Του Γιάννη Αγγελάκη
Η Γερμανία φαίνεται θέλει Μνήμη χωρίς Δικαιοσύνη για τα εγκλήματα που έχει διαπράξει το γερμανικό κράτος στο παρελθόν αλλά και Μνήμη χωρίς Αντίκτυπο στο σήμερα, αφού η Μνήμη που προασπίζεται είναι τυφλή στα εγκλήματα που συμβαίνουν τώρα, όπως στη Γάζα, με θύματα γυναίκες και παιδιά. Μία Μνήμη πλασμένη για να εξυπηρετεί τους ισχυρούς , που διαδίδεται με έναν τρόπο ώστε να μην πλήττονται τα συμφέροντά τους. Μία Μνήμη τυφλή προς την αδικία και ακίνδυνη.
Η είδηση σχετικά με τη θεατρική παράσταση “Ανέμελες διακοπές δίπλα στις γκρίζες σκιές της ιστορίας” που θα παρουσιαστεί στη Συναγωγή των Χανίων προκάλεσε εξαρχής κάποια ερωτηματικά. Πρόκειται για μία θεατρική παράσταση για τον τυρπολισμό από τους Βρετανούς του Ταναϊς που έστειλε στον θάνατο εκατοντάδους Εβραίους της κοινότητας κυρίως των Χανίων.
Προφανώς η μνήμη αυτών των γεγονότων δεν είναι μόνο σημαντική αλλά και αναγκαία. Είναι αναγκαίο να προβληματιστούμε ξανά για όσα είχαν συμβεί στο κοντινό παρελθόν, να διατηρούμε τη Μνήμη ζωντανή για να μην επαναληφθούν ποτέ ξανά τα ίδια εγκλήματα.
Όμως τα εγκλήματα αυτά συντελούνται και σήμερα… Συμβαίνουν λίγα εκατοντάδες χιλιόμετρα από την Κρήτη, στη Γάζα, όπου το κράτος του Ισραήλ προχωρά σε μία συστηματική εθνοκάθαρση και έχει στείλει στον θάνατο δεκάδες χιλιάδες γυναικες και παιδιά επειδή έκαναν το λάθος να γεννηθούν Παλαιστίνιοι και να επιμένουν να θέλουν να ζήσουν στον τόπο που γεννήθηκαν αυτοί και οι πρόγονοί τους.
Οπωσδήποτε λοιπόν η χρονική συγκυρία που επιλέχθηκε για την προβολή αυτού του θεατρικού εργού, και η παρουσίασή της από τη Συναγωγή των Χανίων δημιούργησε κάποια ερωτήματα σε σχέση με την οπτική του έργου που θα παρουσιαστεί.
Όμως, αυτό ήταν τελικά το λιγότερο προβληματικό στοιχείο της συγκεκριμένης παράστασης. Αναζητώντας παραπάνω πληροφορίες ανακαλύψαμε ότι η παράσταση καθώς και σχετικό θεατρικό εργαστήρι για εκπαιδευτικούς των Χανίων που θα πραγματοποιηθεί παράλληλα, χρηματοδοτείται από το γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών από πόρους του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον.
“Η ιστορία που δεν μπορεί να ειπωθεί” – όπως είναι ο υπότιτλος του έργου – είναι ότι η Γερμανία μέσω τέτοιων δράσεων μετατρέπει την ιστορική Μνήμη σε εργαλείο για να αποφύγει να αποδεχτεί τις ευθύνες που τις αναλογούν.
Το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον, του οποίου η ίδρυσή του προαναγγέλθηκε ως μία χειρονομία “καλής θέλησης” της Μέρκελ προς την υπό καθεστώς μνημονίων Ελλάδα, δημιουργήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου του 2014 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια και τον Ομοσπονδιακό Πρόεδρο της Γερμανίας Γιόαχιμ Γκάουκ.
Σύμφωνα με τον πρέσβη της Γερμανίας στην Ελλάδα, σε συνοδευτική επιστολή απάντησης της Καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ σχετικά με ντοκιμαντέρ για το έγκλημα στην Καλή Συκιά Ρεθύμνου, το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον:
«έχει ως σκοπό την αναζήτηση ενδεδειγμένων δράσεων για την επεξεργασία του παρελθόντος, π.χ. με θεματικές εκθέσεις, τη δημιουργία πανεπιστημιακών εδρών ή ακόμα και τη συνεργασία στην έκδοση σχολικών βιβλίων. Επίσης, θα χρησιμεύσει και στην στήριξη του εβραϊκού τρόπου ζωής στην Ελλάδα».
Στην ουσία των πραγμάτων και χωρίς φιοριτούρες, το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά μία προσπάθεια των Γερμανών με πολύ μικρό κόστος να «αποζημιώσουν» τους Έλληνες για τις φρικαλεότητες που έπραξαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το θέμα της ίδρυσης του Ταμείου τέθηκε πρώτη φορά κατά την επίσκεψη του Ομοσπονδιακού Προέδρου της Γερμανίας Γιόαχιμ Γκάουκ τον Μάρτιο του 2013 στην Ελλάδα και συνδέθηκε άμεσα με το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων.
