Νεοφιλελευθερισμός: Ο καπιταλισμός της παρακμής και η δημόσια υγεία

Του Λεωνίδα Καριγιάννη

«Αν υπάρξουν απολύσεις γιατρών στον ΕΟΠΥ, σας παρακαλώ αυτό δεν θέλω να το χρεωθεί η τρόικα, δεν θέλω να μου παίρνει την δόξα ο Τόμσεν για τα αυτονόητα. Οι αποφάσεις είναι δικές μου» (Άδωνις  Γεωργιάδης, 13/11/2013) 

Περικοπές δαπανών υγείας στην ΕΕ

Αυτό που αποδεικνύεται με την  κρίση πανδημίας του κορονοϊού είναι ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να προσφέρει τα στοιχειώδη που να εξασφαλίζουν το δικαίωμα στην ζωή των πολιτών ακόμη και στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης.

Οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού, της λογικής του  «η αγορά τα ρυθμίζει όλα», του «λιγότερου κράτους», των «ιδιωτικοποιήσεων των πάντων», ξαφνικά γίνονται οπαδοί της δημόσιας υγείας και του κρατικού παρεμβατισμού. Ο λόγος απλός: ο «ιδιωτικός τομέας» δεν μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα που αφορούν την κοινωνική υγεία και ιδιαίτερα αν δεν συνοδεύεται με υψηλό κέρδος.

Οι διαρκείς περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες κατακρήμνισαν τον δείκτη κοινωνικής προστασίας των φτωχών στρωμάτων και τα άφησαν απροστάτευτα είτε στις κοινωνικές επιπτώσεις της καπιταλιστικής κρίσης (φτώχεια, ανεργία, επιδείνωση συνθηκών υγείας κ.λ.π), είτε σε κρίσεις πανδημίας όπως αυτή του κορονοϊού.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο ευρωβουλευτής Μάρτιν Σίρντεβαν, από το 2011 έως το 2018 η Κομισιόν ζήτησε 63 φορές από κράτη – μέλη της να μειώσουν τις δαπάνες για την Υγεία ή και να εντείνουν τις ιδιωτικοποιήσεις στον συγκεκριμένο κλάδο. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη ο πρώτο  αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης με 105 αιτήματα, ενώ ακολουθούσαν 50 αιτήματα για περικοπές μισθών και 45 για μείωση επιδομάτων σε ανέργους και άτομα με αναπηρία.

Και μόνο τα αιτήματα από μόνα τους αποδεικνύουν την ταξική μονομέρεια του ιερατείου της Ε.Ε που θέλει με τα προτεινόμενα μέτρα να περάσει το βάρος της κρίσης στις πλάτες των εργαζομένων.

Η δημόσια υγεία στην Ελλάδα

Τα μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας που έχουν επιβληθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα υγείας, έχουν προκαλέσει δραματική μείωση της δαπάνης για την δημόσια υγεία, που αποτελεί πλέον το 5% του ΑΕΠ από περίπου 7% που ήταν προ δεκαετίας, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται σε 7,5% (Eurostat, 2018).

Η μείωση αυτή σε απόλυτα νούμερα είναι πολύ μεγαλύτερη καθώς οι δαπάνες για την υγεία  μειώθηκαν κατά 47,5 % από το 2008 έως το 2013.

Λόγω αυτής της μείωσης, η υγεία απορροφά μόλις το 8,9% του συνόλου των κρατικών δαπανών, την ίδια στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στον ΟΟΣΑ ανέρχεται σε 15,3% από το 2015 και μετά. Το 2017 η Ελλάδα δαπάνησε 1.623 ευρώ κατ’ άτομο για υγειονομική περίθαλψη, ποσό πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο στην ΕΕ (2.884 ευρώ).

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι  η  χρηματοδότηση για την ψυχική υγεία μειώθηκε κατά 20% από το 2010 στο 2011 και επιπλέον κατά 55% το 2012, παρά το γεγονός ότι υπήρξε αύξηση της χρήσης ψυχικών υπηρεσιών κατά 120% την περίοδο 2009-2012.

Αποτελέσματα μείωσης της χρηματοδότησης

Από το 2011, στο σύνολό τους οι οργανισμοί που υπάγονται στο Υπουργείο Υγείας αναγκάστηκαν να περιορίσουν τον ετήσιο προϋπολογισμό τους κατά 45%. Ενδεικτικά στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2014, έγινε  μείωση της χρηματοδότησης των δημοσίων νοσοκομείων κατά 32%, του ΕΟΠΥΥ κατά 30% και της φαρμακευτικής δαπάνης κατά 15%. Επίσης, η αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στις δαπάνες για φαρμακευτική περίθαλψη από το 9% έφτασε στο 27% τα τελευταία  χρόνια.

Μέχρι σήμερα, υπάρχουν  σημαντικά ελλείμματα σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς και σε υλικοτεχνικές υποδομές, καθώς δεν είναι λίγοι οι φορείς που είτε καταργήθηκαν, είτε έπαυσε η χρηματοδότηση τους από το Δημόσιο.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωση της η ΠΟΕΔΗΝ:

«150 από τις 420 κλίνες ΜΕΘ είναι κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού, αντί για 75 υπάρχουν μόλις 28 ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα, γραμμικοί επιταχυντές, σχεδόν όλα από δωρεές»

• 50 Νοσοκομεία δεν διαθέτουν αξονικό τομογράφο (άσκοπες και επικίνδυνες διακομιδές έκτακτων περιστατικών, διαφυγή πόρων στον ιδιωτικό τομέα),
• διαλυμένος ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός (το 60% έχει ξεπεράσει το όριο ζωής).
• κτιριακές υποδομές απαράδεκτες (πέφτουν οι σοβάδες στα κεφάλια ασθενών και προσωπικού, μπάζουν νερά από παντού, δεν αντικαθίστανται καρκινογόνα πλακάκια αμίαντου κ.α.).
• Από 1000 χειρουργικά τραπέζια το 40% δεν λειτουργεί λόγω έλλειψης προσωπικού.
• Οι λίστες αναμονής για χειρουργείο ξεπερνάνε σε πολλές περιπτώσεις το ένα έτος ακόμη και μετά την θεσμοθέτηση της λίστας χειρουργείων.

