Σκηνοθέτης, σεναριογράφος, διευθυντής και συνιδρυτής του Submarine Media, δημιουργός του ντοκιμαντέρ Bye Bye Barcelona (2014) για τις βλαβερές συνέπειες του μαζικού τουρισμού στην πρωτεύουσα της Καταλονίας.
Ο Eduardo Chibas γεννήθηκε στο Καράκας. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης στη Μινεάπολη των ΗΠΑ και τα τελευταία 11 χρόνια ζει στη Βαρκελώνη, δύο τετράγωνα μακρυά απο τη Sacrada Familla. Έχει δουλέψει σαν επεξεργαστής βίντεο σε εθνικά και τοπικά κανάλια, έχει γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο “Aquells cinemes d’ahir” (“Yesterday’s cinemas”) για τις παλιές κινηματογραφικές αίθουσες της Βαρκελώνης και έχει σκηνοθετήσει μικρού μήκους ταινίες.
Η πάλη των ευρωπαϊκών πόλεων με τον μαζικό τουρισμό και τις επιπτώσεις αυτού στη ζωή των κατοίκων και την ταυτότητα της πόλης έχει αποτυπωθεί σε τρία -τουλάχιστον-ντοκιμαντέρ. Η Βαρκελώνη με το «Bye Bye Barcelona», το Βερολίνο με το «Welcome and Goodbye», η Βενετία με το «The Venice Syndrome». Και τα τρία δείχνουν τη σκοτεινή πλευρά του τουρισμού και της εμπορευματοποίησης. Μιλάμε με το δημιουργό του πρώτου, ενός ντοκιμαντέρ για μια πόλη και τη σχέση των κατοίκων με τους τουρίστες, αυτή τη δύσκολη συνύπαρξη…
Πως γεννήθηκε η ιδέα του Bye bye Barcelona;
«Είχα βρεθεί σε ένα μικρό συλλαλητήριο των κατοίκων σε γειτονιές της Βαρκελώνης στις αρχές του 2013 και σκέφθηκα οτι τα αιτήματα τους είναι πολύ λογικά. Άρχισα να σκέφτομαι κι εγω τις συνέπειες της έλλειψης χώρου που θα είχε μια πόλη αν δεχόταν όλο και περισσότερους επισκέπτες κάθε χρόνο.
Το Bye Bye Barcelona βγήκε 6 μήνες μετά το Venice Syndrome και σχεδόν την ίδια εποχή με το Wellcome and goodbye…Δε γνώριζα αυτά τα ντοκιμαντέρ όταν προβλήθηκε το δικό μου. Μετά ακούγοντας σχόλια και απο αλλες πόλεις της Ευρώπης κατάλαβα οτι είναι ένα πρόβλημα, μικρό ή μεγάλο, που κάθε ευρωπαική πόλη αντιμετωπίζει. Το ίδιο συμβαίνει στο Ντουμπρόβνικ, τη Λισαβόνα, το Άμστερνταμ, το Παρίσι, τη Φλωρεντία, παντού..»
Όλες οι συνυπάρξεις έχουν μια δυσκολία, δεν συμφωνείτε;
«Ναί, αλλά αυτο το πρόβλημα είναι καινούργιο για όλους και πρέπει να θυμόμαστε οτι οι ανάγκες των τουριστών δεν είναι σχεδόν ποτέ οι ανάγκες των κατοίκων καμίας πόλης. Αυτό δημιουργεί μια τεράστια διαμάχη.»
Η μεγαλύτερη απώλεια απο τον μαζικό τουρισμό ποιά είναι;
«Ο χώρος. Η πόλη σου, η γειτονιά σου, γίνεται μικρότερη γιατί οι κάτοικοι σταματάνε να απολαμβάνουν και να επισκέπτονται τις περιοχές που μεταμορφώνονται για να ταιριάζουν στις ανάγκες των τουριστών.»
Θεωρείτε πως το «κακό» της τουριστικής έκρηξης στη Βαρκελώνη ξεκίνησε μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1992
«Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν σπουδαίοι για τη Βαρκελώνη γενικά. Επέτρεψαν στην πόλη να αναπτυχθεί πολύ και σε πολλούς ανθρώπους να επωφεληθούν. Η γνώμη μου είναι οτι το «κακό» ξεκίνησε όταν κάποιος σκέφθηκε οτι η Βαρκελώνη έπρεπε να ζήσει απο τον τουρισμό.»