Αντί, δηλαδή, των Γερμανικών αποζημιώσεων – που δεν αναγνωρίζουν αλλά γνωρίζουν πως υπάρχει βάση για τη διεκδίκησή τους – προχώρησαν στην ίδρυση ενός ταμείου «ηθικής ευθύνης» – μιας και μόνο αυτή αναγνωρίζουν – για την κατοχή και τις συνέπειές της στην Ελλάδα.
Πρόκειται, λοιπόν, για μία «ηθική ευθύνη» που έχει πολύ μικρό κόστος και συμβαδίζει με την υποκριτική «βαθιά οδύνη» που εξέφρασε η κ. Μέρκελ για την πυρπόλυση των γυναικών στην Καλή Συκιά Ρεθύμνου και τις θηριωδίες των γερμανών ναζί. Τίποτ’ άλλο παρά ακόμα μία προσπάθεια για να διασφαλίσουν τα συμφέροντα της Γερμανίας. Με τη συναίνεση και της τότε υπό καθεστώς μνημονίων ελληνικής κυβέρνησης… Μνήμη χωρίς Δικαιοσύνη.
Το 2016, η Ομάδα Εργασίας Γερμανών ακτιβιστών (ΑΚ) Δίστομο από το Αμβούργο έδωσε στη δημοσιότητα κείμενο σχετικά με τη λειτουργία Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον στην οποία αναφέρει τα εξής κατατοπιστικά:
Το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον δημιουργήθηκε, όπως αναφέρει η γερμανική κυβέρνηση, για να εγκαθιδρύσει μια ελληνογερμανική ιστορική μνήμη (!) και να συμβάλει στην ιστορική έρευνα των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά την περίοδο της κατοχής 1941-1944…
…
Την απόφαση για το πού και πώς θα δωθούν τα επιμέρους ποσά δεν την παίρνει όμως μια κοινή ελληνογερμανική επιτροπή αλλά μόνο το γερμανικό υπουργείο εξωτερικών και συγκεκριμένα η διεύθυνση του DAAD (γερμανική υπηρεσία ακαδημαϊκών ανταλλαγών). Ήδη λοιπόν το όνομα είναι παραπλανητικό.
…
“Η ίδρυση του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον σηματοδοτεί μια κάποια αλλαγή στη στρατηγική που ακολουθεί η γερμανική πλευρά, αρχής γεννομένης από την επίσκεψη του Προέδρου της Γερμανίας Γ. Γκάουκ στην Ελλάδα το 2014, χωρίς όμως να έχει αλλάξει και τους στόχους της. Και ο στόχος είναι η Γερμανία να μην πληρώσει ούτε σεντ στα θύματα και τους επιζώντες των θηριωδιών των ναζί και να μην πληρώσει τα χρέη της στην Ελλάδα (επανορθώσεις, κατοχικό αναγκαστικό δάνειο). Η Γερμανία αρνείται πως έχει οποιαδήποτε νομική ευθύνη για τα εγκλήματα της κατοχής.
Το Ταμείο λειτουργεί σε αυτήν την περίπτωση ως «δούρειος ίππος». Μέσω αυτών των χρηματοδοτήσεων η γερμανική κυβέρνηση προσπαθεί να ελέγχει την εικόνα της τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό δίνοντας την εντύπωση μια κυβέρνησης που προωθεί την ιστορική έρευνα και αποτελεί παράδειγμα στον τομέα της επεξεργασίας της ιστορικής μνήμης.”
Είναι λοιπόν με άλλα λόγια μια διαφημιστική καμπάνια:
“…με την προβολή του Ταμείου το κέντρο βάρους της συζήτησης για τις ελληνικές διεκδικήσεις των αποζημιώσεων και επανορθώσεων μετατοπίζεται πια στις γερμανικές σκηνοθετημένες «χειρονομίες» συμφιλίωσης και μνήμης. Άλλωστε θα είναι πολύ δύσκολο για τους εκπροσώπους των μαρτυρικών τόπων από τη μία να συνεργάζονται με τους γερμανούς για να πραγματοποιήσουν επιτέλους σημαντικά έργα και προγράμματα και από την άλλη να απαιτούν με δυναμικό τρόπο τις οφειλές και αποζημιώσεις. Και με αυτόν τον τρόπο λοιπόν προσπαθούν να μειώσουν την πίεση που δέχεται η Γερμανία.”
Και στην Κρήτη έχουν υπάρξει αρκετές δράσεις σε σχέση με την ιστορική Μνήμη οι οποίες πραγματοποιούνται είτε υπό την αιγίδα είτε με χρηματοδότηση του Υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας και της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης.
Πιο πρόσφατα, το 2023, με ανακοίνωση του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα μας καταγγέλθηκε “απόπειρα ωμής παρέμβασης του Γερμανικού Κράτους στην Ελληνική Εκπαίδευση”, δυστυχώς, με τη συμμετοχή και της Ορθόδοξης Ακαδημίας Κρήτης.