Κύριες παρενέργειες των στρεβλώσεων και της υποχρηματοδότησης αυτού του συστήματος είναι:

• Η αδυναμία πλήρους και καθολικής κάλυψης των αναγκών υγείας των πολιτών.
• Το υψηλό διοικητικό κόστος.
• Η διατήρηση υψηλής αβεβαιότητας και κινδύνου για τους πολίτες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ υπάρχει αύξηση παιδικής θνησιμότητας, περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις, μείωση του προσδόκιμου ζωής, υψηλό ποσοστό νοσοκομειακών λοιμώξεων κλπ.

Η εικόνα της απασχόλησης και των εργασιακών σχέσεων

Η  δραστική μείωση της χρηματοδότησης  έφερε την δραματική μείωση του προσωπικού στον χώρο της υγείας. Το μόνιμο προσωπικό στα χρόνια των μνημονίων 2010-2019, μειώθηκε κατά 25.000 στα Νοσοκομεία (στοιχεία ΠΟΕΔΗΝ). Συνολικά σε όλες τις υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας το 2010 υπηρετούσαν 105.000 μόνιμοι υπάλληλοι, το 2014 υπηρετούσαν 79.533 και το 2019 79.375 (στοιχεία Υπουργείου Εσωτερικών). Εξ αυτών, το 2010 στα Νοσοκομεία υπηρετούσαν 86.750 εκ των οποίων 16.000 γιατροί και 70.750 νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό. Στα Νοσοκομεία υπηρετούν σήμερα 60.660, εκ των οποίων 12.160 ειδικευμένοι ιατροί και 48.500 νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό.

Οι χιλιάδες εργαζόμενοι που προσλήφθηκαν τα τελευταία χρόνια ήταν σταγόνα στον ωκεανό για να καλύψουν τις τεράστιες ελλείψεις που είχαν δημιουργηθεί τα προηγούμενα  χρόνια.

Τώρα εάν εκτός από την έλλειψη προσωπικού εξετάσουμε τη μισθοδοσία των εργαζόμενων στην δημόσια υγεία τότε θα διαπιστώσουμε ότι είχαμε και  δραματική μείωση των μισθών  κατά 40% στα νοσοκομεία στην περίοδο των μνημονίων σύμφωνα με το προεδρείο της Ομοσπονδίας: «Κρατάνε όρθιο το σύστημα με 800 ευρώ τον μήνα και άμεσο κίνδυνο περικοπής του Ανθυγιεινού Επιδόματος», επισημαίνει.

Οι Υγειονομικοί κατά μέσο όρο αμείβονται με 800 ευρώ το μήνα. Νεοδιόριστοι νοσηλευτές πανεπιστημιακής εκπαίδευσης λαμβάνουν 640€ το μήνα.

Αυτή την στιγμή 3.000 υγειονομικοί υπάλληλοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας (καρκίνο, αυτοάνοσα κ.λ.π.). Πάνω από τα 25 χρόνια υπηρεσίας όλοι οι νοσηλευτές πάσχουν από σοβαρά μυοσκελετικά προβλήματα.

Αυτά σαν εικόνα για τους όψιμους χειροκροτητές του έργου του νοσηλευτικού προσωπικού.

Δημόσια υγεία: Στήριξη όχι διάλυση 

Η κυβέρνηση της ΝΔ είχε πάρει απόφαση να αποτελειώσει ότι είχαν διαλύσει οι μνημονιακές εντολές.

Οι υπουργοί της κυβέρνησης δήλωναν σε όλους τους τόνους ότι θα «τελειώσουν» με κάθε τι το δημόσιο και κυρίως με την δημόσια υγεία.

Αυτήν την δύσκολη στιγμή κοινωνία και εργαζόμενοι πρέπει να σταθούν απέναντι στις διαθέσεις της κυβέρνησης για «ιδιωτικοποίηση των πάντων».

Συνδικάτα, κοινωνικοί φορείς, κόμματα της αριστεράς πρέπει να απαιτήσουν την δραστική αύξηση των κονδυλίων για την δημόσια υγεία.

Πρέπει να απαιτήσουν την ορθολογική οργάνωση της δημόσιας υγείας με αύξηση του προσωπικού στα προ κρίσης επίπεδα, ενίσχυση  του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, αγορά  ικανοποιητικού αριθμού σε αξονικούς  τομογράφους, στήριξη και ανάπτυξη στην πρωτοβάθμια φροντίδα (Το.Μ.Υ), και ιδιαίτερα ενίσχυση της φροντίδας για τους αδύναμους στο σπίτι.

Το σύνθημα «όλοι στα σπίτια αλλά κανένας μόνος του» πρέπει να κυριαρχήσει.

Αυτή πρέπει να είναι η απάντηση στην λογική του ατομισμού και της κοινωνικής αποσύνθεσης που προωθούν οι υποστηρικτές του νεοφιλελευθερισμού. Ο καπιταλισμός ακόμα μια φορά απέτυχε να δώσει λύση στις ανθρώπινες  ανάγκες. Ο αγώνας για μια άλλη κοινωνία που θα στηρίζει τις ανθρώπινες ανάγκες και όχι τα καπιταλιστικά κέρδη είναι επιβεβλημένος όσο ποτέ άλλοτε.

tvxs.gr

"google ad"