Με προβληματισμό αντιμετωπίζονται οι περιπτώσεις των μαθητών που εγκαταλείπουν τη φοίτηση στα δημοτικά σχολεία, καθώς φαίνεται ότι αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στις δυσκολίες – οικονομικές και κοινωνικές – που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες.
Ολοένα και περισσότερα παιδιά εγκαταλείπουν τη φοίτηση ακόμη και στο δημοτικό, κυρίως λόγω οικονομικών και κοινωνικών δυσκολιών, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας! Μάλιστα, ο κυριότερος όγκος μάλιστα προέρχεται από περιοχές του Ηρακλείου, της Δυτικής Αττικής, της Αχαΐας, της Α Αθήνας, της Δυτ. Θεσσαλονίκης, της Ξάνθης, της Μαγνησίας και της Ροδόπης.
Αυξητικές τάσεις παρουσιάζει όμως, την τελευταία τετραετία, και η μαθητική διαρροή από τα σχολεία, ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός των μαθητών που μεταναστεύει σε σχολεία του εξωτερικού και κυρίως προς Γερμανία, Αγγλία, Αυστραλία και ΗΠΑ.
Αυστηρές κυρώσεις ισχύουν στο εξωτερικό για τους γονείς που δεν μεριμνούν για την τακτική φοίτηση των παιδιών τους
Τα στατιστικά στοιχεία που προέρχονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας δείχνουν ότι μεγάλος αριθμός μαθητών, που ξεπέρασε τις 16.000, εγκατέλειψαν την τελευταία τετραετία το δημοτικό σχολείο, ενώ πέρυσι 1.130 παιδιά έφυγαν από τα ελληνικά σχολεία και «σκόρπισαν» σε όλα τα σημεία του πλανήτη, ακολουθώντας προφανώς τους γονείς τους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν για δουλειά σε κάποια άλλη χώρα. Ετσι βλέπουμε μαθητές να… κινούνται κυρίως προς τη Γερμανία (527 παιδιά), την Αγγλία (61 παιδιά), την Αυστραλία (56 παιδιά), την Αλβανία (πρόκειται κυρίως για οικογένειες μεταναστών από τη συγκεκριμένη χώρα που επέστρεψαν στην πατρίδα τους), την Τουρκία (48 παιδιά) και λιγότερο προς άλλες χώρες, όπως οι Ιταλία, Ελβετία, Ντουμπάι, Παναμάς, Νορβηγία, Ν. Αφρική κ.ά.
Το εντυπωσιακό από τα στατιστικά στοιχεία είναι ότι οι περισσότεροι μαθητές που μεταναστεύουν προέρχονται κατά κύριο λόγο από την Κεντρική Μακεδονία και μετά ακολουθούν περιοχές όπως η Αττική, η Ηπειρος και η Ανατολική Μακεδονία. Ελάχιστοι είναι οι μαθητές που έφυγαν από τα νησιά και την Πελοπόννησο.
Οπως εκτιμούν οι υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας, οι περιπτώσεις αυτών των μαθητών που φεύγουν από τα ελληνικά σχολεία για άλλη χώρα δεν είναι «ανησυχητικές», καθώς τα παιδιά αυτά είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν τη φοίτησή τους σε κάποια άλλη περιοχή του κόσμου στην οποία οι γονείς τους αποφάσισαν να εργαστούν και να ζήσουν μαζί με τα παιδιά τους.
Προβληματισμός
Με προβληματισμό όμως αντιμετωπίζονται οι περιπτώσεις των μαθητών που εγκαταλείπουν τη φοίτηση στα δημοτικά σχολεία, καθώς φαίνεται ότι αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στις δυσκολίες (οικονομικές και κοινωνικές) που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες.
Ο κυριότερος όγκος μάλιστα προέρχεται από περιοχές της Δυτικής Αττικής, της Αχαΐας, της Α Αθήνας, της Δυτ. Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου Κρήτης, της Ξάνθης, της Μαγνησίας και της Ροδόπης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το σχολικό έτος 2010-11 εγκατέλειψαν το σχολείο συνολικά 3.417 παιδιά, το 2011-12 έφυγαν 3.646 παιδιά, το 2012-13 εγκατέλειψαν 4.860 παιδιά και πέρυσι η σχολική διαρροή αφορούσε σε 4.502 παιδιά. Συνολικά δηλαδή μέσα σε τέσσερα χρόνια εγκατέλειψαν το σχολείο 16.425 παιδιά.
Η εκπαιδευτική κοινότητα θεωρεί ότι ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγάλος και μάλιστα με δεδομένο ότι η φοίτηση στο δημοτικό όσο και στο γυμνάσιο είναι υποχρεωτική, εφόσον ο μαθητής δεν έχει υπερβεί το 16ο έτος της ηλικίας του.
Μάλιστα, όποιος έχει την επιμέλεια του μαθητή και παραλείπει την εγγραφή ή την εποπτεία του ως προς τη φοίτηση τιμωρείται με χρηματικό πρόστιμο.
Σύμφωνα με τον νόμο, η φοίτηση των μαθητών παρακολουθείται από τον δάσκαλο της τάξης και καθημερινά καταγράφονται οι απουσίες και ενημερώνεται σχετικά η οικογένεια.
Ο δάσκαλος της τάξης φροντίζει να κατατίθενται από τους γονείς στο σχολείο τα στοιχεία που ζητούνται από τον διευθυντή για τη δικαιολόγηση των απουσιών.