Αναφορά γινόταν σε επιδοτούμενη επιμόρφωση Ελλήνων και Γερμανών καθηγητών από τις Γερμανικές διπλωματικές αρχές που υλοποιούνταν με τις ευλογίες του Υπουργείου Παιδείας της κ. Κεραμέως με στόχο τη δημιουργία μίας «κοινής κουλτούρας μνήμης» γύρω από την ναζιστική Κατοχή στο νησί.
Στα πλαίσια του προγράμματος είχε προγραμματισθεί η φιλοξενία Γερμανών εκπαιδευτικών οι οποίοι ο σκοπός ήταν να περιηγηθούν με Έλληνες συνάδελφούς τους σε μαρτυρικά χωριά αλλά και στο γερμανικό νεκροταφείο στο Μάλεμε. Εντύπωση προκάλεσε η επιλογή και δύο εξαιρετικά αμφιλεγόμενων μνημείων, του “Μνημείου των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών” του επονομαζόμενου “Κακού Πουλιού” που εδώ και δεκαετίες αποτελεί σημείο αναφοράς των νοσταλγών της ναζιστικής περιόδου με βετεράνους ναζί να έχουν μάλιστα προχωρήσει και σε προσπάθειες αναστήλωσης τρου ναζιστικού μνημείου αλλά και στο ναζιστικό μνημείο στα Φλώρια των νεκρών της Βέρμαχτ για τη “Μεγάλη Γερμανία”
Πρόκειται για ακόμη μία προσπάθεια επαναχάραξης της ιστορίας με ξεκάθαρα αποικιοκρατικά χαρακτηριστικά.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία απέτυχε αφού συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση κατοίκων μαρτυρικών τόπων, μεταξύ αυτών και των κατοίκων στα Φλώρια, στην Κάντανο και στο Κακοδίκι οι οποίοι υποδέχτηκαν τους Γερμανούς εκπαιδευτικούς καταγγέλοντας το γεγονός ότι η επίσκεψή τους συμβαίνει στα πλαίσια πρωτοβουλίας της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης μιλώντας για προσπάθεια αναθεώρησης της Ιστορίας που ως στόχο έχει “την υπονόμευση της διεκδίκησης γερμανικών οφειλών επιβάλλοντας μία ψευδεπίγραφη «συμφιλίωση» χωρίς την απόδοση Δικαιοσύνης…”
Σήμερα, αυτές τις μέρες, από τις 21 έως τις 26 Οκτωβρίου θα παρουσιαστεί η παράσταση “Ανέμελες διακοπές δίπλα στις γκρίζες σκιές της ιστορίας”. Δε γνωρίζουμε πόσο ποιοτική θα είναι η παράσταση. Είναι πιθανό να συμφωνούμε και με την οπτική της ιστορίας η οποία θα παρουσιαστεί. Όμως, ως παράσταση που χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας και την Ελληνογερμανική Συνέλευση, δε μπορεί παρά να αποτελεί ένα ακόμα εργαλείο στα χέρια του γερμανικού κράτους προς τον στόχο της μη ανάληψης ευθύνης για τα εγκλήματα που έχουν συντελεστεί. Με στόχο μία Μνήμη δίχως Δικαιοσύνη.
Μάλιστα, το γεγονός ότι η παράσταση αυτή με τη συγκεκριμένη θεματολογία πραγματοποιείται στη Συναγωγή Χανίων σε μία εποχή όπου το κράτος του Ισραήλ διεξάγει μια εθνοκάθαρση με δεκάδες χιλιάδες παιδιά και γυναίκες νεκρούς στη Γάζα, αποτυπώνει ότι η Μνήμη αυτή που προβάλλεται, είναι και μία Μνήμη τυφλή, που είναι ανίκανη να δει τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που συμβαίνουν σήμερα. Που επιλέγει να μιλάει για το χθες, μόνο όταν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών που αρνούνται να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν για τα εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί. Και που γι’ αυτό δε μπορεί να μιλήσει για τα εγκλήματα του σήμερα.
Διαβάστε επίσης:
- Aπό την “Τελική Λύση” στη “Μηδενική λύση”: Η Γερμανία καταθέτει στεφάνια στη μνήμη των θυμάτων των ναζί, δε δίνει καμία αποζημίωση στα θύματα των ναζί, και μοιράζει συντάξεις στους συνεργάτες των ναζί…
- Κλεισούρα: Τι συμβαίνει με το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον και τους χειρισμούς του γερμανικού υπουργείου εξωτερικών στην Ελλάδα;
- Δεν πλήρωνε μόνο το ΔΝΤ για να “εκπαιδεύσει” τους δημοσιογράφους, αλλά και το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας για το “Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον”
- Η Καγκελάριος κ. Μέρκελ υποκριτικά εκφράζει προς τους Κρητικούς τη «βαθιά της οδύνη», για τις θηριωδίες των ναζί – Προαναγγέλλει «Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον»
- Οι πολιτιστικοί Σύλλογοι Φλωρίων, Καντάνου και Κακοδικίου αντιδρούν στο επαναγράψιμο της ιστορίας της Κατοχής – Συναντήθηκαν με Γερμανούς εκπαιδευτικούς
