Γράφει ο Γιώργος Μιχαηλάρης
Nan σημαίνει ψωμί. Ψωμί σημαίνει φαγητό και επιβίωση. Και το φαγητό ενώνει λαούς, αξίες, πολιτισμούς και παραδόσεις. Προσπερνά διακρίσεις και διαχωρισμούς και δίνει λύσεις απλές, καθημερινές που οικοδομούν τις σχέσεις ζωής σε νέα επίπεδα.
Κάπως έτσι πριν λίγες εβδομάδες στις 28 Μαρτίου ξεκίνησε τη λειτουργία του στη Μυτιλήνη το εστιατόριο – καφέ ΝΑΝ δημιουργώντας αίσθηση τόσο στη μικρή κοινωνία της πόλης η οποία όμως ξεπερνά τα σύνορα του νησιού. Πολύ απλά γιατί δεν είναι ένα ακόμα απλό έθνικ εστιατόριο. «Το Ναν είναι ένα κοινωνικό εστιατόριο – καφέ στη Μυτιλήνη που ιδρύθηκε από τέσσερις γυναίκες με στόχο να συνεργαστούν για να βοηθήσουν στις ανάγκες πρόσβασης στην εργασία τόσο των προσφύγων όσο και των ντόπιων» όπως σημειώνουν οι ίδιες.
Στόχος, όπως συμπληρώνουν, είναι να προσφέρουν μια διαφορετική κουζίνα επηρεασμένη από γεύσεις και αρώματα της Μεσογείου και της Ανατολής. Να μπορούν να συναντηθούν διαφορετικοί πολιτισμοί, να αλληλεπιδράσουν και να επικοινωνήσουν. Ένας χώρος όπου θα μοιράζονται το χώρο, την ατμόσφαιρα και το φαγητό. Να μπορούν να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον. Στόχος είναι το φαγητό να γίνει το μέσο για να αλλάξουν οι αντιλήψεις για τους πρόσφυγες και να βοηθήσει στην ένταξή τους.
Τέσσερις γυναίκες με κοινή δράση
Τα παραπάνω σημείωσε και η Λένα Αλτίνογλου, μία από τις τέσσερις ιδρύτριες που μίλησε μαζί μας για την αγωνιώδη προσπάθεια που έκαναν εδώ και δύο χρόνια για να καταφέρουν τελικά πριν λίγες εβδομάδες να ανοίξουν τις πόρτες του εστιατορίου. Για τους στόχους που έχουν διευκρινίζοντας ότι δεν είναι απλά μια επιχειρηματική προσπάθεια αλλά κάτι πολύ παραπάνω.
Οι τέσσερις γυναίκες εθελόντριες από το 2015 στο τότε camp (hot spot) της Μυτιλήνης, βοηθούσαν στην υποδοχή των προσφύγων που άρχισαν να καταφτάνουν. Βιώσαν την αγωνία των ανθρώπων αυτών που έφταναν κατατρεγμένοι από πολέμους με ελπίδες για επιβίωση. Έζησαν τα προβλήματά τους αλλά και την ανησυχία τους για το αύριο. Είδαν όμως και μύρισαν σε δεκάδες σκηνές μέσα σε λίγα τετραγωνικά να μαγειρεύονται από γυναίκες φαγητά από διαφορετικούς τόπους.
Η ιδέα
Κάπου εκεί γεννήθηκε η ιδέα, όπως θα μας πει η Λένα Αλτίνογλου, «να αξιοποιήσουμε το σημερινό κτίριο που ανήκε στη μία από τις τέσσερις γυναίκες και παρέμενε αναξιοποίητο ώστε να μετατραπεί σε τόπο συνάντησης και πληροφόρησης». Και το φαγητό ήταν και παραμένει ο καλύτερος τρόπος για να συσπειρώσεις τους ανθρώπους όλων των φυλών και των χρωμάτων.
Το «ΝΑΝ» έχει την νομική μορφή της Αστικής μη κερδοσκοπικής Εταιρείας αλλά ο σκοπός είναι να μετατραπεί σε ΚοινΣΕπ, με μέλη τους ίδιους τους μετανάστες και πρόσφυγες. Να αποτελέσει ένα εργασιακό μοντέλο το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει στην κατεύθυνση, απορρόφησης των μεταναστών και προσφύγων με την εργασιακή τους ένταξη.
«Ο «σπόρος» να γίνει το φαγητό το μέσον για την προσπάθειά μας ήταν η ίδια η Μυτιλήνη. Υπάρχουν πολλά κοινά υλικά και οι κουζίνες δε διαφέρουν τόσο. Άλλωστε και στο παρελθόν (μικρασιατική καταστροφή) στάθηκε σημαντικός συνδετικός κρίκος των τότε προσφύγων με των κατοίκων. Ταυτόχρονα αποτελεί και έναν τρόπο ενίσχυσης των τοπικών παραγωγών», σημείωσε η Λένα Αλτίνογλου.
