Η Μινεάπολη βυθίστηκε στο πένθος έπειτα από το νέο αιματηρό επεισόδιο σε καθολικό σχολείο της πόλης, όπου ένοπλος εισέβαλε κατά τη διάρκεια λειτουργίας γεμάτης με παιδιά, ανοίγοντας πυρ και σκοτώνοντας δύο εξ αυτών, ενώ τραυμάτισε τουλάχιστον 17 άτομα. Το περιστατικό έχει προκαλέσει εθνικό σοκ και νέα συζήτηση για το φαινόμενο των μαζικών επιθέσεων σε αμερικανικά σχολεία.

Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα Guardian, ο δράστης ταυτοποιήθηκε ως ο 23χρονος Ρόμπιν Γουέστμαν, μεγαλωμένος στο Ρίτσφιλντ της Μινεσότα. Τοπικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν ότι η μητέρα του εργαζόταν στο καθολικό σχολείο Annunciation, ενώ από δικαστικά έγγραφα προκύπτει ότι ο Γουέστμαν είχε αλλάξει το όνομά του από «Ρόμπερτ» σε «Ρόμπιν» τον Ιανουάριο του 2020.

Γιατί οι σχολικές επιθέσεις αποτελούν αμερικανική ιδιαιτερότητα;

Ειδικοί ερευνητές, εγκληματολόγοι και επιστήμονες δημόσιας υγείας υπογραμμίζουν ότι το φαινόμενο των σχολικών μακελειών στις ΗΠΑ οφείλεται σε ένα εκρηκτικό μείγμα παραγόντων.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν το υψηλότερο ποσοστό ιδιοκτησίας όπλων παγκοσμίως – με περίπου 120 πυροβόλα όπλα ανά 100 κατοίκους, δηλαδή περισσότερα όπλα από ανθρώπους. Η αγορά όπλων, ακόμη και ημι-αυτόματων τυφεκίων και γεμιστήρων μεγάλης χωρητικότητας, είναι σχετικά εύκολη σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες, με λιγότερους περιορισμούς και ασαφές πλαίσιο ελέγχων και αποθήκευσης.

Τα όπλα αποτελούν βαθιά ριζωμένο στοιχείο της αμερικανικής ταυτότητας, συνδεδεμένα με την αυτοάμυνα, το κυνήγι και την πολιτική ελευθερία. Η προστασία του δικαιώματος οπλοφορίας έχει καταστεί κομβικό ζήτημα στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.

Οι νόμοι για τα όπλα διαφέρουν δραματικά από πολιτεία σε πολιτεία, ενώ οι ομοσπονδιακοί περιορισμοί παραμένουν ασθενείς σε σύγκριση με άλλα ανεπτυγμένα κράτη. Ελέγχοι ιστορικού, χρόνοι αναμονής και κανόνες ασφαλούς φύλαξης ποικίλλουν, δημιουργώντας κενά που συχνά εκμεταλλεύονται οι δράστες.

Μελέτες καταδεικνύουν ότι η εκτενής κάλυψη από τα ΜΜΕ μπορεί να οδηγήσει σε φαινόμενα μίμησης, ενισχύοντας τον κίνδυνο επανάληψης ανάλογων επιθέσεων.

Η ανισότητα, ο εκφοβισμός, τα αδιάγνωστα ή αθεράπευτα ψυχικά νοσήματα και το αίσθημα αποξένωσης είναι συχνές σταθερές σε τέτοια περιστατικά. Η ελλιπής πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε σύγκριση με άλλες πλούσιες χώρες επιτείνει το πρόβλημα.

Η παγκόσμια εικόνα: Καμία σύγκριση με τις ΗΠΑ

Ευρώπη: Τα σχολικά μακελειά παραμένουν εξαιρετικά σπάνια, με τραγικά παραδείγματα όπως το Ντάνμπλεϊν (Σκωτία, 1996) και το Βίνεντεν (Γερμανία, 2009), τα οποία οδήγησαν σε αυστηρότατη νομοθεσία για τα όπλα. Έκτοτε, τα περιστατικά είναι μεμονωμένα.

Καναδάς: Ελάχιστα περιστατικά εδώ και δεκαετίες, όπως στο Dawson College (2006) και στο La Loche (2016).

Αυστραλία & Νέα Ζηλανδία: Σχεδόν ανύπαρκτα. Μετά το μακελειό του Port Arthur το 1996, η Αυστραλία εφάρμοσε σαρωτική απαγόρευση και μαζική απόσυρση όπλων. Τα σχολικά μακελειά εξαφανίστηκαν.

Ασία: Τα βίαια περιστατικά σε σχολεία συνδέονται σχεδόν αποκλειστικά με μαχαίρια ή άλλα όπλα, καθώς η οπλοκατοχή είναι αυστηρότατα ελεγχόμενη.

Λατινική Αμερική: Παρά τα υψηλά επίπεδα εγκληματικότητας με όπλα (Βραζιλία, Μεξικό), τα σχολικά μακελειά είναι σπάνια.

Αριθμοί που σοκάρουν

Μεταξύ 2009 και 2018, οι ΗΠΑ κατέγραψαν 57 φορές περισσότερες επιθέσεις σε σχολεία από όλες τις άλλες χώρες του G7 μαζί. Σε μια τυπική χρονιά, οι ΗΠΑ καταγράφουν δεκάδες έως και πάνω από 100 περιστατικά, τη στιγμή που σε άλλα κράτη τα περιστατικά περιορίζονται στο μηδέν ή το ένα.

Η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει πως, όπου σημειώθηκαν τέτοιες τραγωδίες, ακολούθησαν άμεσα δραστικές νομοθετικές παρεμβάσεις που ελαχιστοποίησαν τον κίνδυνο επανάληψης. Αντίθετα, στις ΗΠΑ το φαινόμενο παραμένει οξύ, συνδυάζοντας τη χαλαρή πρόσβαση στα όπλα, τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και τα ανεπαρκή μέτρα πρόληψης.

Το νέο μακελειό στη Μινεάπολη αποτελεί μία ακόμη τραγική υπενθύμιση του διαρκούς κινδύνου στα αμερικανικά σχολεία. Η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί, με ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς οι αιτίες παραμένουν αναλλοίωτες και οι λύσεις, προς το παρόν, αμφιλεγόμενες.