Οταν ο μαθητής απουσιάζει αδικαιολόγητα και οι γονείς ή οι κηδεμόνες δεν επικοινωνούν με το σχολείο παρά τις ειδοποιήσεις, αναζητείται η οικογένεια μέσω των αστυνομικών αρχών.
Σε περίπτωση που η αναζήτηση δεν φέρει αποτελέσματα, αναφέρεται η διακοπή της φοίτησης στον αρμόδιο προϊστάμενο, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να αναζητήσει τον μαθητή σε όλα τα σχολεία του νομού και μετά η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Παιδείας πρέπει να κάνει την ανάλογη αναζήτηση σε όλα τα σχολεία της χώρας.
Τι συμβαίνει στις μεγάλες χώρες
Η σχολική διαρροή αποτελεί φαινόμενο παγκόσμιο, με μικρότερες ή μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις, ανάλογα με τη χώρα. Αμεσα συνδεδεμένο με συγκεκριμένα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, το φαινόμενο αποτελεί αντικείμενο έρευνας σε σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες όπου εκπονούνται προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης για την αντιμετώπισή του.
Η επίλυση του προβλήματος της σχολικής διαρροής είναι άμεσα συνυφασμένη με την επίλυση των κοινωνικών και οικονομικών αιτίων που το προκαλούν. Εχει υποστηριχτεί ακόμα ότι αυτή καθαυτή η λειτουργία του σχολείου ευθύνεται για τη μαθητική διαρροή. Η διεθνής εμπειρία έχει καταδείξει ότι το τοπικό περιβάλλον και η τοπική κοινωνία είναι παράγοντες στενά συνυφασμένοι με το πρόβλημα τόσο ως προς τη γένεσή του όσο και ως προς την αντιμετώπισή του.
Γαλλία. Ενώ στα περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης η σχολική διαρροή τιμωρείται κυρίως με χρηματικά πρόστιμα, η Γαλλία, όπως άλλωστε και η Μεγάλη Βρετανία, προβλέπει ποινικές κυρώσεις για τους γονείς που δεν μεριμνούν για την τακτική φοίτηση των παιδιών τους.
Την τελευταία δεκαετία, μάλιστα, οι καταδίκες γονέων για πλημμελή τήρηση των υποχρεώσεών τους απέναντι στα παιδιά τους έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ πληθαίνουν και οι προτάσεις και παρεμβάσεις για την προληπτική αντιμετώπιση του φαινομένου (π.χ. σεμινάρια γονέων για την ανάπτυξη του αισθήματος ευθύνης απέναντι στα παιδιά, τοποθέτηση αστυνομικών σε σχολικές μονάδες, αντικατάσταση ποινικών ποινών με χρηματικά πρόστιμα κ.λπ.).
ΗΠΑ. Σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου οι ΗΠΑ κατείχαν την πρώτη θέση παγκοσμίως όσον αφορά το ποσοστό αποφοίτων της ανώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης επί του συνολικού πληθυσμού, τα τελευταία χρόνια χάνει διαρκώς έδαφος έναντι πολλών άλλων χωρών του δυτικού κόσμου. Μολονότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν καταγράφουν το φαινόμενο της σχολικής διαρροής με την ίδια μεθοδολογία που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια το ποσοστό σχολικής διαρροής κυμαίνεται στη χώρα σε σχετικά υψηλά επίπεδα (17-20%).
Τα ποσοστά αυτά είναι ακόμα υψηλότερα για τις πολυπληθείς μειονότητες των πολιτών αφρικανικής (25-31%) και λατινοαμερικανικής (26-39%) καταγωγής.
ΚΑΝΑΔΑΣ. Ως αρχική παρατήρηση οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο Καναδάς παρακολουθεί το φαινόμενο της σχολικής διαρροής στη βάση μίας ελαφρά διαφοροποιημένης εκδοχής του δείκτη πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου από αυτή που υιοθετεί η Eurostat.
Ο δείκτης βάσει του οποίου υπολογίζεται η σχολική διαρροή στη χώρα ορίζεται ως ο αριθμός των νέων της ηλικιακής ομάδας 20-24 ετών που δεν έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη βαθμίδα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και βρίσκονται εκτός εκπαιδευτικού συστήματος. Πάντως, χάρη σε ένα ευρύ φάσμα μέτρων που εφαρμόστηκαν στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, ο Καναδάς κατάφερε να μειώσει σημαντικά το ποσοστό σχολικής διαρροής. Ετσι από το 16,75% που καταγραφόταν σε επίπεδο συνόλου χώρας το 1991, το ποσοστό μειώθηκε στο 9,5% το 2006 για να πέσει πλέον στο 6%. Σε κάθε περίπτωση, ο Καναδάς έχει να επιδείξει μακροχρόνια και επιτυχημένη δράση στη μάχη κατά του φαινομένου της σχολικής διαρροής.
Τα γιατί
- Προβλήματα που αντιμετωπίζουν
- Φτώχεια
- Ανεργία
- Υψηλά ποσοστά φαινομένων νεανικής παραβατικότητας, βίας και κακοποίησης στο εσωτερικό της σχολικής κοινότητας.
παρουσία φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας και μη ομαλής συνύπαρξης των ομάδων διαφορετικής πολιτισμικής ταυτότητας - Φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης
- Προβληματικές συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής σε σχολείο, αλλά και οικογένεια
- Ελλειψη σχολικών μονάδων στο εσωτερικό της κοινότητας ή σε κοντινή απόσταση από αυτή.