Έτσι ξεκίνησε η προσπάθεια με δεκάδες γραφειοκρατικά προβλήματα που καθυστέρησαν τουλάχιστον δύο χρόνια την έναρξη λειτουργίας του εστιατορίου. Και δε θα υλοποιούνταν όπως συμπληρώνει «αν δεν είχαμε την οικονομική στήριξη από φίλους ιδιώτες και οργανώσεις στη κυριολεξία από όλο τον κόσμο και ατελείωτη προσωπική εργασία και χωρίς καμία άλλη επίσημη κυβερνητική ή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση».
Ταυτόχρονα, όπως λέει, «σκοπός μας δεν ήταν απλά να φτιάξουμε ένα εστιατόριο αλλά μέσα από αυτό να προωθήσουμε και μια διαφορετική αντίληψη από τη στρεβλή που ακολουθήθηκε με την είσοδο και την διαμονή των προσφύγων. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε λύσεις φιλικές προς το περιβάλλον. Να προωθήσουμε τις αξίες και ιδέες της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και της μη σπατάλης τροφίμων. Το φαγητό που τυχόν περισσεύει θα δίνεται σε δομές και κοινωνικές κουζίνες για άπορους και πρόσφυγες.
Τα τραπέζια μας τα έφτιαξαν πρόσφυγες και ντόπιοι τεχνίτες από παλέτες και τα έπιπλα μας είναι μεταχειρισμένα, τα τασάκια μας από αλουμινένια κουτάκια κ.α. Στο Ναν περιορίζουμε τη χρήση πλαστικού και δεν θα χρησιμοποιούμε φούρνο μικροκυμάτων».
Το εστιατόριο
«Στο ΝΑΝ, συνεχίζει, εργάζονται ήδη τέσσερις μακροχρόνια άνεργοι και τέσσερις πρόσφυγες από Ιρακ, Πακιστάν, Ερυθραία και Συρία και ετοιμαζόμαστε και για δύο ακόμα προσλήψεις, οι οποίες να σημειωθεί γίνονται με τεράστιες δυσκολίες και γραφειοκρατικά εμπόδια.»
Το μενού παραμένει ακόμα λίγο περιορισμένο καθώς πρέπει πρώτα όσοι εργάζονται να μάθουν να δουλεύουν και να συνεργάζονται. Όσοι ήδη όμως επισκέφτηκαν το ΝΑΝ είχαν την τύχη να δοκιμάσουν πίτες, λεχματζούν, σαλάτες, σουτζούκια, χούμους, τορτίγια με ανάμικτο κιμά μοσχάρι – αρνί και μυρωδικά, σουβλάκι κοτόπουλο ασιατικό με χειροποίητες τηγανιτές πατάτες.
Όσο περνάει ο καιρός το μενού θα διευρύνεται, όσο αυτό είναι δυνατόν, καθώς υπάρχουν πρώτες ύλες για φαγητά χωρών που είναι δύσκολο να βρεθούν. Τα υλικά είναι από ντόπιους παραγωγούς καθώς είναι ξεκάθαρος στόχος να τους στηρίξουν, αλλά και παραγωγούς σε Ελλάδα και εξωτερικό που προωθούν το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο. Φυσικά οι τιμές είναι σχετικά και όσο γίνεται πιο χαμηλές ενώ υπάρχουν ειδικές τιμές για τους μετανάστες.
Η προοπτική και η επιδίωξη είναι σταθερή να γίνουν όσες περισσότερες προσλήψεις γίνεται. Και αυτό δεν αφορά μόνο το εστιατόριο αλλά και στην ανάπτυξη στο μέλλον δράσεων που θα δίνει δυνατότητες εργαστηρίων εκπαίδευσης, ένταξης και πρόσβασης στην εργασία μέσα από τη συνύπαρξη με την τοπική κοινωνία και την ένταξή τους σ’ αυτήν.
«Δε θέλουμε απλά υπαλλήλους και αυτό προσπαθούμε να περάσουμε και στους ίδιους τους πρόσφυγες. Θέλουμε να συμμετέχουν και οι ίδιοι. Να πάρουν το εστιατόριο και τις δράσεις στα χέρια τους. Να τα κάνουν βιώσιμο και το φαγητό να γίνει το μέσο για να αλλάξουν οι αντιλήψεις για τους πρόσφυγες και να βοηθήσει στην ένταξή τους. Απώτερος στόχος για το εστιατόριο εκτός από τη συνεργασία με τους ντόπιους παραγωγούς να δημιουργήσουν μια δική τους φάρμα με δικά τους προϊόντα» θα μας πει η Λένα Αλτίνογλου και θα καταλήξει:
«Θέλει χρόνο και προσπάθεια. Είναι όμως για εμάς στάση ζωής και αυτό θέλουμε περάσουμε σε όλο τον κόσμο».
Info
Το ΝΑΝ είναι στην οδό Κομνηνάκη στη πόλη της Μυτιλήνης και είναι
ανοικτά Τρίτη με Σάββατο 11.00 με 01.00, Κουζίνα 13.30 με 23.30,
Κυριακή μέχρι τις 17.00/ Δευτέρα κλειστά.
Τηλ. 2251020250