Οι επιστήμονες και ερευνητές ανά τον κόσμο που έχουν συγγράψει και δημοσιεύσει κάτι περί Covid-19, έφθασαν σχεδόν το μισό εκατομμύριο, συγκεκριμένα στον εντυπωσιακό αριθμό των 495.010 στις αρχές Μαρτίου φέτος, και ο αριθμός τους βαίνει συνεχώς αυξανόμενος. Αυτό προκύπτει από τα επικαιροποιημένα στοιχεία σχετικής διεθνούς μελέτης, με επικεφαλής τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια Γιάννη Ιωαννίδη, η οποία προδημοσιεύθηκε στο medRxiv.
«Είναι ασύλληπτος ο αριθμός αυτός», σχολίασε ο κ.Ιωαννίδης, που διδάσκει και διεξάγει έρευνα στα Τμήματα Ιατρικής, Επιδημιολογίας και Υγείας του Πληθυσμού, Επιστήμης Βιοϊατρικών Δεδομένων και Στατιστικής, καθώς και στο Κέντρο Καινοτομίας Μετα-Έρευνας του Στάνφορντ, και του οποίου οι δημοσιεύσεις έχουν μεγάλη απήχηση διεθνώς.
Αναλύοντας τα στοιχεία από την επιστημονική βάση δημοσιεύσεων Scopus έως την 1η Μαρτίου 2021, προκύπτει ότι έχουν καταγραφεί 129.570 δημοσιεύσεις και προδημοσιεύσεις (σε ArXiv, BioRxiv, ChemRxiv και medRxiv) σχετικά με την Covid-19, οι οποίες έγιναν από συνολικά 495.010 συγγραφείς ερευνητές. Από αυτούς, οι 211.894 είχαν κάνει τουλάχιστον πέντε επιστημονικές δημοσιεύσεις στην καριέρα τους και οι 15.012 βρίσκονται στο κορυφαίο 2% του επιστημονικού πεδίου από άποψη επιρροής. Οι 129.570 δημοσιεύσεις για τον κορονοϊό αποτελούν το 3,3% των συνολικά 3.963.553 επιστημονικών δημοσιεύσεων παγκοσμίως για οποιοδήποτε θέμα κατά την περίοδο 1/1/2020 έως 1/3/2021.
Από τους 495.010 συγγραφείς-ερευνητές περί Covid-19, οι περισσότεροι προέρχονται από τις ΗΠΑ (82.858), την Κίνα (44.472), την Ιταλία (30.157), τη Βρετανία (28.699), την Ινδία (17.926) και την Ισπανία (17.282). Η Κίνα είχε τους περισσότερους στον κόσμο συγγραφείς-ερευνητές σχετικά με την πανδημία έως το Μάιο του 2020, οπότε την ξεπέρασαν οι ΗΠΑ.
Υπάρχουν 3.733 συγγραφείς-ερευνητές που έχουν κάνει έως τώρα ο καθένας περισσότερες από δέκα δημοσιεύσεις περί Covid-19, ενώ οι «πρωταθλητές» είναι 67 που έχουν ο καθένας ξεπεράσει τις 40 δημοσιεύσεις. Αυτή η άνευ προηγουμένου υπερπαραγωγικότητα και αύξηση των δημοσιεύσεων για την Covid-19 είναι πολύ πιο γρήγορη και μαζική από την αντίστοιχη για άλλους ιούς και νόσους (ιός γρίπης Η1ΝΙ, Ζίκα, Έμπολα HIV/AIDS και φυματίωση). Μεταξύ των 300 ερευνητών με τις δημοσιεύσεις που έχουν την μεγαλύτερη επιρροή, οι περισσότεροι προέρχονται από τις ΗΠΑ (75), την Κίνα (60), τη Βρετανία (30) και την Ιταλία (20).
Από τα επί μέρους πεδία, αναλογικά οι περισσότερες δημοσιεύσεις περί Covid-19 έχουν προέλθει από τους ειδικούς σε θέματα εντατικολογίας, δημόσιας υγείας και κλινικής ιατρικής. Ακόμη όμως και από τα πεδία της Φυσικής και Αστρονομίας υπήρξαν 3.225 ερευνητές που μέχρι σήμερα έχουν κάνει δημοσιεύσεις περί κορωνοϊού!
Ο Γ.Ιωαννίδης και οι συνεργάτες του επισημαίνουν ότι «η ταχεία ανταπόκριση της επιστημονικής κοινότητας στην κρίση είναι σε μεγάλο βαθμό ένα ευπρόσδεκτο φαινόμενο. Πολλοί επιστήμονες γρήγορα εστίασαν την προσοχή τους σε μια επείγουσα κατάσταση, σε ένα εντελώς νέο παθογόνο μικροοργανισμό και μία νέα νόσο. Αυτό δείχνει ότι η επιστημονική κοινότητα έχει επαρκή ευελιξία για να μεταθέτει γρήγορα την προσοχή της σε μείζονα ζητήματα. Έτσι, πολλά πράγματα έγιναν γρήγορα γνωστά για την Covid-19».
Από την άλλη όμως, εγείρουν κάποιες αμφιβολίες για την ποιότητα πολλών σχετικών δημοσιεύσεων. Όπως τονίζουν, «η υπερβολική παραγωγικότητα θα ήταν ανησυχητική, αν θυσιάζει την ποιότητα».
Εν κατακλείδι, όπως αναφέρουν, «καθώς η πανδημία ωριμάζει, η επιστήμη της Covid-19 επίσης θα ωριμάσει. Σημαντικά ερωτήματα παραμένουν σχετικά με τη έκταση και τη διάρκεια της «Covid-οποίησης» της έρευνας». Μένει να φανεί, μεταξύ άλλων, κατά πόσο οι επιστήμονες του κόσμου από διάφορα επιστημονικά πεδία θα συνεχίσουν να συγκλίνουν προς τη μελέτη της Covid-19, αν άλλα μη-Covid πεδία έρευνας θα παραμεληθούν και, τελικά, πόσο βάσιμος και ωφέλιμος θα αξιολογηθεί πώς ήταν όλος αυτός ο ορυμαγδός δημοσιεύσεων περί κορονοϊού.