Έχετε σκεφθεί να γυρίσετε ένα ντοκιμαντέρ για την Ελλάδα;
«Είμαι πολύ τυχερός που έχω επισκεφθεί αρκετές φορές την Ελλάδα και όχι μόνο για τις παραλίες και τα νησιά. Ταξίδεψα απο την Κρήτη στη Θεσσαλονίκη για να επισκεφθώ τα εκπληκτικά ερείπια της Εποχής του χαλκού και των κλασσικών πολιτισμών. Θα ήθελα να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για τον τουρισμό αλλά μόνο απο την τουριστική πλευρά. Είχα σκοπό να το γυρίσω στη Βαρκελώνη, αλλά στην Ελλάδα θα ήταν ακόμα καλύτερα. Αναρωτιέμαι τα εκατομμύρια τουρίστες που επισκέπτονται την Ακρόπολη κάθε χρόνο, για παράδειγμα, ενδιαφέρονται στ αλήθεια για το τι σημαίνει η Ακρόπολη, γνωρίζουν η απλά θέλουν μια σέλφι για το ινσταγκραμ;Το σκέφτομαι συχνά αυτο κάθε φορά που περνάω μπροστά στη Sagrada Familia.»
Αν όπως λέγεται η Βαρκελώνη είναι θύμα της επιτυχίας της πιστεύετε στα «θύματα»;
«Όχι. Το να νομίζεις πως μια πόλη μπορεί να διαχειριστεί περισσότερους κάθε χρόνο τουρίστες χωρίς επιπτώσεις είναι απλώς παράλογο και ηλίθιο.»
Έχει επίσης ειπωθεί πως οι πολίτες στη Βαρκελώνη νιώθουν πλέον ξένοι στο σπίτι τους. Ισχύει;
«Σε αρκετές περιπτώσεις ισχύει.. Η αλλαγή έγινε τόσο γρήγορα που μερικοί δεν είχαν το χρόνο να αντιδράσουν και μπορεί να αισθάνονται έτσι»
Τη χρονιά που βγήκε το ντοκιμαντέρ σας δήμαρχος τη Βαρκελώνης ήταν ο Xavier Trias- τι δεν έκανε σωστά κατά τη γνώμη σας;
«Το ότι δεν υπολογίσει την άποψη των πολιτών στο τουριστικό πλάνο της πόλης.»
Απο τη σημερινή δήμαρχο την Ada Colau τι περιμένετε;
«Τίποτα στην πραγματικότητα. Στο θέμα αυτο -όχι σε άλλα- τουλάχιστον έχει καλές προθέσεις. Αλλά τα προβλήματα είναι ακόμα χειρότερα σε κάποιες περιοχές Άκουσε τους κατοίκους αλλά στήριξε τους επιχειρηματίες Οι δήμαρχοι πρέπει να ακούνε προσεκτικά τις ανάγκες όλων . Θα έπρεπε να δει τι κάνουν άλλες πόλεις, το Άμστερνταμ για παράδειγμα.»
Κατά το περισσότερο απο ένας σύλλογος, είναι η Βαρκελώνη περισσότερο απο μια πόλη;
«Είναι απλώς μια πόλη και ο σύλλογος απλώς ένας σύλλογος. Μια όμορφη πόλη και ένας μεγάλος σύλλογος αλλά τα υπόλοιπα είναι μάρκετινγκ. Λυπάμαι που το λέω.»
Τι σκέφτεστε βλέποντας κάθε μέρα τη Sacrada Familla;
«Ότι είμαι εξαιρετικά τυχερός που μπορώ και ζω εδώ. Αυτό προσπαθώ να μεταδώσω και στους γιους μου όταν τους πηγαίνω στο σχολείο και βλέπουμε αυτή την εικόνα κάθε μέρα »
Γιατί εξαφανίστηκαν οι αγανακτισμένοι;
«Οι άνθρωποι έχουν κουραστεί πια, βαρέθηκαν με όλα ..»
Θα θέλαμε την άποψη σας για την ανεξαρτησία της Καταλονίας…
«Είμαι εναντίον του λαικισμού και του εθνικισμού, που έχει γίνει το ίδιο πράγμα. Δυστυχώς στην Καταλονία στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων η κοινωνία μπήκε σε ομηρεία απο τους λαικιστές και τους εθνικιστές και βαναυσα σχεδόν ο μισός πληθυσμός ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις τους. Ξαφνικά υπήρχαν παντού σημαίες και περισσότεροι άνθρωποι στο δρόμο απαιτούσαν να δημιουργηθούν περισσότερα σύνορα ανάμεσα σε άλλους Ισπανούς και Ευρωπαίους. Αυτο είναι ηλίθιο και παράλογο.. Είναι χάσιμο χρόνου και πόρων. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως πραγματικός λόγος να χωριστεί απο την υπόλοιπη Ισπανία. Ούτε ένας. Η συνύπαρξη έχει επηρεαστεί αλλά ανάμεσα στους σχισματικούς και τους υπόλοιπους.»