Με την έναρξη της νέας χρονιάς θα ανοίξει η αυλαία των ερευνών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στα δύο θαλάσσια οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης που έχει πάρει μέσω συμβάσεων παραχώρησης η ισχυρή κοινοπραξία Total-ExxonΜobil-ΕΛ.ΠΕ.!
Η είδηση βγήκε κατά τη χθεσινή ενημερωτική τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε ανάμεσα σε εκπροσώπους της κοινοπραξίας και στελεχών της Περιφέρειας Κρήτης.
Στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης, οι εκπρόσωποι της γαλλο-αμερικανο-ελληνικής κοινοπραξίας έδωσαν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Γνωστοποίησαν, ειδικότερα, στον αντιπεριφερειάρχη Χανίων και αρμόδιο για θέματα Ενέργειας, Νίκο Καλογερή, και στον εντεταλμένο σύμβουλο για θέματα Περιβάλλοντος, Νίκο Ξυλούρη, πως οι γεωφυσικές έρευνες δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης αναμένεται να πραγματοποιηθούν στην αρχή του 2021 και ειδικότερα κατά το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου.
Ως γνωστόν, κατά το πρώτο στάδιο του προγράμματος ερευνών-αξιοποίησης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων ερευνώνται οι ελπιδοφόρες περιοχές, αρχικά με γεωφυσικές διασκοπήσεις του πυθμένα, κυρίως σεισμικές, προκειμένου να εντοπιστούν οι προτιμητέοι στόχοι – δηλαδή τα σημεία όπου θα γίνουν εξορύξεις.
Ειδικότερα, όπως έχουμε γράψει εδώ στη “Νέα Κρήτη”, το πρόγραμμα έρευνας-αξιοποίησης υδρογονανθράκων δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης περιλαμβάνει τρία βασικά στάδια:
* Έρευνα: Ερευνώνται οι ελπιδοφόρες περιοχές, αρχικά με γεωφυσικές διασκοπήσεις του πυθμένα, κυρίως σεισμικές, προκειμένου να εντοπιστούν στόχοι, δηλαδή κατάλληλες τεκτονικές ή/και στρωματογραφικές δομές στο υπέδαφος, που μπορεί να έχουν λειτουργήσει ως “παγίδες” υγρών και αέριων υδρογονανθράκων.
* Ανάπτυξη και παραγωγή: Διεξάγονται η εξόρυξη υδρογονανθράκων με αξιοποίηση των γεωτρήσεων του προηγούμενου σταδίου ή την όρυξη νέων, καθώς και η κατεργασία, η αποθήκευση και η μεταφορά αυτών και των παραπροϊόντων τους σε εγκαταστάσεις φόρτωσης για περαιτέρω διάθεση. Στο στάδιο αυτό περιλαμβάνεται η υλοποίηση όλης της απαραίτητης υποδομής, όπως εγκαταστάσεις κατεργασίας, προσωρινής αποθήκευσης και φόρτωσης, δίκτυο αγωγών μεταφοράς, κ.ά.
* Αποξήλωση-αποσυναρμολόγηση εγκαταστάσεων και αποκατάσταση περιοχής: Μετά την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης ενός πεδίου υδρογονανθράκων, ακολουθεί το στάδιο της σφράγισης των σωληνώσεων όλων των ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων, της αποσυναρμολόγησης και της απομάκρυνσης όλων των επιφανειακών εγκαταστάσεων και των υποδομών παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς, και η αποκατάσταση της περιοχής.
Η ανακοίνωση της Περιφέρειας
«Μια πρώτη ενημέρωση για την πορεία του προγράμματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης πραγματοποιήθηκε σήμερα (σ.σ. χθες), μέσω τηλεδιάσκεψης, από εκπροσώπους των μισθωτριών εταιρειών Total, ExxonMobil και Ελληνικά Πετρέλαια. Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων, αρμόδιος για τα θέματα Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Περιφέρειας Κρήτης, Νίκος Καλογερής, ο εντεταλμένος σύμβουλος για θέματα Περιβάλλοντος, Νίκος Ξυλούρης, καθώς και υπηρεσιακά στελέχη της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού.
Οι εκπρόσωποι των εταιρειών παρουσίασαν τις προπαρασκευαστικές τους ενέργειες κατά τη διετία 2019-2020, που κινήθηκαν σε δύο άξονες: στη συμμετοχή της κοινωνίας και των ενδιαφερόμενων μερών, καθώς και στις περιβαλλοντικές μελέτες για τη φάση των ερευνών. Πιο συγκεκριμένα, διενεργήθηκε έρευνα μέσω ερωτηματολογίου, στο οποίο οι πολίτες εξέφρασαν τις απόψεις τους, τις ανησυχίες τους και τις προσδοκίες τους από το πρόγραμμα», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση που βγήκε από την Περιφέρεια Κρήτης και επισημαίνεται ακόμα: «Ως προς τις περιβαλλοντικές μελέτες, μετά την έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εκπονήθηκε μια βασική περιβαλλοντική αναφορά και ακολούθησε περιβαλλοντικό σχέδιο δράσης, που έχει υποβληθεί στο αρμόδιο υπουργείο και στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων. Πριν την έναρξη των ερευνών θα έχει εκπονηθεί διαχειριστικό σχέδιο περιβάλλοντος, το οποίο θα αφορά στην εφαρμογή των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, στην παρακολούθηση, στη σύνταξη των σχετικών εκθέσεων και στους ελέγχους εφαρμογής και απόδοσης των μέτρων».
Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, «η Περιφέρεια ζήτησε να λάβει γνώση του συνόλου των μελετών που ακολούθησαν τη ΣΜΠΕ, καθώς αναμένεται άμεσα η έκδοση της υπουργικής απόφασης δημιουργίας του “Περιφερειακού Παρατηρητηρίου της Κρήτης για το Περιβάλλον και την Ασφάλεια της Έρευνας και της Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων”. Όπως προβλέπεται από τον Νόμο 4602/2019 περί έρευνας, εκμετάλλευσης και διαχείρισης του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, το Παρατηρητήριο θα έχει τις αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων, της παρακολούθησης τήρησης των περιβαλλοντικών όρων του προγράμματος, των επιπτώσεών του στην κατάσταση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των σχετικών συμβάσεων του Δημοσίου με τις μισθώτριες εταιρείες, της υποστήριξης των αρμόδιων φορέων στη λήψη αποφάσεων και στη διαμόρφωση σχεδιασμού για τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και ασφάλειας του προγράμματος, καθώς και της ενημέρωσης των φορέων της διοίκησης και των τοπικών κοινοτήτων.
Στο πλαίσιο του Παρατηρητηρίου, η Περιφέρεια θα συνεργαστεί στενά και με τα τοπικά ερευνητικά ιδρύματα και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, και θα έχει στόχο τη σφαιρική και υπεύθυνη ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας.
Η Περιφέρεια Κρήτης είχε εξαρχής δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην περιβαλλοντική παρακολούθηση της όλης διαδικασίας, με την απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για τη ΣΜΠΕ».
«Οι γεωφυσικές έρευνες δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης αναμένεται να πραγματοποιηθούν τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 2021, τηρώντας όλες τις δεσμεύσεις και κατευθύνσεις διακρατικών συμβάσεων που έχει συνυπογράψει η χώρα μας, όπως είναι η συμφωνία για τη διατήρηση των κητοειδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της συνορεύουσας ζώνης του Ατλαντικού (ACCOBAMS), αλλά και τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους. Η χειμερινή περίοδος θεωρείται προτιμότερη για τη διεξαγωγή των ερευνών, διότι επηρεάζονται λιγότερο τα θαλάσσια θηλαστικά, ως προς τις διαδικασίες αναπαραγωγής τους», καταλήγει η ανακοίνωση, με τη σημαντική είδηση-προαναγγελία για την έναρξη του ερευνητικού προγράμματος από πλευράς της κοινοπραξίας Total-ExxonΜobil-ΕΛ.ΠΕ.
Βασικά στοιχεία των δύο συμβάσεων παραχώρησης
Οι συμβάσεις μίσθωσης έχουν αρχική διάρκεια 8 ετών για την περίοδο ερευνών και 25 ετών για την περίοδο εκμετάλλευσης (με δυνατότητα παράτασης για δύο πενταετίες).
Κατά το οκταετές βασικό στάδιο ερευνών, οι εταιρείες-ανάδοχοι καλούνται να επενδύσουν σωρευτικά ποσό της τάξης των 140 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια γεωφυσικών ερευνών, τον καθορισμό των πιθανών γεωτρητικών στόχων και τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων.
Τα έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα προέλθουν κυρίως από το μίσθωμα (royalties) και τη φορολογία των προσδοκώμενων κερδών, καθώς και από τις στρεμματικές αποζημιώσεις, οι οποίες είναι καταβλητέες ήδη από το στάδιο της έρευνας.
Ειδικότερα, τα έσοδα για τον κρατικό κορβανά, σε περίπτωση ανακάλυψης υδρογονανθράκων, υπολογίζονται συνολικά σε 40% του συνολικού οικονομικού οφέλους της επένδυσης, που προκύπτει ως εξής: 20% φόρος εισοδήματος, συν 5% περιφερειακός φόρος και το υπόλοιπα προκύπτει από την είσπραξη των δικαιωμάτων (royalties) τα οποία κλιμακώνονται ανάλογα με το μέγεθος της ανακάλυψης. Επιπλέον προβλέπονται στρεμματικές αποζημιώσεις, μπόνους υπογραφής και πρώτης παραγωγής.
Το μίσθωμα καταβάλλεται οπωσδήποτε στο Δημόσιο, ανεξαρτήτως από την επίτευξη ή όχι κέρδους από τις εταιρείες-αναδόχους, και υπολογίζεται ως ποσοστό της αξίας των υδρογονανθράκων που θα εξορυχτούν.
Το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιμερίζεται τον κίνδυνο της επένδυσης, αφού το κόστος των μελετών, ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων επιβαρύνει αποκλειστικά τις εταιρείες. Επιπροσθέτως, τα έσοδα του Δημοσίου είναι εξασφαλισμένα, αφού προβλέπεται ελάχιστο πρόγραμμα εργασιών.