαση, είναι που ανακίνησε το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον του Μιχάλη Πολυχρονάκη.
Έχοντας εδώ και πολλά χρόνια εντρυφήσει και σχεδόν ταυτιστεί με το συγκεκριμένο θέμα, ο Μιχάλης Πολυχρονάκης, δεν αρκείται πια στις κοινότοπες προσεγγίσεις της νοσταλγικότητας και της παρελθοντολογίας αλλά μεταστρέφοντας ριζικά τον τρόπο της θέασής του, διανοίγεται και μας προσκαλεί σε μεταβατικές ορατότητες και παράλληλες ενατενίσεις, που όσο κι αν μοιάζουν εξωπραγματικές, είναι ωστόσο με ένα βαθύτερο και συνάμα υψηλότερο τρόπο ρεαλιστικές και αληθινές, καθώς ιχνηλατούν και αναδεικνύουν την περιρρέουσα εκείνη υποστασιακή αύρα, που ενυπάρχει αξιωματικά ως εγγενές ιδίωμα στο χώρο ετούτο και δικαίως θα χαρακτηριζόταν, ως «το πνεύμα του τόπου».
Το «τελευταίο βλέμμα», σε έναν τόσο φορτισμένο ιστορικά, ενεργειακά και υπαρξιακά χώρο, μας εξηγεί ο Μιχάλης Πολυχρονάκης, δεν μπορεί να είναι περιηγητικό, αναμνηστικό ή ωραιοποιητικό (όπως όταν ήταν πρωτόλειο και διερευνητικό) αλλά καλείται να γίνει αναστοχαστικό, ενορατικό και συναισθητικό, αποτείνοντας έτσι αφενός, τον ύστατο οφειλόμενο χαιρετισμό στην απελθούσα μυστηριακή αίγλη του τόπου (που υπήρξε η γενεσιουργός αιτία και η πηγή της έμπνευσής του) και προάγοντας αφετέρου ανταποδοτικά τα ταμπακαριά, από «μνημείο», σε «μαντείο», με την απόδοση στις φωτογραφίες τους, μιας αινιγματικής διάστασης και μιας οιωνοσκοπικής χροιάς.
Καθώς εξυψώνονται με τον τρόπο αυτό, στη σφαίρα της ιδεατότητας και του μύθου, τα Χανιώτικα ταμπακαριά, τελεσιουργούνται, εξιδανικεύονται και αποθεματοποιούνται, έτσι ακριβώς δηλαδή, όπως κάθε διαβατήριο τελετουργικό αποχαιρετισμού έρχεται να επιτελέσει, με τη φωτογραφία να ανταποκρίνεται επάξια και σε άλλου είδους διενεργήματα, πέρα από την καταγραφή και την αποτύπωση, πέρα από την αναπαράσταση.
Διάρκεια έκθεσης: 20/01-03/02. Ωράριο λειτουργίας: 11:00-13:00 & 18:00-22:00.
Είσοδος ελεύθερη. Κυριακές κλειστά.
Μετα-Ταμπακαριά: Το τελευταίο βλέμμα
Ο φωτογράφος Μιχάλης Πολυχρονάκης αναφέρει σε σχετικό κείμενο σχετικά με την έκθεση:
Άλλη μια έκθεση για τα ταμπακαριά; «Δεν μπορείς να μπεις δύο φορές, στο ίδιο ποτάμι», έλεγε ο σκοτεινός φιλόσοφος της ατέρμονης ροής… Ο χρόνος κυλάει ανεπίστρεπτα, για όλους και για όλα. Ποιο νόημα επομένως, μπορεί να έχει μια επιστροφή, στα «παλιά λημέρια»;
Για μένα, η ανακήρυξη και ο χαρακτηρισμός των Χανιώτικων ταμπακαριών ως «διατηρητέου μνημείου», πέραν της ριζικής αλλαγής των δεδομένων κι ενός ευρύτερου «τέλους εποχής» που σηματοδότησε, λειτούργησε επιπλέον εντελώς παράδοξα και ως το έναυσμα για την ενεργοποίηση απρόσμενων εσωτερικών διεργασιών και μεταλλάξεων, που μου ήταν αδιανόητες ως εκείνη τη στιγμή.
Ξαφνικά, κι ενώ όλα γύρω από τη φωτογραφική θεώρηση του συγκεκριμένου θέματος έμοιαζαν να έχουν ειπωθεί, μια απροσδόκητη και ολοσχερής μεταστροφή του βλέμματός μου, μεταμόρφωσε στα μάτια μου τα ταμπακαριά, από «μνημείο», σε «μαντείο», νοηματοδοτώντας εντελώς διαφορετικά τις ιδιότητες και την τάξη των πραγμάτων, καθώς τα πάντα γύρω «αλληγορήθηκαν» κι έγιναν σημαδιακά, σαν να ήταν «σημεία» και «οιωνοί»!
