Του Γιάνη Βαρουφάκη
Οι ελληνικές τράπεζες είναι πτωχευμένες εδώ και μια δεκαετία: Η φερεγγυότητα μιας τράπεζας δεν σχετίζεται με το ύψος των καταθέσεων αλλά με το πόσο «καθαρό» είναι το ενεργητικό της – πόσα κόκκινα δάνεια το «μαγαρίζουν». Τράπεζες, όπως ο ελληνικές, με το μισό τους ενεργητικό στο κόκκινο, είναι αφερέγγυες και επιζούν μόνο ελέω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
- Γιατί ξαφνικά τώρα οι συσκέψεις υπουργών και τραπεζιτών; Η εγρήγορση οφείλεται στο ότι η ΕΚΤ, που επιτηρεί τις τράπεζες, απαιτεί (προ των εκλογών) την δραστική μείωση των κόκκινων δανείων μέσα από επιταχυνόμενες πωλήσεις τους σε αρπακτικά ταμεία λόγω της προοπτικής μαζικών πλειστηριασμών που οδηγούν τους μισούς πολίτες οι οποίοι, ως τώρα, προστατεύονται από τον νόμο Κατσέλη στην έξωση από την κύρια κατοικία τους.
- Τί ακριβώς διαπραγματεύονται; Οι τραπεζίτες απαιτούν να μπορούν να οδηγήσουν σε έξωση οικογένειες με ετήσιο εισόδημα κάτω των 30 χιλιάδων ευρώ (η κυβέρνηση λέει 20 χιλιάδες) και με κατοικία που η επίσημη τιμή τους είναι κάτω των 200 χιλιάδων (η κυβέρνηση αντιπροτείνει 100 με 120 χιλιάδες). Επί πλέον, οι τραπεζίτες, με αρωγό την Τράπεζα της Ελλάδας, απαιτούν, άλλη μια φορά, να επιδοτηθούν από νέα δανεικά που θα φορτώσει το κράτος στους πολίτες.
Το πρόβλημα είναι ότι, ό,τι συμφωνία κι αν προκύψει μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζιτών, η κρίση της κοινωνίας αλλά και των τραπεζών θα βαθύνει.
- Αν η συμφωνία είναι πιο κοντά στις προτάσεις της κυβέρνησης, περιορίζοντας κάπως τις εξώσεις, οι τράπεζες θα παραμείνουν πτωχευμένες με σωρεία κόκκινων δανείων στα βιβλία τους, η δανειοδότηση των επιχειρήσεων θα παραμείνει στο μηδέν, η κρίση θα συνεχιστεί, τα κόκκινα δάνεια θα αυξάνουν…
- Αν συμφωνήσουν στην καταιγίδα εξώσεων και πλειστηριασμών που απαιτούν οι τράπεζες, χιλιάδες οικογένειες θα πεταχτούν στον δρόμο. Η προσφορά ακινήτων θα αυξηθεί. Οι τιμές τους θα υποχωρήσουν. Οι τιμές υποθηκευμένων ακίνητων που στηρίζουν άλλα δάνεια, τα οποία δεν έχουν κοκκινίσει ακόμα, θα υποχωρήσουν. Εισοδήματα από ενοίκια (των οποίων το ύψος αυξομειώνεται με τις τιμές των ακινήτων) θα υποχωρούν. Αποτέλεσμα; Οι πλειστηριασμοί θα αποφέρουν λιγότερα κεφάλαια για τις τράπεζες την ώρα που κοκκινίζουν κι άλλα δάνεια. Μια λαίλαπα εξώσεων και πλειστηριασμών δεν θα είναι μόνο μισανθρωπική αλλά και κάκιστη για την φερεγγυότητα των τραπεζών.
Να γιατί οι συσκέψεις κυβέρνησης-τραπεζιτών είναι αδιέξοδες και θλιβερές. Λύση δεν μπορεί να υπάρξει στην βάση της πώλησης των κόκκινων δανείων, τους πλειστηριασμούς και τις εξώσεις. Ποια είναι η μοναδική λύση; Η πρόταση του ΜέΡΑ25.
Συγκεκριμένα, δεσμευόμαστε να νομοθετήσουμε την ίδρυση Δημόσιας Εταιρείας Αναδιάρθρωσης & Διαχείρισης Ιδιωτικών Χρεών (ΔΕΑΔΙΧ), που θα έχει διττό στόχο: να προφυλάξει τον δανειολήπτη και την πρώτη κατοικία αλλά και τις τράπεζες, αποκαθιστώντας την κανονική λειτουργία τους ως πιστωτικά ιδρύματα.
- Στην ΔΕΑΔΙΧ μεταφέρονται από τις τράπεζες τα πιο «κόκκινα» των δανείων. Ως αντάλλαγμα, οι τράπεζες εκδίδουν υποσχετικές (IOU) ίσης ονομαστικής αξίας που εγγυάται το κράτος, τις οποίες οι τράπεζες κρατούν στα βιβλία τους ως περιουσιακό στοιχείο, και τις οποίες δεσμεύεται να αποπληρώσει η ΔΕΑΔΙΧ μακροπρόθεσμα από τα μελλοντικά της έσοδα.
- Νομοθετείται μορατόριουμ στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και των εν λειτουργία καταστημάτων/εμπορικών χώρων
- Νομοθετείται το δικαίωμα των δανειζόμενων, των οποίων τα δάνεια πουλήθηκαν ήδη σε ιδιώτες, να αγοράζουν πίσω τα δάνειά τους στην ίδια τιμή που τα αγόρασαν οι ιδιώτες
- Οι οφειλέτες καταβάλουν ενοίκιο στην ΔΕΑΔΙΧ (για το δικαίωμα να παραμένουν στο σπίτι τους ή να λειτουργούν την επιχείρησή τους) το ύψος του οποίου προσδιορίζεται από την δημοτική αρχή με γνώμονα τα εισοδήματά τους και τις τοπικές συνθήκες.
- Η ΔΕΑΔΙΧ δεσμεύεται να κρατά στα βιβλία της τα «κόκκινα» δάνεια έως ότου η τιμή των δεσμευμένων ακινήτων ξεπεράσει την ονομαστική αξία του δανείου.
- Όταν οι εμπορικές τιμές των ακινήτων υπερβούν την ονομαστική αξία του δανείου οι οφειλέτες θα έχουν το δικαίωμα να εξαγοράσουν το παλαιό τους δάνειο από την ΔΕΑΔΙΧ είτε με δόσεις είτε με εφάπαξ πληρωμή.
Με την ίδρυση της ΔΕΑΔΙΧ εξασφαλίζονται ταυτόχρονα: Η προστασία της πρώτης κατοικίας και των μικρομεσαίων από τα αρπακτικά ταμεία και την απόγνωση, η αποτροπή νέας ύφεσης στην αγορά ακινήτων, τα εναπομείναντα κεφάλαια των τραπεζών και, συνεπώς, η επιστροφή στη κανονικότητα της παροχής ρευστότητας στην οικονομία από το τραπεζικό σύστημα.