Γράφει ο Γιώργος Ματαλλιωτάκης, Δρ. Μηχανικός Παραγωγής & Διοίκησης, PhD, MSc, Διδάσκων Πολυτεχνείου Κρήτης
Είναι προφανές ότι το κοινωνικό οικοδόμημα στηρίζεται σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο, σε όλο το χρονικό του εύρος, από την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ‘έως και την Τριτοβάθμια, ενώ εξοπλίζει τους νέους με γνωστικά εφόδια και επιστημονική κατάρτιση, δεν ΄΄προβλέπει΄΄ στη συνέχεια, με το πέρας των σπουδών, ένα εύλογο χρονικό διάστημα το οποίο θα νοείται ως «ανεργίας», ώστε ο νέος ή η νέα να προετοιμασθεί περαιτέρω σε θέματα ειδίκευσης αλλά και να θωρακισθεί συναισθηματικά για ενδεχόμενες δυσκολίες που θα συναντήσει.
Η εκπαίδευση ανέκαθεν θεωρούνταν ύψιστο αγαθό για τον άνθρωπο, ένας ευσεβής πόθος για πολλούς γονείς και παιδιά, ένα όνειρο, που μικροί και μεγάλοι φαίνονταν διατεθειμένοι να «κυνηγήσουν» με κάθε τρόπο. Η δωρεάν εκπαίδευση και η άμεση, σε αυτήν, πρόσβαση όλων των νέων, κατά το παρελθόν, συνηγόρησε προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως το ποσοστό των νέων παιδιών που φοιτούσε στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση παλαιότερα ήταν σαφώς μικρότερο, συγκριτικά με σήμερα, μόλις το 15%. Πρόκειται για ποσοστό, όπως αντιλαμβανόμαστε, το οποίο μπορούσε εύκολα να απορροφηθεί στην αγορά εργασίας και να αξιοποιηθεί γόνιμα και δημιουργικά σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας. Τα δεδομένα όμως σταδιακά άλλαξαν. Στις μέρες μας, η πληθώρα των πτυχιούχων έχει εκτοξεύσει τα ποσοστά της ανεργίας καθώς όλο και περισσότερα άτομα, κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού, αδυνατούν να βρουν εργασία.
Ας ανιχνεύσουμε σε αυτό το σημείο το ρόλο και την ευθύνη του εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι πασιφανής η αδυναμία του να προσαρμοστεί στη σύγχρονη εποχή, στις επιταγές της οικονομίας και στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Δεν έχει δηλαδή εκσυγχρονιστεί σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής και σε ορισμένα σημεία μένει προσκολλημένο σε παρωχημένα πρότυπα του παρελθόντος. Ωστόσο, απαράβατη προϋπόθεση προόδου και ανάπτυξης αποτελεί η διερεύνηση της ελεύθερης αγοράς, η γνώση των κανόνων που τη διέπουν και η ικανότητα προσαρμογής ατόμων ή συστημάτων.
Η παραπάνω αδυναμία δεν αντικρούει την παγιωμένη, σε γονείς και παιδιά νοοτροπία, περί μόρφωσης και καταξίωσης μέσω της επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Το κράτος στάθηκε αρωγός σε αυτή την κατεύθυνση και οι νέοι πτυχιούχοι αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς. Ο προβληματισμός έγκειται όμως ακριβώς σε αυτό το σημείο. Ποιος είναι ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά σε νέους με εφόδια, όνειρα και αποθέματα ψυχής, όταν αυτοί πρόκειται να απορροφηθούν στην αγορά εργασίας; Επιπρόσθετα, υπάρχουν οι απαραίτητες δομές ή πλαίσια που θα συμβάλλουν στην ομαλή προσέγγιση της αγοράς εργασίας από την πλευρά των νέων ή της διασφάλισης κάποιου χρονικού διαστήματος για την περαιτέρω προσαρμογή τους;
Φορείς του εκπαιδευτικού συστήματος εξάλλου, όπως είναι οι δάσκαλοι, οι καθηγητές αλλά και οι πανεπιστημιακοί δεν διαθέτουν εικόνες από την αγορά εργασίας, υιοθετούν ανάλογη συμπεριφορά, υπηρετούν εκ των έσω το σύστημα και γαλουχούν προσωπικότητες με ανάλογη θεώρηση των πραγμάτων. Έτσι διαιωνίζεται το πρότυπο του δημοσίου υπαλλήλου που απέχει πολύ από εκείνο του αυτοαπασχολούμενου ή του επιχειρηματία.
Προς αποφυγήν της παραπάνω κατάστασης, καλό θα ήταν να γίνουν βήματα προς την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη σύνδεση της ανώτατης εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Οι πλέον ειδήμονες του θέματος είναι οι ίδιοι οι επιχειρηματίες αφού η γνώση και η εμπειρία τους θα λειτουργήσουν καταλυτικά στους «εν δυνάμει» επιχειρηματίες.
Και μην ξεχνάμε ότι παρόλη τη δυσμενή οικονομική συγκυρία για τη χώρα που η ανεργία καλπάζει πλήττοντας τους νέους πτυχιούχους, κύριο μέλημα μας θα πρέπει να είναι ενίσχυση της παιδείας και της εκπαίδευσης. Να συνεχιστεί η πορεία της νέας γενιάς προς τα πανεπιστήμια και τη μόρφωση, με βήματα προς τα μπροστά. Το πρόβλημα της χώρας μας δεν ήταν ποτέ οι νέοι πτυχιούχοι αλλά η διαδικασία απορρόφησης τους στην αγορά εργασίας. Κάτι που αποτελεί μείζον ζήτημα για την χώρα μας σήμερα και θα πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά στην προσπάθεια μας να προστατεύσουμε και να δώσουμε προοπτική στη νέα γενιά.
www.matalliotakis.gr