Ξαφνικά, και χωρίς τίποτε εξωτερικά να έχει αλλάξει, ο χώρος απέκτησε ένα παράξενο «εσωτερικό βάθος» κι ο χρόνος έγινε συμπαγής, μετέωρος και ανιστορικός, κάνοντας τη φωτογράφιση, να μοιάζει άλλοτε με βεβήλωση κι άλλοτε με τελεσιουργία!
Τίποτε όμως δεν έρχεται «ξαφνικά» και τίποτε δεν προκύπτει αναίτια. Όταν μια υπέρθετη σκοπιμότητα, υπαγορεύει και δρομολογεί τη δημιουργική σύζευξη ενός θέματος με ένα βλέμμα, τότε δεν μπορεί να γίνει συγκυριακά και ανεκπλήρωτα ο αποχωρισμός τους.
Κανένα φωτογραφικό θέμα εξάλλου δεν λογαριάζεται «τετελεσμένο», αν δεν απεικονισθούν οι υπερβατικές του προεκτάσεις και κανένα φωτογραφικό βλέμμα δεν είναι ολοκληρωμένο, αν δεν εξεικονισθούν οι ενδόμυχες προδιαθέσεις του.
Έτσι, ενώ το κεφάλαιο «Ταμπακαριά» έμοιαζε στα μάτια μου πεπερασμένο κι εξαντλημένο, ωστόσο, καθώς προσέρχομαι «οιωνοσκοπικά» στον αποχαιρετιστήριο ετούτο ασπασμό, ανακαλύπτω έκπληκτος ένα ανοίκειο υπαρξιακό απείκασμα στο χώρο κι ένα ανέλπιστο φαντασιακό απόθεμα σε μένα, τα οποία, πριν το καταλυτικό γεγονός της ανακήρυξης με ανακινήσει, δεν είχα καν υποψιαστεί!
Δεν υπάρχουν πεπερασμένα θέματα, όταν ένα εμφορούμενο και πλεοναστικό
βλέμμα τα ξανασυναντά, ούτε εξαντλημένες θεάσεις, όταν ακόμη και μέσα στο χιλιοειδωμένο, μπορεί και ψυχανεμίζεται κανείς, τις υποφώσκουσες ανταύγειες του ανείδωτου, του αθέατου και του αφανέρωτου…
Καλώς ήλθατε, στο μεσολαβητικό θεωρείο των αναβλέψεων, των χρησμοληψιών και των μεταθεάσεων!
Ποιος είναι ο Μιχάλης Πολυχρονάκης
Ο Μιχάλης Πολυχρονάκης, γεννήθηκε το 1963 στα Χανιά.
Η φωτογραφική του διαδρομή, ξεκίνησε το 1989, με αφορμή την εξερεύνηση των σπηλαίων.
Έκτοτε, παρέλασε μπροστά από τον φακό του, μια ευρύτατη γκάμα φωτογραφικών θεμάτων, με αποτέλεσμα να δομηθεί και να αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου, ένα πολυδιάστατο προσωπικό έργο, με συνέχεια και συνέπεια αλλά κυρίως με συγκροτημένο, διακριτό και αναγνωρίσιμο ύφος, γεγονός που πιστοποιεί, ότι το σημαντικό και το ουσιώδες, δεν βρίσκεται στο θέμα (δηλαδή την αφορμή) αλλά στο βλέμμα (δηλαδή την αιτία).
Η δουλειά του έχει δημοσιευτεί, εκτεθεί και βραβευτεί επανειλημμένα, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διετέλεσε εξωτερικός συνεργάτης της Ελληνικής έκδοσης του National Geographic και δίδαξε θεωρία και τεχνική της αναλογικής φωτογραφίας, στο πολύκεντρο νεολαίας του δήμου Χανίων, την περίοδο 2000 έως 2010.
Είναι μέλος του επιμελητήριου εικαστικών τεχνών Ελλάδας, από το 1999. Αρθρογραφεί και δημοσιεύει θεωρητικά κείμενα για τη φωτογραφία, σε διάφορα έντυπα.
Μακροβιότερο και κυρίαρχο, θα μπορούσαμε να πούμε, φωτογραφικό θέμα του, είναι τα Χανιώτικα Ταμπακαριά, τα οποία παρακολουθεί ανελλιπώς, τα τελευταία είκοσι χρόνια.